در بسیاری از شرایط دشوار و پراسترس، افراد ممکن است به اختلالات عصبی و روانی دچار شوند. انجام بسیاری از راهکارها ممکن است به کاهش استرس و اضطراب کمک کند، اما استمرار در این عادت‌ها ممکن است منجر به مشکلات بیشتر شود. در این نوشتار، می‌خواهیم به شرح علائم و نشانه‌های اختلال جویدن ناخن در کودکان و بزرگسالان بپردازیم و روش‌های موثر برای ترک این عادت را برای گروه‌های سنی مختلف معرفی کنیم. با ما تا انتها همراه باشید.
اختلال جویدن ناخن
اختلال جویدن ناخن، به عنوان “اونیکوفاژی” یا”LOnychophagia” در اصطلاح پزشکی شناخته می‌شود، یک واکنش عصبی به فشار یا استرس است که افراد به آن دچار می‌شوند. این رفتار در کودکان ۳ تا ۱۲ ساله بیشتر از گروه‌های سنی دیگر رایج است. در این وضعیت، فرد به جویدن و گازگرفتن ناخن‌ها و پوست اطراف آنها پرداخته و این اقدام به عنوان یک مکانیسم دفاعی علیه فشارهای روانی عمل می‌کند.
ناخن‌ها، به عنوان یک محافظ برای نوک انگشتان که از بافت سختی تشکیل شده‌اند، علاوه بر جلوگیری از صدمه دیدن انگشتان، امکان انجام کارهای دقیق و حساس را تسهیل می‌کنند. با این حال، جویدن ناخن علاوه بر نشان دهنده اختلال روانی، ممکن است به فرد آسیب‌های روانی و جسمی زیادی وارد کند؛ اگر این عادت ادامه یابد.
علت جویدن ناخن در کودکان چیست؟
همانطور که گفته شده، اختلال جویدن ناخن در کودکان، به خصوص در گروه‌های سنی پایین‌تر همانند اختلال مو کندن، رواج بیشتری دارد. برای مثال، کودکان ۲ ساله نسبت به افراد بالای ۱۰ سال، بیشتر به جویدن ناخن مشغولند.
در کودکان، به‌ویژه کودکانی که هنوز توانایی صحبت‌کردن کامل را پیدا نکرده‌اند، بیان و توصیف حالات درونی مانند ترس و استرس مشکلات زیادی دارد. این موضوع باعث می‌شود که مشکلات روحی کودکان بدون بیان مناسب باقی بمانند و علت جویدن ناخن در کودکان به‌عنوان یک راه کاهش استرس عمل کند.
کودکان می‌توانند مشکلات و استرس‌ها را درک کنند، اما برای ابراز صحیح آنها برای دیگران، به دلیل ناتوانی در بیان فشار روحی خود، با مشکل مواجه هستند. در برخی موارد علت جویدن ناخن در کودکان سرکوب فشار روحی است. کودکان ممکن است توضیح دهند ولی ممکن است اطرافیان آنها به‌صورت دقیق درک نکنند و به کمک مناسبی برای بهبود وضعیت کودک کمک نکنند. در این شرایط، کودک مجبور است تا فشار روحی خود را به تنهایی تحمل کند و با جویدن ناخن، سعی در کاهش بخشی از اضطراب خود دارد.
بیشتر بخوانید: علت پرخاشگری کودکان
همچنین بسیاری از کودکان هنگام احساس گرسنگی به جویدن ناخن‌های خود مشغول می‌شوند. این عمل ممکن است در ابتدا به‌صورت مقطعی و گذرا باشد، اما در بسیاری از موارد به یک عادت همیشگی و پایدار در کودک تبدیل می‌شود.
علائم ابتلا به اختلال جویدن ناخن
در بسیاری از افراد در انواع سنین، جویدن ناخن به‌عنوان یک واکنش کوتاه‌مدت و عکس‌العمل به شرایط محیطی و روانی ممکن است ظاهر شود. با این حال، در برخی موارد، این عادت به یک روند مداوم تبدیل شده و هنگام مواجهه با شرایط ناخوشایند، فرد شروع به جویدن ناخن می‌کند.
