تبعات روانی تنبیه دانش آموزان چیست؟

تبعات روانی تنبیه دانش آموزان در صورتی که بدون در نظر گرفتن احساسات و عواطف او باشد می‌تواند منجر به بدتر شدن عادت‌های رفتاری او شود. از طریق رفتارهای تشویق آمیز کلامی و غیر کلامی شاهد بیشترین، مؤثرترین و پایدارترین اثر در رفتار دانش آموزان هستیم؛ این در حالی است که زمانی که دانش آموزی را تنبیه می کنیم نه تنها به هیچ یک از نیازهای فطری و اساسی او پاسخ نمی دهیم بلکه تعادل حیاتی اش را برهم زده و او را با تجربه ناخوشایندی که همواره از آن گریز دارد مواجه خواهیم کرد، حتی اگر بطور موقت رفتار مطلوب آن را کنترل کرده باشیم.

تنبیه چیست؟

برای اینکه بتوانیم با تبعات روانی تنبیه دانش آموزان آشنا شویم؛ ابتدا نیاز است با تعریف تنبیه آشنا شویم. گاهی اوقات با شنیدن اسم تنبیه تنها یاد تنبیه بدنی میوفتیم در حالی که از دیدگاه روانشناختی، تنبیه به هر چیزی گفته می‌شود که در مقابل یک رفتار نامناسب انجام می‌شود. با تنبیه‌های شدید نه تنها دانش آموز نسبت به رفتارهای صحیح احساس بدی پیدا می‌کند؛ بلکه رفتارهای نامناسب آن‌ها نیز شدیدتر می‌شود. قبل از هرگونه تنبیه نیاز است ابتدا از دلیل و علت ایجاد مشکل دانش آموز مطلع شوید.

مقداری توجه و تحسین برای هر کسی مفید است، زیرا انسان نیاز به تایید و احترام دیگران دارد و می خواهد در هر کاری که فعالیت می کند دیگران کوشش او را قدر بدانند و برایش ارزش قائل شوند. منتها برای سرآمد شدن یا برجسته شدن و دریافت تحسین باید کوشش بیش از حد متعارف داشته و البته به موازات کوشش آمادگی و استعداد آن فعالیت ویژه هم باید در انسان باشد. دانش آموز باید عمل خوب را بر پایه عمل به وظیفه شخصی و اجتماعی و بدون توقع داشتن پاداش انجام دهد، ولی والدین به این عنوان که فرزندشان فردی وظیفه شناس است او را تشویق کنند.

انواع تنبیه مثبت و موثر برای دانش آموزان

تنبیه مثبت باعث کاهش تکرار رفتار نامناسب دانش آموز در آینده می‌شود؛ اما بر خلاف تنبیه منفی اثرات سو و منفی بر روی کودک ندارد. هنگامی که صحبت از استفاده از تنبیه مثبت در محیط کلاس می‌شود؛ باید با دقت کافی و با توجه به شرایط و مشکل دانش آموز انجام شود. از انواع تنبیه مثبت می‌توان به از دست دادن امتیازات، تکالیف اضافی، تنبیه شفاهی و دور کردن کودک از همسالان اشاره کرد.

1. تنبیه شفاهی: ارائه بازخورد یا تنبیه شفاهی برای رسیدگی به رفتار نامطلوب استفاده می‌شود؛ که می‌تواند شامل استفاده از لحن شدید، ارائه انتقاد سازنده یا اشاره به پیامدهای منفی رفتار باشد.
2. دور کردن کودک از همسالان: حذف موقت دانش آموز از موقعیت یا فعالیت در پاسخ به رفتار نادرست را شامل می‌شود. این تنبیه می‌تواند شامل نشستن دانش آموز در یک مکان مشخص دور از همسالان برای مدت زمان مشخص باشد.
3. از دست دادن امتیازات: سلب امتیازهایی که دانش آموز دارد در نتیجه رفتار نادرست یکی دیگر از انواع تنبیه موثر است.
4. تکالیف اضافی: تخصیص وظایف یا کار اضافی در نتیجه رفتار نادرست. این می تواند به عنوان یک بازدارنده برای رفتار نامطلوب عمل کند و به تقویت اهمیت پیروی از قوانین و انتظارات کمک کند.

تبعات روانی تنبیه دانش آموزان چیست؟

تنبیه شدید نوجوانان در قبال انجام رفتار نا‌مطلوب ممکن است به طور موقتی به حذف آن رفتار در کودک بینجامد، اما در بیشتر مواقع به بروز رفتارهای جبرانی انتقام جویانه و ضد اجتماعی منجر می‌گردد و یا مشکلات هیجانی دیگری را به بار می‌آورد. تنبیه‌هایی که معلمان بر کودکان روا می‌دارند از یک طرف مشکلات عاطفی و اختلافات رفتاری را موجب می‌شود و از طرف دیگر رابطه معلم شاگرد آشفتگی ایجاد کرده و امکان بازسازی و ترمیم آن را مشکل و در مواقعی دور از دسترس می‌سازد.

در چنین شرایطی دانش آموز تصور منفی را که از معلم تنبیه گر دارد. ممکن است به معلمان دیگر، محیط آموزش و حتی فضای فیزیکی مدرسه هم نسبت دهد. معلمان پرخاشگر و هیجانی که از عهده کنترل رفتار خودشان بر نمی‌آیند با تنبیه‌های شدید و مکرر آثار سوء در سازگاری شاگردان خود خواهند گذاشت و مقاومت آنها را در یادگیری دروس برخواهند انگیخت.

5 مورد اصلی عوارض و تبعات روانی تنبیه دانش آموزان

تبعات روانی تنبیه دانش آموزان می‌تواند باعث بی علاقه شدن کودک نسبت به مدرسه و تحصیل شود. ایجاد یک محیط یادگیری مثبت و پرورش دهنده، ترویج یادگیری اجتماعی-عاطفی، و تقویت ارتباط باز با دانش آموزان می‌تواند به کاهش اثرات منفی تنبیه و حمایت از رشد کلی دانش آموزان کمک کند. در ادامه با 5 مورد از اصلی‌ترین عوارض روانی تنبیه دانش آموزان اشنا می‌شویم.