درمان با تحریک مغناطیسی مغز TMS یکی از روش‌های کاربردی است که انواع بیماری و اختلالات روانی مانند افسردگی، میگرن، بیماری پارکینسون، درمان اختلال دو قطبی، اختلال وسواس فکری، اوتیسم، آلزایمر، مالتیپل اسکلروزیس یا ام اس و … را تحت درمان قرار می‌دهد. این روش انواع مختلفی دارد که با توجه به بیماری و شدت آن مناسب‌ترین نوع TMS مورد استفاده قرار میگیرد. این روش مزایایی دارد؛ که آن را تبدیل به یک روش ایمن و کاربردی می‌کند.
آشنایی تحریک مغناطیسی مغز TMS
تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال مغز (TMS) روشی است که از میدانهای مغناطیسی برای تحریک سلولهای عصبی در مغز برای بهبود طیف گستردهای از بیماریهای مغزی مورد استفاده قرار میگیرد. تحریک مغناطیسی مغز TMS یکی از تکنیک‌های غیرتهاجمی تحریک مغز است که برای بهبود عملکرد شناختی در بیماران مبتلا به اختلالات حافظه مانند زوال عقل و بیماری آلزایمر (AD) استفاده می‌شود. در طول جلسه TMS یک سیم پیچ الکترومغناطیسی بر روی پوست سر قرار میگیرد؛ که باعث تولید پالس‌های مغناطیسی می‌شود که به راحتی و بدون درد از جمجمه و مغز عبور می‌کنند و منجر به درمان اختلالات مختلف می‌شود.
از تحریک مغناطیسی مغز TMS را می‌توان برای درمان بیماران مبتلا به بیماریهای عصبی، بیماریهای قلبی عروقی، سکته مغزی، افسردگی، درمان وسواس فکری (OCD) و بیماری پارکینسون و … استفاده کرد. همان طور که اشاره شد با فرستادن پالس‌های مغناطیسی این وش درمانی انجام می‌شود. به عنوان مثال، در بیماران مبتلا به افسردگی، تحریک مغناطیسی مغز TMS یک پالس مغناطیسی ارسال می‌کند که سلولهای عصبی را در ناحیه قشر پشتی جانبی مغز تحریک می‌کند که این بخش در کنترل خلق و خو و افسردگی نقش دارد.
انواع مختلف تحریک مغناطیسی مغز TMS
روش‌های مختلفی برای انجام تحریک مغناطیسی مغز TMS وجود دارد. تفاوت آن‌ها در قدرت آهنربا یا روش‌های مختلف اعمال میدان مغناطیسی مربوط می‌شوند. واحد اندازه گیری قدرت آهنربا تسلا (T) است. بیشتر آهنرباهای TMS یک میدان مغناطیسی با قدرت 1.5 تا 2 تن تولید می‌کنند، که شبیه به اسکنر MRI است. در ادامه با انواع TMS و کارایی آن آشنا می‌شویم.
تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال تکراری rTMS
تحریک مغناطیسی تکراری یا rTMS در واقع تکنیکی است که برای درمان اختلالات سلامت روان و سایر بیماریهای عصبی استفاده می‌شود. درمان باید به صورت مکرر انجام شود تا به درستی تغییراتی در مسیرهای سیگنال الکتریکی در مغز ایجاد شود. به طور معمول، جلسات درمان rTMS از کمی بیش از 3 دقیقه تا تقریبا 19 دقیقه طول می‌‌کشد و برای یک دوره درمانی کامل به 30 تا 36 جلسه نیاز دارد. در این روش با تنظیم فرکانس ضربان مغناطیسی و زمان تحریک، می‌توان فعالیت الکتریکی در مدارهای مغزی مرتبط را افزایش یا کاهش داد.
