درمان پانیک یا اختلال وحشت زدگی
اختلال پانیک یا وحشت زدگی یک اختلال روانی رایج اما عمیقا نگران‌کننده است که به‌طور ناگهانی در زندگی افراد ظاهر می‌شود و میتواند عواقب جدی را بر کیفیت زندگی انسان‌ها بگذارد. شما ممکن است با قرار گیری در یک محیط متشنج، استرس و اضطراب شدیدی را تجربه کرده باشید و مقدار این تنش ایجاد شده در شما به میزانی باشد که نتوانید به درستی آن را کنترل کنید؛ در این زمان شما در حال تجربه حملات پانیک هستید. این حملات میتواند با علائمی مانند تپش قلب، تنگی نفس، عرق‌کردن و احساس عدم کنترل همراه باشد. هر حمله برای این افراد شبیه به یک تهدید جدی به نظر می‌رسد و همین احساس موجب می‌شود آن‌ها به‌تدریج از مکان‌ها و موقعیت‌هایی که ممکن است موجب بروز حملات مجدد شود، بپرهیزند.
اختلال وحشت زدگی نه‌تنها سلامت روانی فرد را تحت تأثیر قرار میدهد، بلکه روابط اجتماعی، فعالیت‌های روزمره و حتی کارکرد شغلی او را نیز مختل می‌کند. ترس از حملات بعدی و احساس خفقان ناشی از آن میتواند به تنهایی نشانه‌ای از این اختلال باشد. به همین دلیل، اختلال پانیک به یکی از چالش‌برانگیزترین مشکلات در حوزه سلامت روان تبدیل شده است. با این حال روشهای درمانی وجود دارند که می‌توانند به این بیماران در تغییر الگوهای فکری منفی خود کمک کرده و درمان این اختلال را امکان پذیر کنند. به‌عنوان نخستین گام در مسیر درمان، شناخت دقیق اختلال و آشنایی با روشهای درمانی میتواند به بیماران کمک کند تا به جای احساس ترس و ناامیدی، با اطمینان و آگاهی به سمت بهبودی قدم بردارند.
پانیک چیست؟
اختلال پانیک یک اختلال اضطرابی است و شامل حملات ترس شدید و ناگهانی می‌شود. همه‌ی افراد ممکن است در زندگی خود دوره‌هایی از ترس و نگرانی را تجربه کنند و این اتفاق یک واکنش طبیعی در موقعیت‌های استرسزا و خطرناک است. اگر فردی به طور منظم و بدون دلیل آشکار دچار استرس و اضطراب شدید شود به اختلال هراس یا پانیک دچار است. اختلال وحشت زدگی و یا پانیک اتک عبارت است از وقایع عود کننده و غیر قابل پیش بینی در برخی از افراد که در برخی از شرایط غیر قابل کنترل می‌باشد. معمولا پانیک اتک ها غیر قابل پیش بینی هستند یعنی از نظر تمامی بیماران، چنین حملاتی به صورت غیر منتظره و بدون هیچ دلیل واضحی در افراد دارای پیش زمینه بروز می‌کند.
برای تشخیص حملات پانیک لازم است که فرد در قبال این حملات، واکنش‌های به خصوصی از جمله نگرانی دائم درباره وقوع این حملات داشته باشد. در افرادی که زمینه قبلی در این حملات داشته‌اند باید نکاتی رعایت شود که شامل داشتن تلفن همراه و داروهای تجویز شده توسط دکتر متخصص می‌شود. ممکن است این افراد اضطراب یا نگرانی درباره عواقب این حملات شامل ترس از حمله قلبی مرگبار یا بیهوش شدن فرد در برابر دیگران را نیز تجربه کنند. حملات پانیک به تنهایی تهدید کننده زندگی فرد نیستند؛ اما میتواند تاثیرات مخربی بر روی کیفیت زندگی افراد داشته باشند. درمان‌های موجود برای این اختلال در صورتی که به درستی انجام شوند تاثیر بالایی دارند.
