کنجکاوی جنسی در کودکان چگونه است؟
دکتر بیات باور دارند کنجکاوی جنسی در کودکان یک واقعیت انسانی و غیر قابل انکار بوده و باید پذیرفت که این موضوع یکی از مهم‌ترین موضوعات فرآیند فیزیولوژیک هر فرد از کودکی تا بزرگسالی از لحظه تولد تا مرگ است و نحوه پردازش و برخورد پیرامون این موضوع نیز یکی از مسائلی است که باید به آن دقت شود. بر اساس یافته‌های روان شناسی، کنجکاوی‌های جنسی کودکان از سه سالگی شکل گرفته و در شش سالگی به اوج خود خواهد رسید.
کنجکاوی جنسی در کودکان یک بخش طبیعی در روند رشد آن‌ها است؛ که شامل کاوش کودک در بدن، هویت جنسی، روابط و تمایلات جنسی می‌شود. کودکان در این دوره ممکن است نسبت به بدن و اندام جنسی خود و دیگران کنجکاوی نشان دهند و به دنبال یادگیری آناتومی بدن و تفاوت دختر و پسر باشند. سئوالاتی درمورد تعاملات بین بزرگسالان و روابط، عشق و احساسات در این دوره بین کودکان رایج است. والدین و مربیان نیاز است که سئوالات کودکان درباره بارداری را به صورت ایمن و استاندارد پاسخ دهند.
کنجکاوی جنسی با رشد و بلوغ کودک تکامل پیدا کرده و بخشی از رشد شناختی، عاطفی و اجتماعی آن‌ها است. والدین نقش مهم و حساسی در دوران کنجکاوی جنسی در کودکان دارند و با ایجاد یک محیط امن می‌توانند باعث رشد صحیح کودکان شوند. پرداختن به پرسش‌ها و نگرانی‌ها با صداقت، همدلی و درک می‌تواند به کودکان در ایجاد حس مثبت از خود، روابط و تمایلات جنسی در حین رشد و یادگیری کمک کند. اشتراک گذاری اطلاعات درست و استاندارد با توجه به سن کودک نیز بسیار مهم است.
کنجکاوی جنسی در کودکان متناسب با سن
رفتارهای جنسی که کودکان در سنین مختلف انجام می‌دهند متفاوت است و با هر سنی دچار تغییر می‌شود. در ادامه می‌خواهیم با رفتارهای جنسی رایجی که کودکان از سنین خردسالی تا سن بلوغ تجربه می‌کنند آشنا شویم.
رفتارهای جنسی کودکان نوپا تا 5 سالگی
- دست زدن به اندام تناسلی به صورت عمومی یا خصوصی
- نگاه کردن یا لمس کردن اندام تناسلی همسالان یا خواهر و برادر
- پرسیدن سئوال در مورد اعضای بدن، بارداری و زایمان
- نشان دادن اندام تناسلی به همسالان
- ایستادن یا نشستن خیلی نزدیک به کسی
رفتارهای جنسی کودکان 5 تا 9 سال
- لمس همسالان و صحبت با دوستان درمورد رفتارهای جنسی
- تحریک جنسی را کم کم در این سن مشاهده می‌کنیم.
- کودکان در این سن نیاز بیشتری به حریم خصوصی دارند.
- تمایلات جنسی مانند بزرگسالان و برقراری ارتباط جنسی با کودکانی با سن بالاتر در این سن غیر طبیعی است.
انواع والدین در برخورد با کنجکاوی جنسی کودکان چگونه هستند؟
علی رغم آنکه گاهی شاهد رفتارهای سخت گیرانه اشتباه از سوی والدین با کودکان در حوزه کنجکاوی‌های جنسی هستیم، گاهی اوقات نیز شاهد بروز رفتارهای بدون محدودیت و آزاد گذاشتن کودک در این حوزه از سوی والدین می‌شویم که این برخورد نیز باعث ایجاد مشکلات متعدد و در نهایت منجر به عدم پاسخگویی والدین در برابر برخی سوالات کودکان خواهد شد در حالیکه کنترل کردن در این گروه سنی با انجام برخی رفتارهای پیشگیرانه از سوی والدین باعث می‌شود فرآیند رشد جنسی کودک به طور طبیعی طی شود.
کودک بعد از سه سالگی به بدن و اندام‌های خود توجه می‌کند، در حال حاضر ۲ دسته خانواده در جامعه داریم؛ یک دسته که کاملا با آزادی با این مسئله برخورد کرده و گروهی دیگر نیز که کاملا سخت گیر بوده، درحالیکه تمامی این برخوردهای افراطی و تفریطی منجر به آسیب رسانی به کودک در بزرگسالی خواهد شد درحالت نخست شاهد بی بند و باری جنسی کودک در بزرگسالی خواهیم بود و در مرحله دوم نیز سخت گیری جنسی باعث می‌شود حتی فرد در فضای ارتباط با همسر خود نیز دچار مشکلات متعدد شود. در صورت مواجه کودک با رفتارهای سخت گیرانه والدین ممکن است دچار استرس و اضطراب شوند، در این صورت مشاوره استرس و اضطراب می‌تواند کمک کننده شود.