تحریک مغناطیسی ریتمیک
می‌توان از الگوهای مختلف ریتمیک نبض برای درمان اختلالات روانی استفاده کرد. روش تحریک انفجار تتا یا Express TMS یکی از روش‌هایی است که از این الگوها استفاده می‌کند. استفاده از این الگوهای انفجاری سرعت درمان را افزایش می‌دهد و در نتیجه آن را در حدود پنج یا شش برابر سریع‌تر از روش‌های دیگر می‌کند. تحریک انفجاری تتا محدودیت‌هایی که انواع TMS دارند را برطرف کرده و به طور کلی از نظر علمی پیشرفته‌ترین راه در بین انواع مختلف TMS در نظر گرفته می‌شود. این نوع TMS در درمان انواع اختلالات روانی یه ویژه درمان استرس و اضطراب نقش دارد.
کدام بیماری‌ها با استفاده از TMS قابل درمان هستند؟
تحریک مغناطیسی مغز TMS یک روش به‌‌روز و تاثیر گذار درمانی است؛ که اختلالات عصبی و روانی زیادی را تحت درمان قرار می‌دهد. در درمان بیشتر اختلالات روانی مانند درمان افسردگی این روش درصد بالایی در بهبودی را به خود اختصاص داده است. اختلالات مختلفی مانند افسردگی، میگرن، بیماری پارکینسون، درمان اختلال دو قطبی، اختلال وسواس فکری، اوتیسم، آلزایمر، مالتیپل اسکلروزیس یا ام اس و اختلالات زیادی با این روش قابل درمان هستند.
درمان بیماری پارکینسون با TMS
در بیماری پارکینسون، مغز میانی و قسمت‌های قاعده‌ای مغز فاقد ماده خاصی به نام دوپامین هستند. سطوح پایین دوپامین باعث لرزش و ضعف عضلانی می‌شود. دارو درمانی در این بیماری باعث جبران کمبود دوپامین می‌شود؛ ولی عوارض جانبی که دارد می‌تواند ناخوشایند باشد. از طریق TMS ریتمیک، نبض نورون‌های قشر حرکتی را فعال می‌کند و در بیماران راه رفتن را بهبود بخشیده و لرزش را کاهش می‌دهد. تاثیرات درمان با TMS سریع‌تر از دارو درمانی خود را نشان می‌دهد.
درمان بیماری آلزایمر با TMS
در بیماری آلزایمر پالس‌های مغناطیسی، نورون‌های لوب تمپورال را تحریک می‌کنند که به هیپوکامپ(بخشی از مغز که مسئول حافظه است) متصل است. بر اساس مطالعات بالینی، در نتیجه تحریک ترانس کرانیال جمجمه، توانایی شناختی بیمار 4 امتیاز بهبود می‌یابد. اثر این نوع درمان بیش از 5 ماه پس از اتمام درمان باقی می‌ماند. بیماران بهبودهایی را در درک شنیداری، توضیح اعمال و نامگذاری اشیا تجربه می‌کنند.
درمان اختلال دوقطبی با تحریک مغناطیسی مغز TMS
هر ساله بیش از 7 میلیون نفر با اختلال دوقطبی تشخیص داده می شوند. از این تعداد، 480000 مورد به درمان دارویی مقاوم هستند. درمان تحریک مغناطیسی مغز می‌تواند به حل این مشکل کمک کند. در سال 2020، FDA آزمایش استفاده از TMS را برای درمان حالت‌های شیدایی در بزرگسالانی که از درمان دارویی سودی نبرده‌اند، آغاز کرد. برای درمان با این روش پزشکان نورون‌ها را در لوب پیشانی بیماران فعال می‌کنند.
مزایای TMS
TMS دارای مزایای متفاوتی است که این روش درمانی را به یکی از روش‌های مفید برای درمان میگرن با نوروفیدبک و اختلالات روانی و ذهنی تبدیل می‌کند. یکی از اختلالات روانی که TMS درمان می‌کند، اختلال افسردگی اساسی است که می‌تواند آنقدر شدید باشد که منجر به خودکشی شود. زمانی که TMS باعث بهبود علائم افسردگی شود یا باعث بهبود کامل افسردگی شود، می‌تواند جان انسان‌ها را نجات دهد. این روش می‌تواند با سایر درمان‌ها همکاری کند. TMS اغلب همراه با سایر تکنیک‌های درمانی مانند داروها، درمان سلامت روان و غیره انجام می‌شود.
