فضای مجازی و شبکههای اجتماعی یکی از ارکان اصلی دنیای امروزی هستند و عدم استفاده از آن‌ها می‌تواند غیرممکن باشد؛ اما هنوز استفاده صحیح از این ابزار به عنوان یک موضوع حیاتی در نظر گرفته نمی‌شود. عدم استفاده صحیح از فضای مجازی می‌تواند منجر به ایجاد اعتیاد به شبکههای اجتماعی مانند اینستاگرام، توییتر، اسنپ چت و یوتوب شود. افرادی که به این اختلال مبتلا می‌شوند؛ بیش از حد از شبکههای اجتماعی استفاده می‌کنند و به احتمال زیاد دچار استرس و اضطراب، افسردگی و اختلالات خواب خواهند شد.
اعتیاد به شبکههای اجتماعی چگونه بوجود می‌آید؟
به دلیل اینکه امروزه زندگی کردن بدون شبکههای اجتماعی غیرممکن شده است؛ در صورتی که استاندارد‌های لازم برای استفاده از این ابزار را ندانیم به راحتی دچار اعتیاد به شبکههای اجتماعی می‌شویم. این نوع اعتیاد، یک اعتیاد رفتاری است که با استفاده بیش از حد و اجباری از پلتفرم‌های شبکههای اجتماعی مانند فیس بوک، اینستاگرام، توییتر و اسنپ چت مشخص می‌شود. افراد مبتلا به این اعتیاد نیاز دائمی به بررسی حسابهای خود، ارسال به روزرسانی و تعامل با دیگران را حس می‌کنند.
چرا می‌گوییم شبکههای اجتماعی اعتیاد آوردند؟ زمانی که یک فرد از مواد مخدر استفاده می‌کند؛ دوپامین در مغز او ترشح م‌شود و منجر به حالت سرخوشی می‌شود؛ اما زمانی که اثر این دوپامین از بین رفت مغز فرد دوباره تلاش می‌کند تا آن حالت سرخوشی را برگرداند و این اتفاق منجر به اعتیاد افراد به مواد مخدر می‌شود.
شبکههای اجتماعی دقیقا شبیه به مواد مخدر عمل می‌کنند و استفاده از آن‌ها منجر به ترشح دوپامین در مغز می‌شود. اعتیاد به شبکههای اجتماعی می‌تواند پیامدهای منفی مانند اختلالات خواب( اختلال بی خوابی یا کم خوابی)، استرس و اضطراب، افسردگی و کاهش توانایی تمرکز بر روی وظایف را در فرد ایجاد کند.
آیا من دچار اعتیاد به شبکههای اجتماعی هستم؟
در صورتی که با علائم و نشانه‌های اعتیاد به فضای مجازی آشنا شوید؛ می‌توانید به سرعت جلوی پیشرفت آن را گرفته و منجر به ترک اعتیاد شبکههای اجتماعی شوید. در ادامه با علائمی از این اعتیاد آشنا خواهیم شد؛ که امکان تشخیص زودهنگام اعتیاد به فضای مجازی را به ما می‌دهد.
- از دست دادن زمان: وقتی که زمان حضور خود در فضای مجازی را از دست دادید؛ باید به فکر ترک اعتیاد به شبکههای اجتماعی باشید. ممکن از فقط قصد داشته باشید موضوعی را در اینترنت جستجو کنید؛ اما ساعت‌ها در این فضا مشغول می‌شوید. .
- استفاده بیش از حد: تحقیقات انجام شده در جهان نشان می‌دهد که بیش از 20 ساعت استفاده شخصی از اینترنت و شبکههای اجتماعی در هفته یک اعتیاد محسوب می‌شود؛ البته اگر کار شما با اینترنت است این موضوع جدا است.
- تحریک پذیری: تحریک پذیری به این معناست که وقتی آنلاین نیستید؛ علائمی شبیه به ترک اعتیاد مانند تحریک پذیری، بی قراری یا اضطراب را تجربه می‌کنید و نبود اینترنت و فضای مجازی می‌تواند بر روی خلق و خوی شما موثر باشد و منجر به افسردگی شود. در صورت عدم درمان افسردگی و ترک اعتیاد به شبکههای اجتماعی، زندگی دشوار می‌شود.
