درمان وسواس فکری و عملی

درمان وسواس می‌تواند منجر با بالا رفتن کیفیت زندگی و جلوگیری از حاد شدن آن شود؛ به همین دلیل تشخیص زودهنگام این اختلال و درمان آن می‌تواند بسیار کمک کننده باشد. درمان این بیماری روش‌های مختلفی دارد که شامل دارو ، مراجعه به روانشناس، استفاده از نوروفیدبک می‌شود. وسواس خود نوع‌های مختلفی دارد که شامل وسواس فکری، وسواس عملی و وسواس فکری عملی می‌شود؛ که هرکدام ویژگی‌های مختلفی دارد و قرار است هر کدام را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

وسواس چیست؟ 

 

وسواس یکی از انواع بیماری‌های روانی است که بسیاری از افراد به آن مبتلا هستند؛ وسواس یکی از بیماری‌هایی است که تشخیص سختی دارد و ممکن است تا به مرحله‌های بالایی نرسیده باشد فرد از بیماری خود مطلع نباشد. بیشتر افرادی که به بیماری وسواس (OCD) مبتلا هستند از رفتارهای وسواسی و مکرر خود با اطلاع هستند، اما جلوگیری از آن برایشان سخت و غیرممکن است. به طور معمول وسواس از نشخوار فکری شروع می‌شود و می‌تواند تا حد جنون ادامه یابد.

افرادی که به بیماری وسواس مبتلا هستند از انجام یک کار به صورت مکرر احساس آرامش می‌گیرند و حتی با اشاره اطرافیان نیز اضطراب بیشتری می‌گیرند. این افراد می‌خواهند همه مسائل زندگی طبیعی دقیقا به صورتی باشد که در ذهن آن‌ها موجود است به همین دلیل همه چیز را چندین بار چک می‌کنند.

چک کردن اتو برای اطمینان از خاموش بودن، نگرانی از آلودگی به خصوص در دوران کرونا، داشتن افکار خشن و ناخوشایند و چنین تفکرهایی اگر باعث ایجاد تفکر وسواسی و اختلال در زندگی طبیعی شما نباشد کاملا طبیعی است و فقط در صورتی شما به وسواس فکری یا وسواس فکری عملی دچار هستید که انجام این کارها منجر به اختلال در زندگی طبیعی و انجام دادن کارهای روزمره شما شود، به همین دلیل تشخیص و درمان وسواس بهتر است به وسیله افراد متخصص انجام شود.

وسواس یکی از اختلالات پیچیده است که به دلیل استرس و اضطراب بوجود آمده است و افراد را مجبور می‌کند با انجام اعمال و افکار طولانی مدت و بیمارگونه اضطاب خود را کاهش دهند در ادامه درمورد علائم و راه‌های درمان وسواس صحبت خواهیم کرد. با درمان به موقع استرس و اضطراب می‌توانید از بروز وسواس جلوگیری کنید.

5 مورد از انواع اختلال وسواس فکری عملی

افرادی که به اختلال وسواس فکری عملی دچار هستند نوع‌های مختلفی دارند؛ که با توجه به رفتارهایی که دارند تقسیم بندی می‌شوند.

• افرادی که به وسواس شستشو دچار هستند. این افراد از آلودگی می‌ترسند و فکر می‌کنند همه چیز کثیف و آلوده است و دستانشان را بیش از حد می‌شورند در حدی که پوست دستشان آسیب می‌بیند. این افراد در دوران کرونا بیشتر شده‌اند و افراد زیادی به دلیل به وجود این بیماری به وسواس شستشو دچار شده‌اند.
• افرادی که به وسواس نظم و ترتیب دچار هستند. این افراد درمورد اعداد، رنگ‌ها و ترتیب‌های خاص خرافاتی در ذهن دارند. مثلا باید حتما شمارهای ذوج را ببینند و با شماره‌های فرد ارتباط خوبی ندارند و فکر می‌کنند با دیدن آن اتفاق بدی می‌افتد.
• وارسی‌کننده‌ها به طور مکرر، کارهایی را که عدم اطمینان از انجام آنها می‌تواند خطرآفرین یا آسیب‌زا باشد، چک می‌کنند، مواردی از قبیل قفل کردن درها یا بستن شیر اجاق گاز.
• وسواس کمال گرایی یکی از وسواس‌هایی است که افراد را مجبور می‌کند هر کاری را بدون هیچگونه عیب و نقص انجام دهند؛ در غیر این صورت مجازات می‌شوند.
• ذخیره‌سازها از این می‌ترسند که چیزی را دور بیندازند، مبادا دوباره به آن احتیاج پیدا کنند. آنها به طور وسواس‌گونه، چیزهایی را که نیاز ندارند یا استفاده نمی‌کنند، ذخیره می‌کنند.

