جدا کردن اتاق خواب کودک از والدین یکی از چالش‌های مهم زندگی کودکان است؛ که والدین و کودک با آن روبه‌رو می‌شوند. زمانی که والدین، نوزاد خود را برای اولین بار به خانه می‌آورند برای مراقبت و آرامش کودک او را در اتاق خود نگه‌داری می‌کنند؛ اما زمانی می‌رسد که باید کودک را به اتاق خودش منتقل کنند. برخی اوقات علاقه بیش از حد والدین نسبت به کودک باعث ایجاد آسیب‌هایی مانند وابستگی کودک می‌شود؛ به همین دلیل این چالش باید با دقت ارزیابی و حل شود. راه حل و روش‌های مناسبی برای این چالش وجود دارد تا از بروز اختلال جلوگیری شود.
چرا باید اتاق خواب کودک را جدا کنیم؟
هدف جدا کردن اتاق خواب تربیت کودکانی مستقل و مسئولیتپذیر است. جدا کردن اتاق بچه به او کمک می‌کند تا فضای شخصی برای استراحت و اوقات فراغت خود داشته باشد و به والدین نیز اجازه می‌دهد حریم خصوصی خود را داشته باشند. جدا کردن اتاق خواب کودکان باعث افزایش کیفیت و الگو خواب او می‌شود و نیازهای خواب کودک را در فضایی ساکت‌تر و با نور مناسب تامین می‌کند. به طور کلی جدا کردن اتاق خواب کودک منجر به رشد شخصیتی کودک شده و سلامت روان او را در بزرگسالی تامین می‌کند.
مهم‌ترین عوارض مشترک بودن اتاق کودک و والدین
جدا کردن اتاق کودک می‌تواند عوارض و مزایایی داشته باشد؛ به عنوان مثال در ابتدا می‌تواند باعث از بین رفتن آرامش کودک شود؛ اما در طولانی مدت مزایای جداسازی اتاق کودک از والدین بیشتر از عوارض آن است. ممکن است در این دوران کودک از تاریکی یا کابوس بترسد و به اتاق والدین پناه بیاورد؛ در این شرایط والدین باید وضعیت را کنترل کنند و پس از آرام کردن کودک او را به اتاق خودش منتقل کنند. عدم جداسازی اتاق کودک از والدین می‌تواند منجر به مشکلات اساسی در کودک و حتی والدین شود.
- الگوهای خواب ناسالم: اشتراک گذاری اتاق کودک و والدین، به دلیل تفاوت‌هایی که بین برنامه خواب آنها وجود دارد منجر به بهم ریختن الگوی خواب کودک و ایجاد عادت‌های ناسالم در خواب می‌شود. خواب به اندازه و باکیفیت یکی از ملزومات مورد نیاز برای رشد مناسب کودک است.
- کاهش صمیمت میان والدین: بی‌شک زن و شوهر نیاز به داشتن فضایی خصوصی برای تمرکز بر روی رابطه خود دارند و حضور کودکان باعث کاهش صمیمت بین والدین و حتی ایجاد مشکلات جدی در رابطه آنها می‌شود.
- نداشتن حریم خصوصی: نداشتن اتاق مجزا می‌تواند حریم خصوصی و فضای شخصی کودک را محدود کند. کودکان ممکن است احساس عدم استقلال کنند؛ که می‌تواند برای رشد عاطفی و احساس خود مهم باشد.
- وابستگی عاطفی: نزدیکی مداوم به والدین در یک اتاق مشترک ممکن است به وابستگی عاطفی یا اتکا به والدین برای راحتی و امنیت منجر شود. کودکانی که به طور مداول در کنار والدین خود هستند در به کار گیری مهارت‌های زندگی با مشکل روبه‌رو می‌شوند.
بهترین زمان برای جدا کردن اتاق کودک از نظر متخصصان چه سنی است؟
دکتر حسين بيات كارشناس ارشد روان شناسي باليني ١٨ماهگی به بعد را بهترین سن برای جدا کردن جای خواب کودکان می‌داند. جدا کردن اتاق کودک از نظر دکتر بیات پیش از هر چیز می بایست به یک ضرورت برای والدین تبدیل شود، زیرا در بسیاری از موارد والدین در مقابل جدا کردن فرزند از خود، مقاومت می‌کنند.
اگر این موضوع در سن مناسب انجام نشود، در سنین بالاتر بسیار دشوار خواهد شد و در نهایت باعث می‌شود کودک نتواند استقلال را تجربه کند. جدا کردن جای خواب کودک باید در سن مناسب صورت گیرد، اولین توصیه در این خصوص این است که جدا کردن کودک قبل از شش ماهگی صورت نگیرد، زیرا کودک در این سن وابستگی‌های مختلفی خصوصا وابستگی تغذیه‌ای به والدین دارد.
