درمان بیش فعالی با نوروفیدبک
امروزه بسیاری از کودکان از مشکل بیش فعالی و نقص توجه رنج می‌برند، علاوه بر کودکان والدین آنها نیز ممکن است با مشکلات زیادی روبه‌رو شوند. برای درمان این اختلال روشهای زیادی وجود دارد، یکی از این روش‌ها درمان بیش فعالی با نوروفیدبک است. این روش درمانی تاکنون باعث بهبود و درمان بیش از 75 درصد از کودکان شده است. در واقع امروزه رایج‌ترین راه حل درمان بیش فعالی یا نقص توجه کودکان(ADHA) نوروفیدبک است. بی توجهی، بروز رفتارهای تکانشی و همچنین بیش فعالی زیاد سه علامت اصلی این اختلال هستند. درمان بیش فعالی با نوروفیدبک می‌تواند سه علامت مذکور و همچنین بد رفتاری، پرخاشگری، بی دقتی در تکالیف مدرسه و بی قراری کودکان را نیز به خوبی درمان کند.
آشنایی با اختلال بیش فعالی
بیش فعالی(ADHD) Attention Deficit Hyperactive Disorder یکی از شایع‌ترین اختلالات رفتاری- رشدی است که بر روی کنترل رفتارهای فرد و یادگیری تاثیر می‌گذارد. اختلال نقص توجه بیشتر در کودکان رخ داده و تشخیص داده می‌شود؛ البته این اختلال می‌تواند در بزرگسالان نیز مشاهده شود و می‌تواند تاثیرات سوء بر روی زندگی فردی و اجتماعی فرد بگذارد. افراد مبتلا به اختلال بیش فعالی توانایی تمرکز بر روی یک مشکل را ندارند و ممکن است به اختلالات دیگری مانند اختلال یادگیری در کودکان، اختلال دو قطبی و افسردگی دچار شوند. در گذشته بیش فعالی را یکی از اختلالات غیرقابل درمان می‌دانستند؛ اما امروزه روشهای متفاوتی مانند نوروفیدبک و روان درمانی برای درمان این اختلال استفاده می‌شود.
10 نمونه از تظاهرات بالینی کودکان بیش فعال
والدین و معلمان کودکان بیش فعال معمولا با مشاهده علائم زیر می‌توانند به وجود مشکل بیش فعالی در کودک پی ببرند. مراجعه به مشاوره کودک و نوجوان می‌تواند در تشخیص و درمان زودهنگام اختلالات مختلف مانند بیش فعالی تاثیر بالایی داشته باشد.
- بی دقتی زیاد
- عدم دقت به جزئیات و حتی حذف آنها
- پاسخ سریع و دور از انتظار به انواع موقعیتها
- انجام فعالیتهای بسیار مخاطره آمیز
- توجه نکردن به عواقب خطرناک رفتار مخرب خود
- عدم یادگیری درست
- اعتماد به نفس پایین
- عدم صبر و تحمل برای انتظار در صف
- دست کشیدن سریع از کارهای خسته کننده
- قطع کردن حرف دیگران و پریدن در صحبتهای آنها
از نظر اطرافیان یک کودک بیش فعال دارای خصوصیات و ویژگی‌های خاصی است. این خصوصیات شامل حرف زدن بیش از حد، تنبلی و کم کاری، بی ارادگی، خویشتن داری کم، عدم مسئولیت پذیری و گستاخی است.
علل و عوامل خطر ADHD
ADHD ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود و موضوعت متفاوتی بر روی این اختلال تاثیر می‌گذارند. عواملی که ممکن است در ایجاد ADHD دخیل باشند عبارتند از ژنتیک، محیط یا مشکلات سیستم عصبی مرکزی در لحظات کلیدی رشد. ابتلا خویشاوندان خونی، مانند والدین یا خواهر و برادر به اختلال بیش فعالی یا دگیر اختلالات روانی می‌تواند باعث ایجاد بیش فعالی در کودکان شود. محیط زندگی نیز می‌تواند بر روی ابتلا کودکان به اختلالات روانی مانند بیش فعالی تاثیر بگذارد.
سموم محیطی مانند سرب که عمدتاً در رنگ و لوله‌های ساختمان‌های قدیمی‌تر یافت می‌شود تاثیرات مضرری بر روی کودکان دارد. مصرف مواد مخدر، مصرف الکل یا سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری نیز می‌تواند خطر ابتلا به بیش فعالی را افزایش دهد. کودکانی که نارس یا قبل از هفته 37 بارداری متولد می‌شوند نیز احتمال ابتلا به بیش فعالی در آنها بیشتر است. با اینکه شکر یک دلیل احتمالی رایج در ایجاد بیش فعالی است، اما هیچ مدرک قابل اعتمادی برای این موضوع وجود ندارد.
