مشاوره کودک و نوجوان
کودکی و نوجوانی دوره حساسی در زندگی افراد می‌باشد و به همین دلیل نباید مشکلاتی که در این دوران رخ می‌دهد را دست‌کم گرفت. افراد در دوران جوانی با مشکلاتی همچون افسردگی، اضطراب، پرخاشگری، مشکلات هویت و… رو در رو می‌شوند؛ که با کمک درمان و مشاوره کودک و نوجوان می‌توانند راه حلی برای مشکلات خود بیابند. مشاوره کودک و نوجوان نوعی درمان برای افرادی است که با مشکلات استرس و موقعیت‌های تنش زا و یا بیماری‌های روانی مواجه‌اند. این مشکلات به طور معمول پیرو مسائلی است که افراد بزرگسال در زندگی روزمره با آن‌ها مواجه می‌شوند. مشاور یا درمانگر به کودک و نوجوان کمک می‌کند تا معضلاتی که در آینده بر رشد اجتماعی، عاطفی و شناختی او تاثیر می‌گذارند را کشف کنند.
چرا کودکان و نوجوانان به مشاوره نیاز دارند؟
کودکان و نوجوانان همانند هر فردی نیاز به مشاوره دارند تا بتوانند علل ناراحتی خود را تشخیص دهند. اینکه از چه سنی مشاوره کودک و نوجوان را شروع کنیم اهمیت زیادی دارد. درمان کودکان به خصوص در زمان مناسب منجر به پیشگیری از اختلالات روانی و موارد غیر قابل جبران می‌شود. دیر اقدام کردن و یا عدم پاسخ مناسب به مشکلات نوجوانان باعث از بین رفتن اعتماد به نفس و عزت نفس او، افسردگی و آسیب‌های روانی می‌شود. مشاوره کودک و نوجوان به آن‌ها کمک می‌کند تا پیچیدگی‌های ذهنی و عاطفی را درک کنند و باعث درمان استرس و اضطراب در آن‌ها می‌شود.
تغییرات رفتاری که در کودکان و نوجوانان به وجود می‌آید اعم از لج بازی، دعوا و مشاجره، گوشه گیری و انزوا و… نشان دهنده نیازمندی آنان به توجه و کمک است. در شرایطی که والدین نمی‌توانند مشکلات سلامتی فرزند خود را رفع کنند؛ بهتر است که به افراد متخصص در این زمینه مراجعه کنند. هدف از مشاوره آموزش راه کارهایی برای مقابله با آشفتگی و اضطراب و توجه به سلامت روانی کودک و نوجوان است. به طور کلی مشاوران کودک و نوجوان تغییر در رفتار نادرست، حفظ سلامت روان، و توانایی حل مشکل را به فرد آموزش می‌دهند. به طوری که کودک بتواند در جوامع بزرگ‌تر تصمیمات درستی بگیرد.
عواملی که در سلامت روان کودکان و نوجوانان تاثیر می‌گذارد
- مسخره شدن توسط دیگران
- مرگ افراد نزدیک
- آزار و یا سوء استفاده جسمی
- فقر و بی پولی
- تولد عضو جدیدی در خانواده
- خشونت خانگی و یا مشاجره والدین
- جدایی والدین
- وسواس بیش از حد
- و…
روانشناسان کودک و نوجوان
افرادی که فارغ التحصیل رشته روانشناسی بالینی با گرایش کودک و نوجوان هستند، در مشاوره دادن در زمینه رشد اولیه زندگی و بلوغ فکری کودکان و نوجوانان تخصص دارند. این افراد می‌توانند به شما در حل مشکلات فرزندتان یاری برسانند. روانشناسان با افراد دیگری از جمله روانپزشکان، متخصصان رفتار درمانی و…. همکاری می‌کنند، همچنین با استفاده از تست‌های تخصصی مانند تست IVA اختلالات را تشخیص می‌دهند و با توجه به ارزیابی‌های خود از مکالمه درمانی، مشاوره با استفاده از بازی و نقاشی و سایر روش‌ها را برای بهبود افراد استفاده می‌کنند. مشاوران باید بتوانند به درستی مشکل اصلی و موثر بر سلامت روان کودک شما را تشخیص دهند تا با درمان آن‌ها کودکان و نوجوانانی خلاق، پر‌شور و هیجان و با روحیه‌ی بالا در جامعه حضور یابند.