نشانه‌های حملات پانیک
پانیک اتک نشانه‌های روحی و جسمی مشخصی دارد؛ که افراد مبتلا به این اختلال در زمان بروز حملات تجربه می‌کنند. حملات پانیک می‌توانند خیلی سریع و بدون هیچگونه دلیل مشخصی ایجاد شوند و تجربه ترسناک و وحشتناکی را برای فرد ایجاد کنند. علائم این اختلال معمولا در عرض 10 دقیقه پس از شروع حملات به اوج خود رسیده و بلافاصله بعد از بین می‌رود. حملات پانیک با توجه به شرایط بیمار میتواند یک یا دو بار در ماه یا چندین بار در هفته رخ دهد. معمولا این حملات بین 5 تا 20 طول میکشند؛ اما در برخی از افراد ممکن است تا یک ساعت نیز ادامه پیدا کند. در ادامه با علائم و نشانه‌های پانیک اتک آشنا می‌شویم.
- افزایش ضربان قلب
- تعرق شدید
- تنگی نفس
- لرزش بدن در مقادیر بسیار بالا
- ناراحتی و یا درد شدید در ناحیه قفسه سینه
- احساس خفگی
- حالت تهوع شدید
- دوبینی محیط
- بی‌حسی
- سرگیجه
- غش و یا بی‌هوشی
- گرگرفتگی
- خشک شدن دهان
در برخی از شرایط این نشانه‌ها در فردی که دچار این حملات شده است به مدت 30 دقیقه( نیم ساعت) پا برجا است و بعد از این مدت این نشانه‌ها از بین می‌رود. افرادی که دائما به حملات پانیک دچار می‌شوند، افرادی مضطرب هستند که این اضطراب ناشی از استرس و عدم آرامش در زندگی روزانه آن‌ها می‌باشد. در هنگام مواجه با این نشانه‌ها در خود و یا در یکی از اعضای خانواده سریعا به یک روانشناس باتجربه مراجعه کنید.
چرا فرد دچار حملات پانیک می‌شود؟
اختلال حمله پانیک (پانیک اتک) میتواند به دلایل متعدد و پیچیده‌ای رخ دهد که شامل عوامل بیولوژیکی، روانی و محیطی می‌شود. یکی از عوامل اصلی، اختلالات شیمیایی در مغز است. تغییرات در سطح انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند نوراپی‌نفرین و سروتونین میتواند به ایجاد احساسات ناگهانی ترس و اضطراب منجر شود. این نوسانات شیمیایی شرایطی را ایجاد می‌کنند که فرد به طور غیرمنتظره دچار حملات پانیک می‌شود. عوامل روانشناختی نیز در ایجاد این حملات بسیار موثر است و استرس و اضطراب، تنش‌های شغلی و خانوادگی میتواند باعث ایجاد این حملات شود.
علل پزشکی بروز حملات پانیک در افراد
برخی از بیماری‌های جسمی منجر به حملات پانیک در فرد می‌شود که میتواند در صورت تکرار و عدم رسیدگی به آن مشکلات جدی‌تری را به همراه داشته باشد و سلامتی فرد را به خطر بیاندازد.
- پر کاری غدد تیروئید
- مصرف مواد محرک مانند، آمفتامین، کوکائین و کافئین
- قند خون بسیار پایین(هیپوگلیسمی)
در صورتی که این حملات در شما به صورت مکرر و در بازه زمانی بسیار کوتاه اتفاق می‌افتد، توصیه می‌شود جهت درمان اختلال خود ابتدا به پزشک متخصص مراجعه کرده تا نسبت به سلامت درونی بدن خود اطمینان حاصل فرمایید.
علت روانشناختی پانیک اتک
دلایل بسیار زیادی سبب بروز حملات پانیک در فرد می‌شود که البته به طور حتم و عدم مراجعه به پزشک نمی‌توان گفت هر فردی که مستعد پانیک اتک است حتما به این موارد دچار است. برخی شرایط بروز حملات پانیک در یک فرد علل‌های روانشناختی دارد، این علت‌ها به شرح زیر هستند.