انواع روشهای درمانی اختلال بیش فعالی
روشهای درمانی متفاوتی برای درمان کودکان مبتلا به بیش فعالی وجود دارد. انواع درمان ADHD شامل رفتار درمانی، از جمله آموزش به والدین و … و درمان دارویی و انواع درمان‌های غیر دارویی مانند درمان بیش فعالی با نوروفیدبک می‌شوند. برای یافتن بهترین گزینه‌های درمانی توصیه می‌شود والدین از نزدیک با کسانی که در روند درمانی و بهبود فرزندشان دخیل هستند همکاری کنند؛ که این افراد شامل ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی، درمانگران، مربیان و سایر اعضای خانواده می‌شود.
روشهای درمان بیش فعالی بدون دارو شامل رفتار درمانی، درمان بیش فعالی با نوروفیدبک، گروه درمانی و خانواده درمانی می‌شود و تاثیر زیادی بر روی روند بهبود کودک دارند. برای کودکان مبتلا به ADHD کمتر از 6 سال، آکادمی اطفال آمریکا (AAP) آموزش والدین در مدیریت رفتار را به عنوان اولین خط درمان، قبل از دارو درمانی توصیه می‌کند. برای کودکان 6 سال و بالاتر معمولا روند درمانی شامل ترکیبی از دارو درمانی و روان درمانی است؛ تاثیر والدین در این سن نیز بسیار حائز اهمیت است.
ADHD نه تنها بر توانایی کودک برای توجه یا نشستن در مدرسه تأثیر می‌گذارد، بلکه بر روابط با خانواده و سایر کودکان نیز تأثیر می‌گذارد. کودکان مبتلا به ADHD اغلب رفتارهایی از خود نشان می‌دهند که می‌تواند برای دیگران بسیار مخرب باشد؛ به همین دلیل این اختلال نیازمند تشخی و درمان زودهنگام است. درمان دارویی معمولاً توسط یک متخصص، مانند یک متخصص اطفال یا روانپزشک تجویز می‌شود. داروهای مورد استفاده در درمان بیش فعالی شامل متیل فنیدات، لیسدگزامفتامین، دگزامفتامین، اتوموکستین و گوانفاسین می‌شود؛ البته این داروها درمان دائمی بیش فعالی نیست ولی به بیمار در کنترل علائم اختلال و یادگیری مهارت‌های جدید کمک می‌کند.
نوروفیدبک تراپی چیست؟
برای درک درست روش درمان بیش فعالی با نوروفیدبک ابتدا باید با نورفیدبک تراپی آشنا شوید. در این شیوه درمانی، به منظور عمکلرد موثرتر مغز به آن آموزش مستقیم داده می‌شود. در طی هر جلسه درمانی عملکرد لحظه‌ای مغز شما زیر نظر پزشک است و خود شما نیز شاهد آن هستید. در روش نوروفیدبک مغز تلاش می‌کند تا رفتارهای مثبت را جایگزین رفتارهای مخرب نماید. در این صورت به کودک امتیاز و یا پاداشی به منظور تشویق وی برای داشتن رفتارهای مثبت داده می‌شود. به عبارتی نوروفیدبک تراپی روشی است که باعث یادگیری فرد از طریق قسمت‌های قابل اندازه گیری مغز می‌شود.
درمان با نوروفیدبک یکی از روشهای درمانی به روز است که به دلیل درصد بالای بهبودی که داشته است بسیار مورد توجه بیماران دارای اختلالات روانی قرار گرفته است. درمان بیش فعالی با نوروفیدبک یکی از بهترین روشهای درمانی این اختلال است. این روش به ویژه در کودکان بسیار کارآمد است زیرا مغز کودکان در حال رشد است و بهترین زمان برای بهبود عملکرد مغز در زمان کودکی است. مهم‌ترین ویژگی روش درمان با نوروفیدبک این است هیچ گونه عوارض جانبی ندارد و نیازی نیست فرد از هیچگونه دارویی در این روش استفاده کند.
برای انجام این روش درمانی از حسگرهایی به نام الکترود استفاده می‌شود که بر روی پوست سر بیمار با توجه به قسمتی از مغز که دچار مشکل است متصل می‌شود. این الکترودها فعالیت‌ها و امواج مغز را ثبت کرده و بر روی نمایشگر دستگاه بیوفیدبک به شکل بازی یا فیلم نشان می‌دهد. بیمار باید تلاش کند با ذهن خود بازی یا فیلمی که در حال پخش است را کنترل کند و دستگاه با توجه به شرایط بازی یا فیلم به فرد امتیاز می‌دهد. با ادامه این روند فرد مبتلا به اختلال بیش فعالی ذهن خود را کنترل کرده و منجر به درمان علائم این اختلال می‌شود.
