نوروفیدبک و بیوفیدبک دو روش به روز و غیرتهاجمی درمانی هستند که امروزه توسط متخصصان زیادی مورد استفاده قرار می‌گیرند، که گاها برخی از مردم با تصور اینکه این دو روش نوروتراپی باهم تفاوتی ندارند به اشتباه می‌افتند. تفاوت نوروفیدبک و بیوفیدبک در این است که نوروفیدبک یکی از انواع خاص بیوفیدبک است و به عنوان بیوفیدبک EEG نیز شناخته می‌شود. بیوفیدبک انواع مختلفی دارد و برای تقویت ارتباط بین ذهن، بدن و بازخوردهای غیرارادی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حالی که انواع بیوفیدبک عملکرد تمام بدن را می‌توانند تغییر دهند؛ نوروفیدبک مستقیما بر روی عملکرد مغز تاثیر می‌گذارد.
آشنایی با تفاوت نوروفیدبک و بیوفیدبک
درمان با بیوفیدبک یکی از برترین روش‌های درمانی است که در درمان انواع اختلالات ذهنی، استرس و اضطراب بدون دارو و اختلالات نورولوژیک نقش دارد. بهترین روش‌های درمان شامل روش‌هایی می‌شوند که خود بیمار و مراجعه کننده در روند درمانی نقش دارد و عامل درمان است؛ که بیوفیدبک یکی از این روش‌ها محسوب می‌شود. بیوفیدبک با ایجاد ارتباط بین ذهن و بدن بیمار می‌تواند توانایی کنترل جریان خون در اندام‌ها، فشار خون، ضربان قلب، تنش عضلانی، درد و حتی فعالیت غدد عرق را کنترل کند.
بیوفیدبک در درمان انواع بیماریها شامل اختلال اضطراب فراگیر، افسردگی، PTSD، بیخوابی، اسپاسم یا تنش عضلانی، سندرم روده تحریکپذیر(IBS)، اعتیاد و … نقش دارد. روش کار بیوفیدبک به گونه‌ای است که هیچ گونه محرک خارجی شامل دارو بر روی بدن بیمار استفاده نمی‌شود. حسگر یا الکترودهایی بر روی نقاط مختلف بدن قرار می‌گیرد که عملکردهای غیرارادی مانند دمای بدن، ضربان قلب و … را اندازه گیری می‌کنند. این عملکردها به صورت طبیعی قابل کنترل نیستند؛ اما بیوفیدبک کمک می‌کند تا فرد خودتنظیمی را در خود تقویت کرده و منجر به کنترل اعمال می‌شود.
انواع بیوفیدبک
دستگاه بیوفیدبک انواع مختلفی دارد و با توجه به اینکه کدام قسمت بدن تحت درمان است از انواع مختلف آن استفاده می‌شود. انواع بیوفیدبک شامل فعالیت های امواج مغزی EEG BFB Neurofeedback، تغییرات نرخ قلبیHRV BFB، انقباضات عضلانیEMG BFB، تنفس Respiration BFB، هدایت پوستی EDA BFB و یا دما Temperature BFBو … می شود. درمانگر با توجه به نیاز و شرایط بیمار مناسب‌ترین نوع بیوفیدبک را انتخاب کرده و به‌کار می‌گیرد. در ادامه با انواع بیوفیدبک که شامل نوروفیدبک نیز می‌شود؛ آشنا خواهیم شد.
الکترومایوگرافی یا بیوفیدبک عضله
یکی از انواع بیوفیدبک الکترومایوگرافی است که فعالیت الکتریکی عضلات را ثبت می‌کند. در این نوع بیوفیدبک حسگرها بر روی عضلات اسکلتی قرار می‌گیرند و از آن برای کنترل فعالیت‌هایی در بدن استفاده می شود که باعث انقباض عضلات می‌شوند. اطلاعاتی که حسگرها دریافت می‌کنند به وسیله دستگاه بیوفیدبک ثبت شده و به شکل ویدئو، صوت یا نور نشان داده می‌شود. با دریافت این اطلاعات فرد به تدریج می‌آموزد که چگونه انقباض عضلات خود را در سطح نرمالی نگه دارد.
این روش در درمان اضطراب و نگرانی، دردهای مزمن، اختلالات مرتبط با کامپیوتر، سر درد (میگرن، سردردهای تنشی)، توانبخشی جسمانی (فلج مغزی، ضایعات نخاعی ناقص و سکته مغزی)، اختلال در مفصل گیجگاهی فکی و … به کار گرفته می‌شود. همچنین برای ارزیابی فعالیت عضلانی بیماران نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بیوفیدبک نرخ ضربان قلب(Heart rate variability biofeedback)
تفاوت نوروفیدبک و بیوفیدبک در این است که نوروفیدبک برای بخش خاصی است؛ اما بیوفیدبک برای بخش‌های مختلفی مانند قلب مورد استفاده قرار می‌گیرد. الکترودهای دستگاه بیوفیدبک بر روی قفسه سینه، لاله‌ی گوش و انگشت یا مچ دست قرار می‌گیرند و فاصله زمانی بین دو ضربان قلب متوالی را اندازه گیری می‌کنند. این فیدبک برای بهبود بیماریهایی مانند فشار خون بالا، اختلال استرس پس از آسیب روانی PTSD، فیبرومالژیا، درد عضلانی مزمن، بی خوابی و … به کار می‌رود. این نوع بیوفیدبک برای کنترل ضربان قلب و ایجاد تاثیرات مثبت بر سیستم قلبی_عروقی استفاده می‌شود.