درمان وسواس

درمان انواع وسواس روند کندی دارد و نباید شما امید خود را در طول درمان از دست بدهید و اغلب به صورت کامل درمان نمی‌شود و نیاز به مراقب‌هایی دارد. یکی از دلایلی که درمان این اختلال را سخت‌تر کرده است مقاومت افراد مبتلا به وسواس در برابر روش‌های درمان است. دارودرمانی که توسط پزشک انجام می‌شود و رفتار درمانی که توسط روانشناس انجام می‌شود دو روشی است که معمولا برای درمان وسواس به کار می‌رود.

درمان وسواس در شیراز با مراجعه به روانشناس

در روند درمان این بیماری ابتدا باید به روانشناس مراجعه کنید تا با بررسی و شناخت کامل اختلال شما روند بیماری را آغاز کند. دریافت مشاوره از روانشناس خوب و با تجربه در زمینه وسواس می‌تواند تا درصد بالایی از علائم وسواس را کنترل کند و حتی می‌تواند به طور کامل بیماری شما را درمان کند.

اگر با شناختی که نسبت به خود دارید فکر می‌کنید به یکی از سه نوع وسواس فکری، عملی و فکری-عملی دچار هستید؛ بهتر است به سرعت به روانشناس با تجربه‌ای مراجعه کنید. روانشناسان در ابتدا با روش‌های درمانی موجود سعی در بهبود بیماری و علائم آن دارند. این روش‌ها شامل انجام تکنیک‌های مختلف روانشناسی و درمان وسواس با نوروفیدبک است.

درمان وسواس با نوروفیدبک

درمان با نوروفیدبک یکی از روش‌های درمان بیماری‌های ذهنی است که امروز بسیار مورد توجه پزشکان در سراسر جهان قرار گرفته است. درمان وسواس با نوروفیدبک یکی از بهترین روش‌های درمان موجود است که بسیاری از روانشناسان از آن استفاده می‌کنند. این روش یکی از روش‌های درمان وسواس بدون دارو است و شما را تا حد امکان از استفاده هرگونه دارویی دور می‌کند.

خود درمانی وسواس

باید بدانیم وسواس، یک بیماری و اختلال است که با خود درمانی از بین نمی‌رود و برای درمان وسواس مراجعه به روانشناس بالينی يا روان پزشك ضروری است. وسواس عبارت است از عقاید، افکار، رفتارها یا تصوراتی که، ناخواسته، تکرارشونده و پایدار هستند که برخی رویکردهای روانشناسی عقیده دارند، این اختلال ناخودآگاه است. خود درمانی وسواس به تنهایی نمی‌تواند این اختلال را درمان کند اما در کنار روش‌های دیگر کمک کننده است.

درمان وسواس با مراجعه به روانپزشک و دارو درمانی

وقتی روش‌های درمانی بدون دارو کارساز نباشد روانشناس شما را به یک روانپزشک مراجعه می‌دهد و روانپزشکان با استفاده از دارو درمانی سرعت روند درمان را افزایش می‌دهند.

دلایل ابتلا به وسواس

اختلال وسواس یک اختلال عصبی است که علل مختلفی می‌تاند داشته باشد. علل ژنتیکی. اختلال وسواس می‌تواند زمینه ارثی و خانوادگی داشته باشد. علل خود ایمنی مانند عفونت‌های استرپتوکوکی که می‌تواند با التهاب و اختلال در عملکرد سلول‌های عصبی مغز همراه باشد. علل رفتاری به این معنی که وسواس شما می‌تواند با ترس همراه باشد و با دور شدن از عامل ترس از بین برود. عوامل محیطی که شامل عوامل استرس زا محیطی است و وجود آن باعث تشدید وسواس می‌شود.

انواع وسواس و روش های درمان آن

وسواس یکی از اختلال‌های اضطرابی است که انواع مختلفی دارد و به دو دسته کلی فکری و عملی تقسیم می‌شوند. هر کدام از این دو نوع وسواس رفتارهای مختلفی را شامل می‌شود. وسواس فکری مربوط به افکاری است که در ذهن فرد بیمار ایجاد می‌شود و عمل نکردن به آن‌ها منجر به ایجاد استرس و اضطراب می‌شود.

وسواس عملی تکرار کردن کاری در طول روز است به نوعی که منجر به اختلال در زندگی روزانه فرد شود. این دو اختلال معمولا با هم در فرد بیمار ظاهر می‌شوند به طوری که فکری در ذهن آن‌ها است که حتما باید به آن عمل کنند. به این نوع وسواس، وسواس فکری عملی می‌گویند.