- غیر تهاجمی: برای این روش نیازی به جراحی ندارید و می‌توانید پس از پایان هر جلسه زندگی طبیعی خود را ادامه دهید و بدون هیچگونه بیهوشی این روش درمانی را اجرا کنید.
- امن و بدون خطر: تشنج شایع‌ترین عارضه جانبی جدی TMS است، اما این موارد بسیار نادر هستند. خطر ابتلا به تشنج ناشی از TMS برای هر جلسه کمتر از 0.01 درصد است. سایر عوارض جانبی معمولاً خفیف هستند و فقط چند دقیقه طول می‌کشند.
- تاثیر گذار: میزان موفقیت TMS بسته به شرایط متفاوت است، اما تحقیقات موجود به وضوح نشان می‌دهد؛ که درصد زیادی از افرادی که از این روش استفاده می‌کنند؛ نتیجه مورد نیاز خود را دریافت می‌کنند.
عوارض تحریک مغناطیسی مغز
انواع TMS نوعی تحریک غیرتهاجمی مغز هستند؛ که برخلاف تحریک عصب واگ یا تحریک عمقی مغز، نیازی به جراحی یا کاشت الکترود ندارد و برخلاف الکتروشوک درمانی (ECT)، باعث اختلالاتی مانند تشنج یا از دست دادن حافظه نمی‌شود. به طور کلی، انواع تحریک مغناطیسی مغز TMS و به ویژه rTMS ایمن و قابل کنترل هستند ولی می‌تواند برخی عوارض جانبی نیز داشته باشد. عوارض جانبی معمولاً خفیف تا متوسط هستند و مدت کوتاهی پس از یک جلسه بهبود می‌یابند. عوارض جانبی در طول زمان و با پیشرفت درمان کاهش می‌یابد.
انجام شدن استاندارد این روش درمانی بسیار مهم است؛ زیرا در صورتی که اختلال در دستگاه ارائه دهنده خدمات یا فردی که خدمات را ارائه می‌دهند وجود داشته باشد؛ می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند. ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما می‌تواند سطح تحریک را برای کاهش علائم تنظیم کند. یکی از کارهایی که ارائه‌دهنده شما برای کاهش درد توصیه می‌کند این است که قبل از انجام تحریک مغناطیسی مغز از یک داروی مسکن استفاده کنید. در برخی از افرادی که مکرر دچار سردرد یا میگرن می‌شوند، TMS نیز می‌تواند باعث سردرد بیشتر شود. عوارض جانبی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ناراحتی و درد پوست سر
- سردرد
- سوزن سوزن شدن، اسپاسم یا انقباض عضلات صورت
- سبکی سر
- تشنج
جمع‌بندی
تحریک مغناطیسی مغز یکی از روش‌های برتر درمانی است که در مرکز روانشناسی بیات؛ توسط کارشناسان با تجربه و با استعداد این مجموعه انجام می‌شود. TMS انواع مختلفی دارد که انواع آن می‌توانند طیفع وسیعی از اختلالات روانی را تحت دمان قرار دهند. معمولا افرادی که به درمان‌های دارویی مقاوم هستند از این روش برای کنترل علائم و بیماری خود کمک می‌گیرند.
سئوالات متداول
1_ تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال مغز چیست؟
تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال مغز (TMS) روشی است که از میدانهای مغناطیسی برای تحریک سلولهای عصبی در مغز برای بهبود طیف گستردهای از بیماریهای مغزی مورد استفاده قرار میگیرد.
2_ تعداد و زمان جلسات تحریک مغناطیسی تکراری یا rTMS چیست؟
جلسات درمان rTMS از کمی بیش از 3 دقیقه تا تقریبا 19 دقیقه طول می‌‌کشد و برای یک دوره درمانی کامل به 30 تا 36 جلسه نیاز دارد.
3_ بیماریهای قابل درمان با تحریک مغناطیسی مغز کدامند؟
اختلالات مختلفی مانند افسردگی، میگرن، بیماری پارکینسون، درمان اختلال دو قطبی، اختلال وسواس فکری، اوتیسم، آلزایمر، مالتیپل اسکلروزیس یا ام اس و اختلالات زیادی با این روش قابل درمان هستند.