- تجربیات تلخ و مکر در گذشته( این تجربیات می‌توانند شامل مرگ یکی از عزیزان، سو استفاده‌های جنسی، شکست در مقاطع مختلف زندگی و .. باشند)
- تجربههای استرس آور در گذشته
موارد بسیار زیاد روانشناختی دیگری هستند که در طول دراز مدت می‌توانند منجر به حملات پانیک در فرد شوند و سلامت او را به طور جدی به خطر اندازند.
برترین روش درمان پانیک
برای درمان این حملات ابتدا، باید تشخیص داده شود که علت حمله‌های پانیک در شما به چه علت است و سپس بعد از آن با توجه به علت بهترین روش جهت از بین بردن پانیک زیر نظر بهترین پزشک معالج برای شما صورت گرفته شود؛ اما رایج‌ترین روش به صورت زیر است.
- درمان اختلال هراس به کمک مصرف داروهای تجویز شده زیر نظر پزشک متخصص
- کنترل و تسکین پانیک به کمک روشهای روان درمانی
- شناسایی و درمان این اختلال به کمک برخی روشها مانند هیپنوتیزم
بسته به تشخیص پزشک روشهای دیگری جهت درمان پانیک برای فرد تجویز می‌شود. پس به یاد داشته باشید روش درمانی هر فرد به یکدیگر متفاوت است و حتی گاهی روشی که برای یک فرد تجویز می‌شود بر روی فرد دیگر نتیجه و پاسخی معکوس دارد و یا حتی ممکن است بدون نتیجه باشد. استفاده از هوش مصنوعی در درمان اختلالات روانی و پانیک اتک نیز این روز‌ها مورد توجه قرار گرفته است.
دارو درمانی پانیک
به طور حتم نمی‌توان گفت بهترین دارو جهت از بین بردن و کم کردن حملات پانیک از بین داروهای دیگر کدام است، زیرا تاثیر گذاری داروها بر روی افراد یکسان نیست و نتیجه متفاوتی دارد. تاثیر گذاری داروها در افراد مختلف متفاوت است به همین دلیل پزشک معالج با توجه به شرح حال بیمار و میزان درگیری او با پانیک دارویی مناسب برای درمان بیمار تجویز می‌کند. در کنار داروی مناسب، مصرف به موقع داروها کمک بسیار زیادی در معالجه حملات برای فرد دارد و حتی میتواند طول درمان فرد را کم‌تر و کوتاه‌تر کند.
داروهای فراوانی بسته به میزان و شدت پانیک توسط پزشک متخصص برای فرد تجویز می‌شود که باید طبق دستور داده شده مصرف شود. عمده داروهایی که به بیمارانی که دارای حملات پانیک هستند از سوی پزشک تجویز می‌شوند به صورت زیر هستند.
- سیتالوپرام
- پاروکستین
- فلوکستین
- سرنرالین
- دیازپام
- کلونوزپام
- و…
پزشک با توجه به شرح حال بیمار و معاینه‌های لازم داروهای فوق را برای بهبود وضعیت او تجویز می‌کند. به یاد داشته باشید این داروها فقط توسط پزشک معالج تجویز و مصرف شود تا نتیجه‌ی مطلوبی جهت بهبود بیماری بر روی فرد بگذارد. در غیر این صورت و مصرف خود سر هر یک میتواند نتیجه و عواقب منفی در فرد ایجاد کند.
RTMS و پانیک
یکی از روشهای بدرمانی که معمولا برای انواع اختلالات روانی مورد استفاده قرار می‌گیرد تحریک مغناطیسی مغز یا rtms است است که در درمان پانیک تاثیر گذار نمی‌باشد به عبارتی می‌توان گفت تاثیر مصرف دارو برای افرادی که مستعد حملات پانیک هستند بیشتر از RTMS می‌باشد. معمولا دارو بسیار راحت‌تر و در مدت زمان کوتاه‌تری میتواند پانیک را معالجه کند. با اینکه این روش درمانی میتواند انواع اختلالات روانی که درمان مشخصی ندارد را بهبود بخشد؛ اما بر روی این حملات تاثیر گذار نیست و استفاده از آن فقط میتواند تاثیرات بسیار کوتاه مدتی را بر روی این اختلال داشته باشد.