بیوفیدبک تنفس
در بیوفیدبک تنفس الگوی تنفسی و تغییرات تنفسی توسط الکترودهایی که دور سینه و شکم متصل شده‌اند اندازه گیری می‌شود. کاربرد این بیوفیدبک بالا بردن توانایی عضلات شکم و تنفس عمیق‌تر است و در درمان اختلالاتی مانند اختلالات آسم، بیماری انسدادی مزمن ریه COPD ، فشار خون بالا، درمان استرس و اضطراب نقش موثری دارد. اطلاعات دریافت شده توسط الکترودها بر روی مانیتور نمایش داده شده و فرد تلاش می‌کند با ذهن خود الگوی تنفسی را کنترل کند.
نوروفیدبک نوعی بیوفیدبک
نوروفیدبک یکی از انواع بیوفیدبک است که با نام بیوفیدبک EEG شناخته می‌شود. این نوع بیوفیدبک برای بهبود فعالیت امواج مغز و برای درمان انواع اختلالات روانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. نوروفیدبک فعالیت‌های الکتریکی مغز را ثبت کرده و اطلاعات دریافت شده را مانند فیلم سینمایی یا یک بازی در صفحه دستگاه نمایش می‌دهد. فرد تلاش می‌کند با توجه به صفحه نمایش بر روی کارکرد مغز خود تسلط پیدا کرده و امواج مغزی خود را کنترل کند. آموزش نوروفیدبک ناخودآگاه است و توسط یک سیستم پاداش و جزا عمل می‌کند.
درمان با بیوفیدبک EEG برای درمان شرایط عصبی مانند ADHD، استرس / اضطراب، اختلالات خواب، میگرن، آسیب دیدگی مغزی و سایر شرایط مرتبط مفید است. حسگرهای دستگاه بیوفیدبک در این نوع معمولا بر روی پوست سر بیمار قرار می‌گیرد و سپس امواج مغزی را ثبت می‌کند. در شرایط عادی کنترل امواج مغز می‌تواند پیچیده باشد؛ اما نوروفیدبک به شما کمک می‌کند که با کنترل امواج، عملکرد بهتری از مغز و ذهن خود دریافت کنید.
نوع پیشرفته تری از نوروفیدبک وجود دارد که با نام لورتا نوروفیدبک شناخته می‌شود و تفاوت لورتا نوروفیدبک و نوروفیدبک در این است که لورتا بر روی قسمت‌های عمیق مغز تاثیر می‌گذارد و درمان با آن پایدارتر است.
تفاوت نوروفیدبک و بیوفیدبک
بیوفیدبک یک اصطلاح عمومی است و به نوعی تمرین بازخوردی برای بدن گفته می‌شود. نوروفیدبک نوع خاصی از بیوفیدبک است و در زیرمجموعه بیوفیدبک قرار می‌گیرد. اسکن PET ، دماسنج و دستگاه فشار خون همه نوعی دستگاه بیوفیدبک هستند که می‌توانند عملکردهای مغز را ارزیابی کنند. بیوفیدبک همان طور که اشاره شد با استفاده از ابزارهای متفاوت بازخوردهای متفاوتی از بدن دریافت کرده و آن را ارزیابی می‌کند؛ اما تفاوت نوروفیدبک و بیوفیدبک در این است که نوروفیدبک تاثیر مستقیم بر روی فعالیت مغز دارد و به فرد کمک می‌کند امواج و عملکرد مغز خود را کنترل کند.
جمع‌بندی
درک تفاوت نوروفیدبک و بیوفیدبک بسیار ساده است. نوروفیدبک نوعی از بیوفیدبک است که امواج مغزی را کنترل می‌کند و در درمان انواع اختلالات روانی نقش دارد. مرکز روانشناسی و لورتا نوروفیدبک بیات بیشتر تمرکز خود را بر روی درمان بیماریها و اختلالات روانی قرار داده است و نوروفیدبک را یکی از برترین روش‌های درمان بیماری‌های روانی می‌شمارد. برای دریافت اطلاعات بیشتر درمورد این مرکز می‌توانید به صفحه تماس با ما مراجعه کنید و اطلاعات مورد نیاز خود را دریافت کنید.
سئوالات متداول
1_ بیوفیدبک در درمان چه بیماریهایی نقش دارد؟
بیوفیدبک در درمان انواع بیماریها شامل اختلال اضطراب فراگیر، افسردگی، PTSD، بیخوابی، اسپاسم یا تنش عضلانی، سندرم روده تحریکپذیر(IBS)، اعتیاد و … نقش دارد.
2_ انواع بیوفیدبک را نام ببرید؟
انواع بیوفیدبک شامل فعالیت های امواج مغزی EEG BFB Neurofeedback، تغییرات نرخ قلبیHRV BFB، انقباضات عضلانیEMG BFB، تنفس Respiration BFB، هدایت پوستی EDA BFB و یا دما Temperature BFBو … می شود.
3_ تفاوت نوروفیدبک و بیوفیدبک چیست؟
بیوفیدبک یک اصطلاح عمومی است و به نوعی تمرین بازخوردی برای بدن گفته می‌شود. نوروفیدبک نوع خاصی از بیوفیدبک است و در زیرمجموعه بیوفیدبک قرار می‌گیرد. تفاوت نوروفیدبک و بیوفیدبک در این است که نوروفیدبک تاثیر مستقیم بر روی فعالیت مغز دارد و به فرد کمک می‌کند امواج و عملکرد مغز خود را کنترل کند.
4_ نوروفیدبک در درمان چه بیماریهایی نقش دارد؟
درمان با بیوفیدبک EEG برای درمان شرایط عصبی مانند ADHD، استرس / اضطراب، اختلالات خواب، میگرن، آسیب دیدگی مغزی و سایر شرایط مرتبط مفید است