در این مواقع، می‌توان گفت که جویدن ناخن به‌عنوان یک اختلال وسواسی با ابعاد جسمانی و روحی مشخص، نقش بیشتری در زندگی فرد ایفا می‌کند. برخی از علائم و نشانه‌های افراد مبتلا به این اختلال عبارت‌اند از:
- جویدن ناخن در مواجهه با مشکلات:
زمانی که افراد با استرس، ناامنی، یا اضطراب مواجه می‌شوند، جویدن ناخن به‌عنوان یک واکنش تسکین‌بخش آغاز می‌شود.
- تسکین پس از جویدن ناخن:
افرادی که از این اختلال رنج می‌برند، با جویدن ناخن به تسکین می‌رسند و در برخی موارد از این فعل لذت می‌برند.
- ایجاد مشکلات جسمی:
علاوه بر مشکلات روحی، جویدن ناخن می‌تواند به مشکلات جسمی نیز منجر شود و در صورت ادامه، ممکن است به یک اختلال جویدن ناخن تبدیل شود.
- خجالت از عادات ناپسند:
افراد ممکن است از این عادت خود شرمسار شوند و سعی در پنهان کردن ناخن‌های جویده شده داشته باشند.
آسیب های ناشی از جویدن ناخن
عادت جویدن ناخن در سنین مختلف ممکن است منجر به آسیب‌ها و خطرات زیر گردد:
- ورود مقدار بسیار زیادی باکتری و میکروب به داخل بدن فرد
- ایجاد عفونت در ناحیه اطراف ناخن
- ایجاد خراش در لثه و در نتیجه عفونت لثه
- سست شدن ریشه و عصب دندان با گازگرفتن و جویدن بافت محکم ناخن
- ایجاد بوی بد دهان با ورود حجم بسیار زیادی از باکتری‌ها به آن
- شکستن و لب‌پر شدن دندان
- سست شدن مینای دندان
- تبدیل ساییدن دندان‌ها روی همدیگر به یک عادت همیشگی و در نتیجه بروز دندان‌قروچه در افراد
- جلوزدگی فک
- عفونت معده و دستگاه گوارش
- فاصله افتادن بین دندان‌ها
- آسیب‌دیدن براکت‌های ارتودنسی و شل شدن آنها
- ایجاد تبخال و آفت دهانی
- التهاب پوست اطراف ناخن
- خوردن مواد سمی لاک ناخن و راه یافتن مواد شیمیایی به داخل بدن
علت جویدن ناخن در بزرگسالان چیست؟
این اختلال ممکن است ناشی از عوامل مختلف باشد که بیشتر آنها منشأ روان‌شناختی دارند. عوامل اصلی و تأثیرگذار در ظهور اختلال جویدن ناخن در بزرگسالان شامل موارد زیر هستند:
- استرس:
اصلی‌ترین علت جویدن ناخن در بزرگسالان، استرس و اضطراب است. افرادی که به مدت طولانی در مواجهه با شرایط استرس‌زا هستند، به صورت ناخودآگاه به جویدن ناخن‌های خود روی آورده و این عمل را به عنوان یک وسیله برای مقابله با اضطراب به‌کار می‌گیرند. علاقه مندان جهت آشنایی بیشتر با روش‌های رفع اضطراب و درمان استرس می‌توانند مقاله “با افکار اضطرابی چگونه برخورد کنیم؟” را مطالعه کنند.
- کمبود محبت:
درصد زیادی از افرادی که از لحاظ عاطفی با کمبود مواجه هستند، به اختلال جویدن ناخن مبتلا می‌شوند. این افراد، به دلیل وجود در شرایط نامطلوب عاطفی، انرژی‌های منفی خود را از طریق جویدن ناخن تخلیه می‌کنند.
- ژنتیک:
تا کنون این دلیل به‌طور دقیق از نظر علمی اثبات نشده است، اما بر اساس تحقیقات، درصد زیادی از والدین افراد مبتلا به این اختلال، در گذشته به جویدن ناخن‌های خود عادت داشته‌اند.
بیشتر بخوانید: مشکلات رفتاری نوجوانان
روش های ترک جویدن ناخن
روان‌شناسان توصیه‌های متعددی برای درمان و ترک عادت ناخن جویدن در سنین مختلف، به‌ویژه در کودکان، ارائه می‌دهند. این توصیه‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
- گفتگو با فرد مبتلا:
بحث و گفتگو با فرد مبتلا بهترین راه برای درمان جویدن ناخن در بزرگسالان و کودکان است. والدین یا افراد نزدیک باید با ایجاد اعتماد و جلب توجه، فرصتی برای بازگو کردن مشکلات درونی فرد مبتلا فراهم کنند. با استفاده از گفتگوهای روان‌شناسانه و متمرکز، ریشه مشکل شناسایی و با پیشنهاد راهکارهای متعدد، به تسکین و کاهش استرس یا ترس کمک کنید.