نکات طلایی درمورد شیوه صحیح رفتار با کنجکاوی جنسی در کودکان
اگر کودک سوالی پرسید نباید آن را منع و آن را به پر رویی متهم کرد زیرا سه تا ۶ سالگی اوج کنجکاوی‌های جنسی کودکان و جزیی از مراحل رشد طبیعی آنان است و نمی‌توان مانع آن شد، والدین همواره باید بدانند که نباید ترس از موضوعات جنسی را در کودکان ایجاد کنند زیرا این اضطراب‌ها در نهایت منجر به ترس کودک در بزرگسالی شده و درحال حاضر نیز شاهد آن هستیم که مسائل جنسی و مشکلات آن یکی از علل مهم طلاق در جامعه است.
نکته اساسی در این خصوص این است که مسائل و کنجکاوی های جنسی در کودکان کاملا با بزرگسالان متفاوت بوده و عاری از لذت است، در برخی مواقع کودکان رفتارهایی را خصوصا در مهدهای کودک که دختر و پسر در آن حضور دارند انجام می‌دهند که ممکن است والدین با دیدن آن رفتارها تصورات منفی از کودکان خود پیدا کنند درحالیکه باید بدانیم تمامی رفتارهای این چنینی کودکان صرفا تقلید محض بوده و هیچ گونه لذتی با آن همراه نیست.
- با اقدامات پیشگیرانه همچون جداکردن اتاق کودک از والدین از سن 1.5 تا 2 سالگی، حمام رفتن کودک با جنس موافق خود و غیره می‌تواند مانع از آسیب‌های جنسی متعدد به کودک شود.
- جداسازی جنسیت در مهدکودک‌ها می‌تواند تاثیرات منفی به دنبال داشته باشد و اجازه رشد صحیح را به کودک ندهد.
- آموزش مسائل جنسی و مهارت‌های لازم در این زمینه به کودک با توجه به سن باعث هدایت صحیح کنجکاوی‌های جنسی در کودک می‌شود.
- ایجاد فضایی امن و بدون قضاوت برای بچه‌ها تا بتوانند سؤال کنند، افکارشان را به اشتراک بگذارند و کنجکاوی خود را بیان کنند. گفتگوی باز در مورد اعضای بدن، روابط و تمایلات جنسی را تشویق کنید.
- به کودکان در مورد محدودیت ها، رضایت و حریم خصوصی در مورد بدن و تعامل با دیگران آموزش دهید. به کودکان کمک کنید اهمیت احترام به فضای شخصی و مرزها را درک کنند.
- اگر در مورد نحوه رسیدگی به کنجکاوی جنسی در کودکان نگرانی دارید، به دنبال راهنمایی از یک ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی، درمانگر یا مربی متخصص در رشد و تمایلات جنسی کودک باشید. می‌توانید از مشاوره کودک و نوجوان در این راستا کمک دریافت کنید.
- مراقب محتوای رسانه‌ای باشید که کودکان در معرض آن قرار می‌گیرند و در مورد هر پیام یا تصویر مربوط به تمایلات جنسی که ممکن است ایجاد شود بحث کنید. به کودکان کمک کنید تا تصاویر رسانه‌ای از روابط و تمایلات جنسی را تجزیه و تحلیل و درک کنند.
جمع‌بندی
دوران کنجکاوی جنسی در کودکان می‌تواند چالش برانگیز و دشوار باشد؛ اما اگر والدین با دید باز و با داشتن اطلاعات در این زمینه با این دوران مواجه شوند، می‌توانند منجر به رشد کودک شوند. دکتر حسین بیات در مرکز روانشناسی و نوروفیدبک دکتر بیات خدمات بسیاری در زمینه‌ی تربیت کودکان می‌تواند در اختیار والدین قرار دهد. کنجکاوی جنسی موضوع غیر طبیعی در کودکان نیست؛ اما در صورتی که با رفتارها و ری اکشن‌های نامناسب همراه شود، می‌تواند باعث ایجاد اختلالات رفتاری در کودک شود؛ پس والدین باید با حساسیت در این زمینه برخورد کنند.
سئوالات متداول
1_ آیا کنجکاوی جنسی در کودکان طبیعی است؟
کنجکاوی جنسی در کودکان یک بخش طبیعی در روند رشد آن‌ها است؛ که شامل کاوش کودک در بدن، هویت جنسی، روابط و تمایلات جنسی می‌شود.
2_ چه رفتارهای جنسی در سنین نوپایی تا 5 سالگی طبیعی است؟
- دست زدن به اندام تناسلی به صورت عمومی یا خصوصی
- نگاه کردن یا لمس کردن اندام تناسلی همسالان یا خواهر و برادر
- پرسیدن سئوال در مورد اعضای بدن، بارداری و زایمان
- نشان دادن اندام تناسلی به همسالان
- ایستادن یا نشستن خیلی نزدیک به کسی
3_ مهم‌ترین رفتار در برخورد با کنجکاوی‌های جنسی کودک چیست؟
والدین نیاز است بدون رفتارهای خشن و زننده با کنجکاوی‌ها و سئوالات جنسی کودک رفتار کنند.