اختلال وسواس فکری

بیشتر افراد در زندگی معمولی خود افکار وسواسی را تجربه می‌کنند ولی به این معنی نیست که حتما دارای وسواس فکری هستند. اگر این افکار منجر به مختل شدن زندگی روزمره شود و توانایی خلاص شدن از این افکار برای فرد وجود نداشته باشد به آن وسواس فکری می‌گویند.

اختلال وسواس فکری(OCD) افکار، تصاویر و تکانه‌هایی هستند که مرتبا در ذهن فرد تکرار می‌شوند و فرد نمی‌تواند به راحتی آن را کنار بگذارد و کنترلی روی آن ندارد. علائم وسواس شامل موارد زیر می‌شود؛ همان طور که پیش‌تر اشاره شد داشتن این علائم حتما منجر به داشتن وسواس فکری نیست و فقط در صورتی که زندگی را از حالت طبیعی خود خارج کند و با تشخیص پزشک فرد به OCD یا وسواس فکری دچار است.

• وجود افکار تکرار شونده در ذهن( آلودگی دست، تصور اتفاقات بعد در ذهم و …)
• افکار یا تصاویر باید غیر منطقی باشند.( مثلا ابتلا به ایدز با گذشتن از کنار یک بیمار ایدزی در حالی که از ایدز فقط از طریق خون انتقال داده می‌شود.)
• شدت و میزان افکار زیاد باشد به و وقتی که روند زندگی طبیعی را مختل کند و فرد نتواند به زندگی روزمره خود رسیدگی کند.

درمان وسواس فکری

1. روان‌شناختی: درمان از طریق روان‌شناختی به فرد کمک می‌کند که بدون اجبار با افکار وسواسی خود روبرو شود. در این رویکرد، همکاری با درمانگر اساسی است تا مشکلات را در دسته‌بندی‌های مختلف مانند تفکر، احساسات و… معرفی کنیم. درمانگر کمک می‌کند تا بیمار بدون ترس از دست دادن افکار وسواسی، با آنها روبرو شود. این روش به بیمار کمک می‌کند تا به مسائلی که حداقل اضطراب را ایجاد می‌کنند، پیش از مواجهه با افکار دشوارتر بپردازد.

2. درمان دارویی: داروهای ضدافسردگی توسط درمانگر به عنوان یک روش دیگر معرفی می‌شوند که می‌توانند با تغییر تعادل شیمیایی مغز، به بهبود بیمار کمک کنند. در صورت ابتلا به اختلال وسواس خفیف، توصیه می‌شود یک دوره کوتاه درمان دارویی را دنبال کنید. اما اگر وسواس فکری شدت زیادی داشته باشد، ضرورت دوره درمان طولانی‌تر را دارد. لازم به ذکر است که ممکن است مدت زمان طولانی‌تری نیاز باشد تا تأثیر درمان دارویی درک شود.

درمان وسواس تقارن

وسواس تقارن یا وسواس قرینه یکی از انواع رایج وسواس است که منجر به آسیب‌های جسمی و روحی می‌شود. این نوع وسواس معمولاً در سنین کودکی آغاز می‌شود و اغلب افراد اطراف به آن پاسخ مثبت می‌دهند؛ زیرا از دید آن‌ها، این بیماری نشانه از نظم و ترتیب در زندگی فرد مبتلا است. افرادی که به وسواس تقارن مبتلا هستند، حساسیت زیادی به ترتیب قرارگیری اشیاء دارند و در صورت نامنظم بودن این اشیاء، احساس ناراحتی و حساسیت پیدا می‌کنند. حتی نسبت به خطوط نوشتاری که مرتب نشده باشند، حساسیت اظهار می‌کنند. در این نوع وسواس، فرد وقت زیادی را برای ترتیب دادن اشیاء مصرف می‌کند. گاهی اوضاع بیشتری نیز ایجاد می‌شود، به عنوان مثال، ایمان به اینکه اگر اشیاء مرتب قرار نگیرند، چیزهای ناگواری خواهد افتاد. جالب است که این افراد، با اینکه می‌دانند تفکراتشان مضحک است، اما اغلب به آن اصرار دارند. این وسواس ممکن است ابتدا با مسائل کوچک و ساده آغاز شود و به تدریج به مسائل بزرگ‌تر و پیچیده تر تبدیل شود. افراد مبتلا به وسواس تقارن باید به سرعت به روانپزشک یا روان‌شناس مراجعه کنند. راهکارهای زیر می‌توانند در درمان وسواس قرینه مؤثر باشند:
• درمان شناختی – رفتاری: این روش درمانی بر اساس گفتار است و به فرد کمک می‌کند تا الگوهای فکری که وسواس را تغذیه می‌کند را شناسایی کند. پس از شناسایی این الگوها و علت‌ها، به فرد کمک می‌شود تا با آنها مقابله کرده و آنها را کاهش دهد.
• درمان شناختی – رفتاری مبتنی بر ذهن‌آگاهی: این روش به فرد آموزش می‌دهد که افکار مزاحم تسلطی بر وی ندارند و تنها زمانی که به آنها واکنش نشان داده شود، این افکار قوی و ترس‌ها تقویت می‌شوند. فنون ذهن‌آگاهی از جمله تمرینات تنفسی، مدیتیشن و تجسم هدایت شده را در بر می‌گیرد.