- کوتاه نگه داشتن ناخن‌ها:
نگه‌داشتن ناخن‌ها به‌طور مرتب و مانیکور آنها می‌تواند به یکی از راهکارهای مؤثر در ترک عادت جویدن ناخن تبدیل شود. این اقدام باعث کاهش جذابیت جویدن ناخن‌ها می‌شود.
- استفاده از وسایل سرگرم‌کننده:
از وسایل جایگزین و سرگرم‌کننده برای درمان جویدن ناخن در کودکان و بزرگسالان استفاده کنید. برای مثال، داشتن وسایل استرس‌زدایی یا اسباب‌بازی‌هایی که در شرایط تنش و استرس می‌تواند به‌جای جویدن ناخن مورد استفاده قرار گیرند.
- پاداش و تشویق:
استفاده از جوایز و پاداش‌های کوچک، حتی اگر ساده باشند، می‌تواند کودکان را به ترک عادت ناخن جویدن تشویق کند. تأکید بر ارائه پاداش‌ها به‌موقع و درست بسیار حائز اهمیت است.
- استفاده از دستکش:
استفاده از دستکش می‌تواند در درمان جویدن ناخن در کودکان موثر باشد. این وسیله می‌تواند ناخن‌ها را از دسترس فرد دور نگه داشته و به ترک عادت کمک کند.
- جویدن آدامس:
جویدن آدامس در شرایط بحرانی می‌تواند کمک کننده باشد. این روش می‌تواند فرد را از جویدن ناخن‌ها منحرف کند. البته لازم است به مصرف فراوان آدامس توجه کرده و از نسخه‌های بدون قند استفاده نمایید.
- تلخ کردن ناخن‌ها:
استفاده از مواد خوراکی تلخ، مانند کندر یا لاک تلخ، می‌تواند از جویدن ناخن جلوگیری کند. این روش برای کودکان و بزرگسالان مؤثر است.
- ناخن مصنوعی:
کاشت ناخن‌های مصنوعی می‌تواند فرد را از جویدن ناخن منحرف کرده و به ترک این عادت کمک کند. جویدن ناخن‌های کاشته‌شده به دلیل سختی آنها، ممکن است کمکی در ترک عادت باشد.
چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟
در طول دوره‌های مختلف زندگی، کودکان ممکن است به دلایل مختلفی با شرایط خاصی مواجه شوند و در این شرایط، آغاز به جویدن ناخن‌های خود کنند. با گذر زمان و تغییر شرایط، این عادت معمولاً به‌طور خودبخود کاهش می‌یابد و نیازی به مداخله دیگران ندارد.
هرچند که جویدن ناخن در سنین کودکی ممکن است تأثیری بر روی روند رشد دندان‌ها و جوشاندن آنها داشته باشد، اما در اکثر موارد، این امر مورد نگرانی قرار نمی‌گیرد و با گذشت زمان به‌طور طبیعی از بین می‌رود.
با این حال، ترک این رفتار همیشه به‌سادگی امکان‌پذیر نیست و در بسیاری از کودکان ممکن است به یک عادت دائمی تبدیل شود که حتی تا سن بزرگی هم با فرد همراه باقی بماند.
از طرفی، ناخن جویدن همواره بی‌خطر نیست و ممکن است با مشکلات و خطرات زیادی همراه باشد. زمانی که این عادت به صدمه زدن به کودک یا بزرگسالان منجر می‌شود یا باعث شرم‌آور شدن از حالت ناخن‌ها می‌شود، لازم است برای ترک این عادت اقدام کنید.
اگر کودکان شما یا حتی شما خودتان به جویدن ناخن‌ها عادت دارید، می‌توانید از راهکارهای ذکر شده در این مقاله استفاده کنید تا زمانی که موفق به کنار گذاشتن این عادت می‌شوید. جهت آشنایی بیشتر با مشکلات رفتاری در کودکان و نوجوانان و کسب مشاوره با تیم تخصصی دکتر بیات متخصص درمان با نوروفیدبک، با ما همراه باشید.