وظیفه اصلی نوروفیدبک درمان انواع بی ثباتی درون مغز است. به همین علت درمان بیش فعالی با نوروفیدبک نیز یکی از درمان‌های مطمئن و مفید برای بیش فعالی است. نوروفیدبک وظیفه درمان بیماری‌ها و اختلالات زیر را نیز به عهده دارد.علاوه بر درمان اختلالات روانی افراد زیادی مانند ورزشکاران و بازیگران با استفاده از نوروفیدبک به دنبال بهبود عملکرد مغز خود هستند؛ زیرا نوروفیدبک علاوه بر درمان اختلالات روانی می‌تواند با بررسی عملکرد مغز باعث بهبود کارایی مغز شود.
- اضطراب و افسردگی
- نقص توجه
- اختلالات رفتاری
- مشکلات خواب
- سردردهای میگرنی
- سندروم پیش از قاعدگی
- اوتیسم
- فلج مغزی
4 نکته مهم درباره نوروفیدبک
- از ترک ناگهانی جلسات نوروفیدبک خود جدا بپرهیزید: با توجه به اینکه نوروفیدبک نوعی جلسه آموزشی است، مغز در این جلسات به تنظیم خود و همچنین رفع نقایص عملکردی ذهن می‌پردازد. بنابراین حذف ناگهانی جلسات نوروفیدبک باعث عود علائم بیش فعالی می‌شود. آموزش‌های نوروفیدبک به صورت دائمی و همیشگی در ذهن کودک ثبت می‌شود
- همکاری خانواده با بیمار: خانواده شما باید فضایی آرام و امن را برای شما فراهم کنند. زیرا صرفا شرکت در جلسات باعث بهبود شما نخواهد شد
- ممکن است امکان درمان قطعی شما وجود نداشته باشد و این موضوعی است که حتما به همه بیماران یادآوری می‌شود. طی کردن کامل جلسات که 40 جلسه است نیز بسیار ضروری است.
- نتیجه مورد انتظار شما از جلسات بر اساس نوع و شدت بیماری، زمان شروع درمان، همکاری فرد و خانواده وی با درمانگر و رعایت نکات درمانی هم از سمت بیمار و هم از طرف خانواده و درمانگر وی
- یکی از عوارض مهم این روش هزینه درمان با نوروفیدبک است که نسبت به دیگر روشهای درمانی کمی بالاتر است؛ اما با توجه به مزایای این روش میتوان از این عیب سرپوشی کرد.
حل مشکل بیش فعالی با نوروفیدبک
در بیش فعالی همانند سایر اختلالات روانی، بخشی از مغز درگیر است. با توجه به اینکه در اختلال بیش فعالی بخش لوب پیشانی درگیر است. شخصیت، رفتار و یادگیری افراد تحت تاثیر همین قیمت مغز است. از این رو فرد دچار اختلال بیش فعالی با علائمی نظیر کم توجهی، عدم یادگیری، تکانشگری و… مواجه شود. به صورتی که فرد در زندگی روزمره خود با چالش‌های زیادی روبه‌رو شود. روشهای رایج اختلال بیش فعالی کودکان شامل دارو درمانی، روان درمانی و تغییر سبک زندگی است. البته این روش‌ها برای همه افراد موثر نیستند و حتی ممکن است باعث بروز عوارضی در جسم یا روح افراد شوند. به همین علت مطمئن‌ترین روش درمانی این اختلال، درمان بیش فعالی با نوروفیدبک است. درمان بیش فعالی با نوروفیدبک یکی از راه‌های درمان بیش فعالی بدون دارو است و کاملا غیر تهاجمی است. نوروفیدبک تراپی با نام‌های دیگری از جمله بیوفیدبک و نوروتراپی نیز شناخته می‌شود.
عملکرد مغز و رفتار انسان دارای ارتباط مستقیم است. به همین علت در درمان بیش فعالی با نوروفیدبک، رفتار فرد از طریق تغییر در عملکرد مغز تغییر می‌کند. امواج تولیدی توسط مغز انسان متفاوت و شامل امواج آلفا، بتا، گاما، دلتا و تتا است، این امواج کاملا قابل اندازه گیری هستند. در روش درمانی نورفیدبک این امواج توسط EEG قابل اندازه گیری است. فرد مبتلا به بیش فعالی دارای امواج تتای زیاد و امواج بتای کم است. درمان بیش فعالی با نوروفیدبک به اصلاح و تنظیم این دو موج می‌پردازد.