درمان وسواس ترس از مریضی

یکی از انواع مشکلات اضطراب، ترس از بیماری است که در این اختلال، فرد بدون وجود هر گونه علائم بیماری، از ابتلا به بیماری هراس دارد. در این ترس، فرد بیمار به طور غیرمنطقی تمرکز بیش از حدی به جسم خود می‌کند، به حدی که عملکرد روزانه‌اش تحت تأثیر قرار می‌گیرد. درمان شناختی-رفتاری به عنوان روشی مؤثرتر در بهبود این بیماری شناخته شده است. اگر این اختلال شدت زیادی دارد، ممکن است از داروهای مهارکننده مانند فلوکستین، سرترالین و غیره استفاده شود، اما ترکیب این داروها با روان‌درمانی ضروری است. برای غلبه بر ترس از بیماری، می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:

1. اعتراف به ترس: به خود بگوییم که ترس نشانه‌ای از ضعف نیست.
2. تغییر سبک زندگی: نگرش مثبت نسبت به امور را حفظ کنیم. با تغییر سبک زندگی، ترس و اضطراب به‌طور چشمگیری کاهش می‌یابد.
3. تمرکز بر سلامت: به سلامتی خود تمرکز کنیم و همواره به خود بگوییم “من سالم هستم”.
4. تعیین تفریحات سالم: اوقات فراغت را برای تفریحات سالم اختصاص دهیم و از تمرکز بیش از حد بر جسم خود خودداری کنیم.
5. جلوگیری از افکار تحریک‌کننده: بشناسیم چه افکاری ما را حساس و تحریک می‌کند و به آنها بی‌توجه شویم، در عوض به سلامتی خود اهمیت دهیم.
6. و…

درمان وسواس تکرار

اختلال وسواس اجباری به عملی تکراری فیزیکی یا تکراری ذهنی اطلاق می‌شود. یکی از نمادهای بارز این اختلال، وسواس چک‌کردن است. در این نوع بیماری، فرد در دام تکرار وسواس خود گرفتار می‌شود و بدون کنترل خود، به‌طور ناخواسته چندین بار آن را انجام می‌دهد. هر بار با اطمینان حاصل از انجام این عمل، مجدداً در چرخه تکرار قرار می‌گیرد و به‌نوعی در یک وارسی افراطی گرفتار می‌شود. افراد مبتلا به وسواس چک‌کردن، بعد از هر بار انجام، احساس آرامش می‌کنند، اما وسواس فکری آن‌ها همچنان باقی می‌ماند.

مهم است به این نکته اشاره کنیم که این اختلال قابل درمان است، و اگرچه ممکن است به طور کامل از بین نرود، اما می‌تواند علائم آن را کاهش دهد تا زندگی بیمار بهبود یابد. درمان ممکن است به صورت طولانی‌مدت یا کوتاه‌مدت باشد، و از دو روش روان‌درمانی و یا دارو درمانی می‌توان برای بهبود این بیماری استفاده نمود. مهم است که در برخی از موارد، این دو روش به همراه یکدیگر اجرا شوند.

درمان وسواس جنابت

وسواس توهمات ذهنی و روانی، یک اختلال است که افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. برای مقابله با این افکار، مهم است آنها را نادیده گرفته و به آن توجه نکرد. برخی از افراد در انجام عملیات طهارت و غسل، وسواس دچار می‌شوند؛ اما آنها باید مثل دیگر افراد، به‌طور طبیعی به شستشو و تطهیر بپردازند. بی‌اعتنایی می‌تواند در درمان وسواس کمک کننده باشد. داشتن وسواس در زمینه طهارت نشان‌دهنده عدم اطمینان نسبت به احکام دینی است؛ بنابراین، نادیده گرفتن تخیلات شیطانی می‌تواند مؤثر باشد. بر اساس آموزه‌های دینی، شخصی که به وسواس جنابت مبتلا است، مشکل اصلی از خودش شروع می‌شود. این افراد باید مانند سایر افراد، از آب به میزان معمولی استفاده کنند و اطمینان حاصل کنند که عملیات طهارت و غسل آن‌ها صحیح است.