تاثیر مدیتیشن و یوگا در درمان پانیک
مدیتیشن و یوگا به‌عنوان دو روش مکمل درمانی، تأثیرات چشمگیری بر مدیریت حملات پانیک و کاهش علائم اضطراب دارند. هر دو تکنیک بر اصول آرامش و آگاهی تأکید می‌کنند که می‌توانند به افراد در کنترل حملات و بهبود کیفیت زندگی کمک کنند. تحقیقات نشان داده‌اند؛ مدیتیشن میتواند در تغییر ساختار مغز و نحوه واکنش آن نسبت به استرس موثر باشد. مدیتیشن به فرد آموزش میدهد تا توجه خود را به زمان حال معطوف کرده و از افکار منفی و اضطرابی دور شود. تمرین‌های مدیتیشن متمرکز بر تنفس می‌توانند به کاهش علائم فیزیکی مرتبط با حملات پانیک، مانند تپش قلب و تنگی نفس، کمک کنند.
یوگا نیز با ترکیب حرکات بدنی، تنفس هدفمند و مدیتیشن، رویکرد جامعی برای مدیریت اضطراب و حملات پانیک فراهم می‌کند. تمرین‌های یوگا به افراد این امکان را می‌دهند که هر چه بیشتر با بدن خود احساس نزدکی کنند و تنش‌های جسمانی و روانی خود را از بین ببرند. علاوه بر این، یوگا و مدیتیشن باعث ارتقاء احساس همبستگی و حمایت اجتماعی می‌شوند. پیوستن به کلاس‌های گروهی میتواند احساس تعلق و حمایت را تقویت کند؛ که این خود به کاهش علائم اضطراب کمک می‌کند.
بهترین مرکز درمان پانیک در شیراز
درمان پانیک نیاز به تجربه بسیار زیادی دارد تا طول درمان فرد را کوتاه‌تر و نتیجه مطلوبی را به همراه داشته باشد.شاید شما هم به دنبال برترین مرکز مشاوره جهت معالجه حملات پانیک می‌گردید. یکی از برترین مرکز روانشناسی در شیراز، مرکز روانشناسی دکتر بیات می‌باشد. در این مرکز تمامی اختلالات از جمله اضطراب، اعتیاد و همچنین برترین مشاوره اعم از خانواده، تحصیلی و … توسط برترین متخصصان در این مرکز صورت می‌گیرد. مرکز دکتر بیات با داشتن بیش از 10 سال تجربه تخصصی بهترین روش درمانی را با توجه به شرح حال بیمار برای او تجویز می‌کنند و بهترین نتیجه را در مدت زمان بسیار کوتاه برای او به ارمغان می‌آورند.
آشنایی با پاسخ مبارزه یا پرواز (Fight or Flight Response)
پاسخ مبارزه یا پرواز یک واکنش طبیعی و غریزی در بدن است که در شرایط استرسزا یا خطرناک ظاهر می‌شود. بدن پر از مواد شیمیایی از جمله آدرنالین است که باعث تغییرات فیزیولوژیکی می‌شود. به عنوان مثال، ضربان قلب و تنفس تسریع می‌شود و خون به عضلات منتقل می‌شود تا برای مبارزه فیزیکی یا فرار آماده شود. حملات پانیک زمانی رخ میدهد که پاسخ مبارزه یا پرواز آغاز می‌شود؛ اما هیچ خطری در حال وقوع نیست و ممکن است فرد در موقعیت‌های بی ضرر مانند تماشای تلوزیون یا هنگام خواب دچار آن می‌شود.