تاثیر نوروفیدبک در درمان بیش فعالی چقدر است؟
در بررسی میزان تاثیر درمان بیش فعالی با نوروفیدبک، بر اساس مطالعه‌ای در سال 2009 میزان تاثیر این روش به صورت زیر اعلام شد.
- درمان مشکلات نقص توجه و رفتارهای تکانشی تا حد زیاد
- بهبود بیش فعالی تا حد متوسط
طی مطالعات در سال‌های مختلف و پروسه‌های درمانی متفاوت روند درمانی افراد به صورت زیر بوده است.
| سال | روش درمانی گروه یک | روش درمانی گروه دو | نتیجه |
| 2011 | درمان بیش فعالی با نوروفیدبک روی 8 کودک | درمان شش کودک بیش فعال توسط روش نوروفیدبک به صورت نمادین | بهبود هر دو گروه، هر دو دارای تغییرات مشابهی بودند |
| 2013 | درمان 16 کودک بیش فعال با داروهای محرک | درمان 16 کودک بیش فعال با نوروفیدبک | گروه دوم برعکس گروه اول هیچ گونه کاهش علائم بیش فعالی نداشتند |
| 2014 | درمان با نوروفیدبک | درمان با نوروفیدبک | بر خلاف گفته‌های والدین مبنی بر کاهش علائم پرخاشگری، معلمان فقط کمی بهبود این اختلال را اعلام کردند. |
با توجه به اینکه تحقیقات و شواهد قبلی به صورت کامل و صد در صدی بهبود بیش فعالی با استفاده از نوروفیدبک را تایید نکرده‌اند، محققان در سال 2016 به نتیجه‌ای تازه در این خصوص رسیدند. بر اساس بررسی‌های محققان، برای اثبات میزان تاثیر نوروفیدبک در درمان بیش فعالی و نقص توجه به شواهد بیشتری نیاز است.
آموزش نوروفیدبک برای بیش فعالی
- آموزش نوروفیدبک با نام بیوفیدبک الکتروانسفالوگرام نیز شناخته می‌شود. این آموزش به شما چگونگی تنظیم فعالیت مغز را آموزش می‌دهد. در این صورت تمرکز کودک در مدرسه و اجتماع بیشتر می‌شود.
- افزایش سرعت عملکرد مغز از طریق نوروفیدبک تراپی و در نتیجه کارایی بیشتر مغز، البته در کودکان بیش فعال شرایط متفاوت است. کودک در این شرایط به علت تمرکز بر تصاویر دستگاه نوروفیدبک ممکن است دچار کاهش تمرکز شود.
- در طول جلسه نوروفیدبک پزشک با اتصال سنسور و مانیتور به سر کودک، وی قادر به دیدن همه الگوهای امواج مغز خود است. پزشک پس از بررسی و کنترل دقیق امواج مغزی کودک به او دستور می‌دهد که بر روی چه کاری تمرکز کند.
- در صورتی که کودک بر روی انجام کاری خاص تمرکز کرده و توانایی مشاهده و تشخیص عملکرد مغز خود را دارد، امکان کنترل فعالیت مغز خود را نیز خواهد داشت.
- استفاده از سنسورهای بازخورد زیستی و مانیتور کودک را بهتر راهنمایی کرده و به کودک شما این امکان را می‌دهد که در زمان تمرکز یا انجام برخی کارها فعال بودن ذهن خود را حفظ نماید.
- جلسات درمانی نوروفیدبک به کودکان آموزش می‌دهد که استراتژیهای مختلف را برای حفظ تمرکز خود در طی جلسه امتحان کنند. در این صورت کودکان می‌توانند پس از جلسات نیز بدون اتصال سنسورها در جلسات درمانی مختلف استراتژیهای متفاوتی را امتحان می‌کنند.
درمان بیش فعالی با نوروفیدبک در شیراز
با توجه به گسترش فضای مجازی و همچنین میزان مطالعه افراد، آشنایی جامعه با روش درمانی نوروفیدبک بسیار افزایش یافته است. امروزه ما شاهد کودکان و حتی بزرگسالان زیادی هستیم که دچار بیش فعالی هستند. به همین علت خیلی از افراد درمان بیش فعالی با نوروفیدبک را انتخاب می‌کنند. این روش کاملا ماندگار، بدون بازگشت، غیر تهاجمی و امن است. البته درمان هر نوع اختلالی با استفاده از نوروفیدبک باید توسط فردی متخصص انجام شود. مرکز مشاوره و نوروفیدبک بیات اولین و بهترین مرکز نوروفیدبک در شیراز است که جهت تشخیص و درمان بیماران از جدیدترین و بهترین دستگاه‌ها استفاده می‌کند. در این مرکز درمان بیش فعالی و سایر اختلالات با نوروفیدبک به شیوه‌ای کاملا اصولی انجام می‌شود. شما در کنار جلسات نوروفیدبک خود می‌توانید از جلسات روان درمانی تخصصی و متفاوت جناب آقای دکتر بیات نیز بهره مند شوید.