علمای دینی معتقدند که برای درمان وسواس جنابت، باید به‌طور مکرر به وسواس بی‌اعتنا شد و مانند سایر افراد، عملیات طهارت و غسل را انجام داد. حتی این علما اعتقاد دارند که باید مسئولیت انجام اعمال دینی را پذیرفت. برای درمان وسواس جنابت، ابتدا باید از ذهن خود افکار اشتباه وسواس را حذف کرده و خلاف رفتارهای قبلی که انجام می‌دادیم، رفتار نماییم. این کار تنها با اراده و اراده‌ی بالا افراد ممکن است موفق شود. به عبارت دیگر، باید بی‌اعتنا به وسواس شده و از مسیر معکوس این وسواس حرکت کرد.

درمان وسواس عملی

وسواس عملی تکرار کاری است که منجر به آسیب به فرد می‌شود و اگر فرد از انجام آن اجتناب کند دچار استرس و اضطراب شدید می‌شود. درمان وسواس فکری و عملی امری حیاتی است که بهتر است افراد مبتلا هرچه سریع‌تر برای کاهش آن به پزشک مراجعه کنند.

در این مقاله درمورد روش‌های درمان این اختلال و انواع مختلف این بیماری صحبت کردیم. بالا بردن اطلاعات درمورد این بیماری می‌تواند به شما کمک کند که بیماری خود را تشخیص دهید و روند خود درمانی خود را آغاز کنید. مراجعه به یک روانشناس یا روانپزشک مجرب می‌تواند در تشخیص انواع اختلال‌های روانی با تست وسواس و کنترل آن به شما کمک کند و مرکز روانشناسی و نوروفیدبک بیات یکی از موسسه‌های مجرب در شیراز است و راهنمایی و کمک فراوانی می‌تواند بهی شما کند.

سئوالات متداول درمورد درمان وسواس

1- فردی که دارای وسواس است چگونه رفتار می‌کند؟

معمولا افرادی که به بیماری وسواس مبتلا هستند از انجام یک کار به صورت مکرر احساس آرامش می‌گیرند و حتی با اشاره اطرافیان نیز اضطراب بیشتری می‌گیرند.

2- روش‌های درمان وسواس کدامند؟

دارودرمانی که توسط پزشک انجام می‌شود و رفتار درمانی که توسط روانشناس انجام می‌شود دو روشی است که معمولا برای درمان این اختلال به کار می‌رود.

3- آیا درمان وسواس با نوروفیدبک امکان پذیر است؟

بهبود وسواس با نوروفیدبک یکی از بهترین روش‌های موجود است که بسیاری از روانشناسان از آن استفاده می‌کنند. این روش یکی از روش‌های درمان وسواس بدون دارو است و شما را تا حد امکان از استفاده هرگونه دارویی دور می‌کند.

4- چه دلایلی می‌تواند منجر به ابتلا به وسواس شود؟

• علل ژنتیکی. اختلال وسواس می‌تواند زمینه ارثی و خانوادگی داشته باشد.
• علل خود ایمنی مانند عفونت‌های استرپتوکوکی که می‌تواند با التهاب و اختلال در عملکرد سلول‌های عصبی مغز همراه باشد.
• علل رفتاری به این معنی که وسواس شما می‌تواند با ترس همراه باشد و با دور شدن از عامل ترس از بین برود.
• عوامل محیطی که شامل عوامل استرس زا محیطی است و وجود آن باعث تشدید وسواس می‌شود.

5- اختلال وسواس فکری چیست؟

اختلال وسواس فکری(OCD) افکار، تصاویر و تکانه‌هایی هستند که مرتبا ذهن فرد را درگیر می‌کند و تکرار می‌شوند و فرد نمی‌تواند به راحتی آن را کنار بگذارد و کنترلی روی آن ندارد.

6- وسواس شستشو چیست و در چه صورتی تشدید می‌یابد؟

افرادی که به وسواس شستشو دچار هستند. این افراد از آلودگی می‌ترسند و فکر می‌کنند همه چیز کثیف و آلوده است و دستانشان را بیش از حد می‌شورند در حدی که پوست دستشان آسیب می‌بیند. این افراد در دوران کرونا بیشتر شده‌اند و افراد زیادی به دلیل به وجود این بیماری به وسواس شستشو دچار شده‌اند.