بنابراین هر زمانی که فرزند شما رفتارهای غیر معمول از خود نشان می‌دهد و به طور غیر مستقیم از شما کمک می‌خواهد بهتر است برای او مشاور بگیرید. امروزه استفاده از روش‌های تخصصی و درمان افراد دارای مشکلات سلامت روان در ایران پیشرفت چشمگیری داشته است. مرکز مشاوره بیات در شیراز موسسه‌ای پیشرفته با مشاورانی تعلیم دیده و کار بلد در زمینه روان شناسی کودک و نوجوان می‌باشد که با به کار گیری برترین روش‌ها و متود های جدید سلامت روان فرزندان شما را تضمین می‌کند.
ویژگی متخصصان مشاوره کودک و نوجوان
- شنونده خوب و دلسوزی باشد.
- حریم خصوصی بیمار را حفظ کند.
- بیمار باید بتواند به مشاور خود اعتماد کند و او را محرم اسرار خود بداند.
- دانش کاملی داشته باشد.
- توانایی آموزش تکنیک‌های تربیتی به والدین و روش‌های حل مسائل به بیمار خود را داشته باشد.
- برای فرد مراجعه کننده و خانواده او آرامش را فراهم کند.
- اطلاعات فرد مراجعه کننده را افشا نکند.
بهترین زمان برای مراجعه به مشاور
امروزه از هر 9 کودک یک نفر دچار مشکلات سلامتی روان است و با توجه به اینکه بسیاری از مشکلات و اختلالات روانی در بزرگسالی ریشه در کودکی و نوجوانی دارند، اینکه مشاوره کودک یا نوجوان شما از چه زمانی شروع شود اهمیت پیدا می‌کند. بهترین راهکار در حل مشکلات فرد اقدام سریع در همان دوران کودکی، و پس از آن مراجعه به مشاور در دوران جوانی می‌باشد. همچنین در دوران جوانی بدلیل نوسانات هورمون‌های بدن نوجوانان با مشکلات جدی همانند افسردگی، اختلال دوقطبی و اضطراب شدید دست و پنجه نرم می‌کنند. در این موارد با مراجعه به موقع به مشاوران فرزند شما میتواند از این اختلالات رهایی یابد. بروز برخی رفتارها را باید به عنوان نشانه مراجعه به روانشناس کودک و نوجوان شناسایی کرد که شامل موقعیت‌ها و رفتارهای زیر می‌شود.
- عوض شدن علایق و رفتارهای معمول
- رفتارهای خشن و عصبانیت مداوم
- بیان افکار خودآزاری و خودکشی
- فاصله گرفتن از اجتماع، انزوا و گوشه گیری
- اضطراب و نگرانی بی دلیل یا بیش از حد
- عدم اعتماد به نفس و راضی نبودن از خود
- گریه کردن مکرر و بی دلیل و احساس غم
- در مقابله با زورگویی در مدرسه
البته در برخی موارد نیز فرزند شما به دلیل تغییرات ناگهانی که در زندگی برایش اتفاق افتاده، همانند طلاق والدین یا حضور فرزند جدید در خانواده، دچار اختلالاتی می‌شود که با گذر زمان و توجه کافی به او نیازی به متخصص و مشاوره کودک و نوجوان نمی‌باشد.
مشاوره کودک و نوجوان چگونه انجام می‌گیرد؟
روش برخورد مشاوران با مراجعه‌کنندگان بر حسب سن، جنسیت و یا حتی مسئله پیش آمده متفاوت است، مشاور از فرزند شما سوال می‌پرسد، تست‌های مخصوص روانشناسی را برای او انجام می‌دهد و با هم درمورد حل مشکلات روزمره گفت و گو می‌کنند. و فرزند شما در حین این هم صحبتی مطالبی را می‌آموزد. بدلیل عدم سواد کافی کودکان در پاسخ به سوالات و یا عدم درک سوالات پرسیده شده، به طور معمول روانشناسان از والدین کودک برای پاسخ دهی به سوالات کمک می‌گیرند. حضور والدین در جلسات مشاوره علاوه بر این میتواند بدلیل بررسی رفتار آن‌ها با فرزندشان باشد. و درصورتی که مشکل از طرف والدین بود با ارائه راهکار‌های مناسب اشتباهات آن‌ها در تربیت فرزندشان برطرف خواهد شد.