پاسخ مبارزه یا پرواز میتواند در شرایط صحیح بسیار مفید باشد، زیرا به فرد کمک می‌کند تا در برابر خطر واکنش نشان دهد و بقا را تضمین کند. با این حال، در دنیای امروز، این پاسخ ممکن است به‌طور مکرر و در شرایط غیرضروری (مانند استرس‌های روزمره یا اضطراب) فعال شود، که میتواند منجر به اختلالات روانی و فیزیکی شود. شناخت این مکانیزم و یادگیری چگونگی مدیریت آن، به بهبود کیفیت زندگی و سلامت روان کمک می‌کند. عواملی وجود دارند که می‌توانند پاسخ مبارزه یا رواز را بدون دلیل فعال کنند که شامل:
- استرس مداوم: باعث می‌شود بدن سطوح بالاتر از حد معمول مواد شیمیایی استرس مانند آدرنالین تولید کند.
- استرس حاد: این نوع استرس در هنگام تجربه یک رویداد آسیب‌زا رخ میدهد و میتواند به طور ناگهانی بدن را با مقادیر زیادی از مواد شیمیایی استرس پر کند.
- ورزش شدید بدنی: بله ورزش نیز درصورتی که بدون توجه به توانایی‌های جسمی انجام شود؛ میتواند برای برخی افراد، واکنش‌های شدیدی ایجاد کند.
- مصرف بیش از حد کافئین: کافئین موجود در قهوه، چای و سایر نوشیدنی ها یک محرک قوی است.
جمع‌بندی
اختلال پانیک میتواند در افراد زیادی به علت تجربه یک اتفاق وحشتناک ایجاد شود و در صورتی که تحت درمان قرار نگیرد؛ زندگی و کار فرد را دچار اختلال می‌کند. این اختلال کاملا قابل درمان است و اگر فرد در زمان مناسب به روانپزشک یا روانشناس مراجعه کند امکان اینکه این حملات به صورت کامل درمان شوند وجود دارد. دارو درمانی و مراجعه به روانشناس بهترین راه‌های ممکن برای درمان این اختلال هستند و باعث بهبود درصد بالایی از بیماران مبتلا به پانیک اتک شده‌اند. اگر حملات پانیک باعث ایجاد اختلال در روند زندگی شما شده است می‌توانید به صفحه تماس با ما مراجعه کرده و نوبت مشاوره رزرو کنید.
سئوالات متداول
1_ پانیک اتک چیست؟
اختلال وحشت زدگی و یا پانیک اتک عبارت است از وقایع عود کننده و غیر قابل پیش بینی در برخی از افراد که در برخی از شرایط غیر قابل کنترل می‌باشد. معمولا پانیک اتک ها غیر قابل پیش بینی هستند یعنی از نظر تمامی بیماران، چنین حملاتی به صورت غیر منتظره و بدون هیچ دلیل واضحی در افراد دارای پیش زمینه بروز می‌کند.
2_ پانیک اتک به چه علتی رخ میدهد؟
پانیک اتک میتواند به علتهای پزشکی مانند (پر کاری غدد تیروئید، مصرف مواد محرک مانند، آمفتامین، کوکائین و کافئین، قند خون بسیار پایین یا هیپوگلیسمی ) و علتهای روانشناختی مانند تجربیات تلخ و مکر در گذشته و تجربههای استرس آور در گذشته ایجاد شود.
3_ برترین روشهای درمان پانیک اتک کدامند؟
- درمان این اختلال به کمک مصرف داروهای تجویز شده زیر نظر پزشک متخصص
- کنترل و تسکین پانیک به کمک روشهای روان درمانی
- شناسایی و درمان حملات به کمک برخی روشها مانند هیپنوتیزم
4_ تعداد دفعات و مدت رمان حملات پانیک چگونه است؟
حملات پانیک با توجه به شرایط بیمار میتواند یک یا دو بار در ماه یا چندین بار در هفته رخ دهد و اگر فرد در شرایط استرسزا قرار بگیرد تعداد آن افزایش مییابد. معمولا این حملات بین 5 تا 20 طول میکشند؛ اما در برخی از افراد ممکن است تا یک ساعت نیز ادامه پیدا کند.