مرحله اول جدا کردن کودک، جدا کردن جای خواب او است، ابتدا باید فقط تخت کودک جدا شود، اما همچنان در اتاق والدین بخوابد. بعد از این مرحله می‌توان جای خواب را کامل جدا و به اتاق دیگر منتقل کرد، اما پدر یا مادر می‌توانند تا زمانی که کودک می‌خوابد نزد او بمانند. در این حالت والدین می‌توانند تا زمان خواب کودک پیش او بمانند، اما بهتر است به جای اینکه کودک را بغل کنند و در کنار او دراز بکشند، عروسکی بغل او بگذارند و یا برایش قصه بخوانند تا از میزان وابستگی او کاسته شود.
گاهی پدر و مادر به دروغ به کودک می‌گویند تا صبح کنار تو خواهیم ماند، اما زمانی که کودک می‌خوابد او را ترک می‌کنند. در چنین شرایطی اگر کودک در خلال شب بیدار شود و پدر و یا مادرش را نبیند، به آنها بی‌اعتماد می‌شود. نکته دیگر این است که برخی والدین اگر گریه و مقاومت کودک را ببیند اجازه می‌دهند یک شب پیش آنها برگردد که این کار بسیار اشتباه است و باعث می‌شود روند جداسازی از ابتدا و البته بسیار سخت‌تر تکرار شود، زیرا کودک یاد می‌گیرد که با گریه می‌تواند نزد والدینش باز گردد.
گاهی کودکان به دلیل ترس، از والدین جدا نمی‌شوند، زیرا با قدرت تخیل بالایی که دارند واقعا می‌توانند اجسام غیرواقعی، هیولا و … را تجسم کنند. برای این موضوع هیچ اشکالی ندارد که نور اتاق کودک تا صبح روشن بماند تا کودک از تاریکی نترسد، اما بهتر است از نور ملایم استفاده شود. بهترین سن برای جدا کردن جای خواب کودک بعد از ۱۸ ماهگی و بین ۱۸ تا ۲۴ ماهگی است. لازم به ذکر است که جدا کردن کودک بعد از این سن دشوار است، بعد از این سن ترس‌های اکتسابی کودک و همچنین وابستگی او بیشتر شده و جدا کردن او سخت‌تر است.
راه‌کارهای کلیدی در جدا کردن اتاق کودک
برای جدا خوابیدن کودک نیاز است نکات کلیدی رعایت شود تا منجر به ایجاد آسیب به احساسات و روند رشد کودک نشود. مشاوره کودک و نوجوان می‌تواند در آشنایی والدین با روند جدا کردن جای خواب کودک کمک کننده باشد. اول از همه باید کودک را با اتاق خوابش آشنا کنید. این آشنایی باعث می‌شود تا کودک نسبت به منتقل شدن به اتاق جدید حس بهتری داشته باشد. با کودک خود با ملایمت و عشق رفتار کنید و درصورتی که به اتاق شما می‌آید؛ او را به هیچ وجه سرزنش نکنید.
اتاق خواب کودک باید بهترین شرایط را داشته باشد؛ تا کودک بتواند در این فضا احساس آرامش داشته باشد. اتاق را روی دمای بین 68 تا 72 درجه فارنهایت تنظیم کنید. در صورتی که در مکانی با آلودگی صوتی بالا زندگی می‌کنید می‌توانید از یک دستگاه نویز گیر برای از بین بردن صداها استفاده کنید. یکی از راه‌کارهای کلیدی که در جدا کردن جای خواب کودک اهمیت بالایی دارد؛ آموزش استقلال به کودک است. والدین باید به صورت تدریجی حضور خود را از اتاق خواب کودک کم‌رنگ کنند؛ تا کودک بتواند با آن تطبیق پیدا کند.
جمع‌بندی
جدا کردن اتاق خواب کودک می‌تواند یکی از چالش‌هایی باشد که کودک و والدین را برای مدتی درگیر می‌کند و در صورتی که به درستی انجام شود باعث تربیت صحیح و استاندارد کودک می‌شود. اگر در این راه با مشکلاتی روبه‌رو شدید می‌توانید از روانشناسان و افراد متخصص در این زمینه کمک دریافت کنید. جدا کردن جای خواب کودک باعث تربیت کودکانی مستقل و مسئولیت پذیر می‌شود و علاوه بر آن ارتباط بین والدین را قوی‌تر می‌کند.
سئوالات متداول
1_ هدف جدا کردن جای خواب کودک چیست؟
- تربیت کودکانی مستقل و مسئولیتپذیر
- ایجاد حریم خصوصی برای والدین
- رشد بهتر شخصیت کودک
- برخورداری کودک از سلامت روان
2_ بهترین زمان برای جدا کردن اتاق کودک چه زمانی است؟
بهترین سن برای جدا کردن جای خواب کودک بعد از ۱۸ ماهگی و بین ۱۸ تا ۲۴ ماهگی است.