- تاثیرات منفی بر روی زندگی: در صورت وجود اعتیاد به شبکههای اجتماعی دچار بی‌توجهی به سایر مسئولیت‌ها و فعالیت‌ها به نفع فعالیت‌های آنلاین می‌شود و با وجود پیامدهای منفی فضای مجازی بر زندگی شخصی، اجتماعی یا شغلی این فعالیت را ادامه می‌دهند.
چگونه اعتیاد به شبکههای اجتماعی را کاهش دهیم؟
افزایش روابط واقعی
غنی سازی روابط واقعی می‌تواند همان مقدار دوپامین در ما ایجاد کند که استفاده بیش از حد از فضای مجازی ایجاد می‌کند با این تفاوت که این کار سالم و بدون ضرر است. ما برای ساختن خاطره‌های خوش و شاد باید با دوستان و اعضای خانواده خود رابطه‌‌های واقعی برقرار کنیم و ارتباط مجازی و ثبت دقیقه‌‌های زندگی با عکس سلفی را کنار بگذاریم. به‌جای اینکه به تعداد دنبال کنندگان خود در فیسبوک و اینستاگرام و … افتخار کنیم، باید به استحکام روابطی دوست داشتنی با خانواده و دوستان فکر کنیم. روابطی از جنس واقعیت که باعث می شوند با دیگران تبادل نظر داشته باشیم، نصیحت کنیم و در دنیایی ملموس همدیگر را دوست بداریم.
زندگی کردن در لحظه
دقت کرده اید که همیشه دوربین به دست هستیم و در جنگل و دریا و هر جای دیگری، به‌دنبال گرفتن عکسی مناسب برای پست جدید خود هستیم؟ اگر شما هم دچار چنین اعتیادی هستید باید بدانید که زمان تجدید نظر در رویکرد و تغییر این وضعیت رسیده است. می‌توانیم به جای گرفتن عکس و فیلم، خاطرات را در ذهن خود به شکل عمیقی ثبت کنیم. برای اینکه امتحان کنید زندگی بدن فضای مجازی نیز می‌تواد زیبا باشد کافی است یک روز به خودتان مرخصی بدهید و از فضای مجازی دور بمانید. در انتهاب روز خواهید دید که چقدر مفیدتر عمل کرده‌اید.
محدود کردن زمان حضور در شبکههای اجتماعی
خیلی از ما فقط بخاطر دیگران در شبکههای اجتماعی مختلف حسابهای کاربری می‌‌سازیم. لزومی ندارد که تمام برنامه‌های رنگارنگ را روی دستگاه خود نصب کنیم و ذهن و زمان خود را بیهوده آشفته کنیم. بهتر است برای مهار اعتیاد به شبکههای اجتماعی، زمان دسترسی خود به اینترنت را محدود کنیم. زمان این محدودیت تا حد زیادی وابسته به میزان اعتیادمان به شبکههای اجتماعی است. محدود کردن زمان حضور در شبکههای اجتماعی راهی برای درمان استرس و اضطراب ناشی از این اعتیاد است.
جمع‌بندی
ترک اعتیاد به شبکههای اجتماعی همان طور که برای بهبود سلامت روانی و فیزیکی بسیار مهم و حیاتی است؛ اما می‌تواند سخت و دشوار باشد. زندگی انسان امروزه با دنیای اینترنت و فضای مجازی ارتباط بسیار تنگاتنگی دارد و و بی شک اینترنت منجر به بهبود کیفیت زندگی انسان شده است؛ اما باید مراقب نحوه استفاده خود از این فضا باشیم. درمان با نوروفیدبک یکی از درمان‌های نوین است؛ که برای از بین بردن اعتیاد مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ شما نیز می‌توانید از این راه درمانی برای کاهش استفاده از اینترنت کمک بگیرید.