مرکز تخصصی لورتا نوروفیدبک بیات طرف قرارداد با بسیاری از بیمه‌های تکمیلی نیز می‌باشد، بنابراین شما می‌توانید با خیالی راحت از بابت هزینه‌ها به این مرکز مراجعه نمایید. بخش نوروفیدبک کلینیک به صورت مجزا برای هر فردی و در فضایی آرام تعبیه شده است. همچنین رفتار بسیار خوب جناب دکتر بیات و پرسنل کلینیک نیز باعث افزایش آرامش و رضایت خاطر بیماران می‌گردد. برای دریافت نوبت مشاوره و کسب اطلاعات کامل درباره روش درمانی نوروفیدبک می‌توانید با مرکز درمان با نوروفیدبک بیات تماس حاصل فرمائید.
نتیجه گیری
درمان بیش فعالی با نوروفیدبک به ویژه برای کودکان بسیار کارامد است و یکی از برترین روشهای درمانی محسوب می‌شود. اختلال بیش فعالی می‌تواند بر روی روند رشد و آموزش کودک تاثیر گذاشته و باعث ایجاد اختلالات جدی‌تر در سنین بزرگسالی شود؛ به همین دلیل تشخیص زود هنگام این اختلال و شروع روند درمان می‌تواند بسیار کمک کننده باشد. شناخت علائم اختلال بیش فعالی در تشخیص این اختلال می‌تواند کمک کننده باشد؛ برخی اوقات کودکان این اختلال با اختلالات دیگر مانند اختلال یادگیری در کودکان می‌تواند اشتباه گرفته شود. روش نوروفیدبک با کمترین عوارض می‌تواند بیشترین تاثیر را بر روی کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی بگذارد و خودکنترلی را به این افراد آموزش دهد.
سئوالات متداول
1_ اختلال بیش فعالی چیست؟
بیش فعالی(ADHD) Attention Deficit Hyperactive Disorder یکی از شایع‌ترین اختلالات رفتاری- رشدی است که بر روی کنترل رفتارهای فرد و یادگیری تاثیر می‌گذارد.
2_ علائم اختلال بیش فعالی در کودکان کدام است؟
- بی دقتی زیاد
- عدم دقت به جزئیات و حتی حذف آنها
- پاسخ سریع و دور از انتظار به انواع موقعیتها
- انجام فعالیتهای بسیار مخاطره آمیز
- توجه نکردن به عواقب خطرناک رفتار مخرب خود
- عدم یادگیری درست
- اعتماد به نفس پایین
- عدم صبر و تحمل برای انتظار در صف
- دست کشیدن سریع از کارهای خسته کننده
- قطع کردن حرف دیگران و پریدن در صحبتهای آنها
3_ آیا درمان اختلال نقش توجه با نوروفیدبک امکان پذیر است؟
طبق تحقیقات انجام شده بر روی درمان این اختلال با نوروفیدبک بهبود بیش فعالی تا حد متوسط توسط این روش امکان پذیر است. درمان مشکلات نقص توجه و رفتارهای تکانشی با استفاده از نوروفیدبک درصد بهبود بالایی دارد.
4_ اختلال بیش فعالی کدام قسمت از مغز را درگیر می‌کند؟
با توجه به اینکه در اختلال بیش فعالی بخش لوب پیشانی درگیر است. شخصیت، رفتار و یادگیری افراد تحت تاثیر همین قیمت مغز است. از این رو فرد دچار اختلال بیش فعالی با علائمی نظیر کم توجهی، عدم یادگیری، تکانشگری و… مواجه شود.
5_ عوارض درمان بیش فعالی با نوروفیدبک چیست؟
درمان با نوروفیدبک یکی از روشهایی است که عوارض بسیار کمی دارد؛ اما از عوارض آن میتوان به هزینه درمان با نوروفیدبک اشاره کرد که نسبت به دیگر روشهای درمانی کمی بالاتر است؛ اما با توجه به مزایای این روش میتوان از این عیب سرپوشی کرد.