یکی از روش‌ها در مشاوره کودک و نوجوان نقاشی کشیدن است، این روش به کودک و یا نوجوانی که توانایی بیان احساسات خود را ندارد کمک می‌کند تا عواطف خود را نشان دهد. مشاور میتواند از فرد برای تعیین موضوع کمک بگیرد و یا اینکه خودش موضوع نقاشی را برای پیگیری اهداف مورد نظر محدود کند. تفاسیری که متخصص مشاوره کودک و نوجوان در مورد نقاشی انجام می‌دهد؛ میتواند نشان دهنده مجموعه‌ای از علایق، علل رفتارها، ترس‌ها و… باشد. روشی دیگر برای کودکان یادگیری و اصلاح رفتارها به همراه بازی است. روانشناسان از طریق بازی، بر روی حل مسئله و مهارت‌های ارتباطی کودکان کار می‌کنند.
طلایی‌‌ترین روش‌های مورد استفاده در مشاوره کودک و نوجوان
- بازی درمانی
- هنر درمانی
- خانواده درمانی
- درمان شناختی_ رفتاری : که از دو نوع CBT (جایگزینی افکار مثبت به جای منفی، و درک افکار و احساستی که رفتار فرد را تحت تاثیر خود قرار می‌دهند.) و TF_CBT (یادگیری چگونگی برخورد با خاطرات و بهبود حال روحی فرد با محوریت تروما)
- گفت‌وگو درمانی
- مدیتیشن
چگونه فرزندان خود را برای مراجعه به روانشناس متقاعد کنیم؟
پدر و مادرها قبل از هر چیزی باید یاد بگیرند با فرزندان خود دوست باشند تا آن ها نیز به راحتی بتوانند مشکلات خود را با والدینشان درمیان بگذارند. گرچه متقاعد کردن کودکان و نوجوانان برای انجام کارها دشوار است، اما والدین می‌توانند با گوش دادن به حرف‌های فرزند خود و اهمیت به دلایل و نظرات آن‌ها این روند را آسان‌تر کنند. همانطور که می‌دانید درصد زیادی از مشکلات نوجوانان ناشی از عدم اعتماد به نفس است. بنابراین والدین باید حرف‌های فرزند خود را جدی بگیرند چرا که این کار باعث افزایش اعتماد به نفس آن‌ها می‌شود. به فرزندان خود اطمینان دهید که مشاور به عنوان فردی مورد اعتماد و راهنما برای حل مشکلات او است و مشاور هیچ گاه اطلاعات شخصی او را فاش نمی‌کند.
همه افراد در هر بازه زمانی سنی ممکن است دچار مشکلات سلامت روان شوند، و به مشاوره و روان درمانی نیاز پیدا کنند. و در صورت عدم درمان ممکن است آثار مخرب، جدی و غیر قابل برگشتی بر روی آن‌ها باقی بماند. کودکان و نوجوانان آسیب پذیرترین و حساس‌ترین افراد جامعه هستند که نسل‌های آینده را به وجود خواهند آورد. به همین دلیل سلامت روانی آن‌ها بسیار حائز اهمیت است. مشاوره و رفتار درمانی در دوران کودکی و نوجوانی میتواند باعث جلوگیری از بروز مشکلات روانی در دوره بزرگسالی شود. والدین باید برای سلامتی جسمانی و روانی آن‌ها بکوشند، تا فرزندانی خلاق، موفق و سلامت را در دامان خود بپرورانند. مرکز روانشناسی دکتر بیات انواع مشاوره کودک و نوجوان را ارائه می‌دهد و کودکان شما را به سمت بالا بردن کیفیت زندگی راهنمایی می‌کند.