استرس و اضطراب می‌تواند یک بخش جدانشدنی از زندگی بسیاری از افراد باشد و برای کنترل و کاهش علائم اضطراب استفاده از داروهای ضد استرس رایج است. بهترین قرص های ضد استرس و اضطراب که از بروز حملات پنیک، ترس و نگرانی شدید جلوگیری می‌کند شامل بنزودیازپین‌ها و SSRIs (مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین) می‌شود. این داروها باید زیر نظر پزشک و با توجه به شرایط فرد تجویز شوند. با ما همراه باشید تا تمام نکات کلیدی مربوط به قرص ضد استرس و اضطراب را بررسی کنیم.
قرص ضد استرس چیست و چگونه عمل می‌کند؟
قرص ضد استرس در واقع به دسته‌ای از داروها گفته می‌شود که به فرد در کاهش علائم اضطراب، استرس و اختلالات مرتبط کمک می‌کند. این داروها می‌توانند شامل داروهای ضد افسردگی، بنزودیازپین‌ها و سایر داروها باشند؛ که هر کدام عملکرد خاص خود را دارند. داروهای ضد افسردگی که در درمان استرس نقش دارند در واقع همان SSRI (مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین) هستند که با افزایش سطح نورترنسمیترهای کلیدی مانند سروتونین و نوراپی نفرین در مغز به تنظیم حالت روحی کمک می‌کنند.
به دلیل رابطه مستقیم بین کیفیت خواب و کاهش استرس و اضطراب برخی از داروهای ضد استرس باعث بهبود کیفیت خواب می‌شوند و در کنترل استرس موثرند. بنزودیازپین‌ها نیز با افزایش فعالیت اسید گابا (GABA) در مغز می‌توانند اثر آرام‌بخش داشته باشند و احساس اضطراب را کاهش دهند.
علاوه بر مصرف قرص ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی، دویدن، یوگا و مدیتیشن، صحبت کردن با فرد مورد اعتماد یا دریافت مشاوره فردی و گرفتن دوش آب گرم و … نیز می‌تواند در کاهش استرس و اضطراب موثر باشد. درمان استرس و اضطراب با نوروفیدبک و ترکیب آن با دارو درمانی یکی از بهترین روش‌های درمانی برای درمان این اختلال است.
5 نوع اصلی قرص ضد استرس
داروهای ضد استرس و اضطراب به دسته‌بندی‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که هر کدام به شکل متفاوتی عمل می‌کنند و برای درمان انواع مشکلات استرس و اضطراب مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه با 5 نوع اصلی و پرکاربرد قرص ضد استرس آشنا خواهیم شد. این نکته را به یاد داشته باشید که انتخاب نوع دارو فقط توسط پزشک متخصص و با توجه به شرایط، شدت علائم و تاریخچه پزشکی فرد اتفاق می‌افتد؛ به همین دلیل مراجعه به پزشک لازم و ضروری است.
داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد افسردگی شامل دو گروه SSRI (مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین) و SNRI (مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین) می‌شوند. داروهای ضد افسردگی با افزایش و تقویت نوروترسمیترهای مهمی مانند سروتونین و نوراپی نفرین منجر به کاهش علائم استرس و اضطراب و همین طور درمان افسردگی می‌شوند. SSRIها شامل سرترالین، فلواکسامین، پاروکستین و سیتالوپرام می‌شوند. SNRIها شامل دولوکستین و ونلافاکسین می‌شوند.
بنزودیازپین اصلی‌ترین قرص ضد استرس
بنزودیازپین‌ها معمولا برای درمان استرس و اضطراب شدید و ناگهانی تجویز می‌شوند و اثر فوری بر روی بیمار دارند. زمانی که به درستی از این قرص ضد استرس استفاده شود، داروهای ایمن و موثری هستند؛ اما این داروها پتانسیل سوءمصرف دارند و می‌توانند اعتیادآور باشند به همین دلیل معمولا فقط برای استفاده کوتاه مدت تجویز می‌شوند. این داروها مانند دیازپام، لورازپام و آتازولام معمولاً برای کاهش اضطراب و تنش در کوتاه‌مدت تجویز می‌شوند.
داروهای ضد اضطراب
داروهای ضد اضطراب شامل Buspirone می‌شوند که این دارو به صورت خاص برای درمان اختلالات اضطرابی و درمان استرس و اضطراب طراجی شده است و نسبت به بنزودیازپین‌ها عوارض جانبی کم‌تری دارد.
تاثیر داروهای خواب‌آور و قرص ضد استرس
برخی داروها مانند زولپیدم و زاله‌پلون که به بهبود خواب و کاهش اضطراب کمک می‌کنند می‌توانند در درمان استرس‌های ناگهانی مورد واقع شوند. زمانی که به صورت کاملا ناگهانی دچار استرس می‌شوید دریافت مشاوره فردی نیز می‌تواند در کنترل استرس موثر باشد.
آنتی‌هیستامین‌ها
داروهایی مانند دیفن هیدرامین که عموماً برای کمک به خواب و کاهش اضطراب تجویز می‌شوند نیز می‌توانند برای کنترل استرس و اضطراب تجویز شوند. هر کدام از داروها و قرص ضد استرس می‌تواند عوارض جانبی متفاوتی داشته باشد. شما می‌توانید برای جلوگیری از تداخلات دارویی و عوارض جانبی حتما از یک فرد متخصص کمک بگیرید. به یاد داشته باشید در کنار دارو درمانی، مشاوره روان شناختی( درمان شناختی رفتاری) و تکنیک‌های مدیریت استرس نیز می‌تواند کمک کننده باشد.
آیا مصرف قرص‌های ضد استرس ایمن است؟
مصرف قرص ضد استرس در صورتی که تحت نظر پزشک انجام شود و پزشک داروی مناسب، دوز صحیح و زمان مصرف مناسب را تعیین کند می‌تواند کمترین عوارض را داشته باشد و ایمن باشد. هر دسته از داروهای ضد استرس (مانند SSRIها، بنزودیازپین‌ها، و غیره) نقاط قوت و نقاط ضعف خود را دارند و عوارض جانبی آن‌ها با یکدیگر متفاوت است. این عوارض علاوه بر خود داروها ممکن است به سوابق پزشکی، واکنش‌های فردی به داروها و وجود سایر بیماری‌ها نیز مرتبط باشد.
عوارض جانبی مهم‌ترین قرص ضد استرس شامل:
بنزودیازپین‌ها
- خواب‌آلودگی و خستگی
- سرگیجه و عدم تعادل
- قضاوت ضعیف و مشکلات حافظه کوتاه‌مدت
- وابستگی و تحمل (در مصرف طولانی‌مدت)
- تغییرات در خلق و خو یا رفتار
داروهای مهارکننده انتخابی بازجذب سرتونین (SSRIs)
- عوارض گوارشی مثل تهوع، اسهال و یبوست
- اضطراب یا بی‌قراری اولیه
- خواب‌آلودگی یا بی‌خوابی
- تغییرات در وزن (افزایش یا کاهش)
- کاهش میل جنسی یا مشکلات جنسی
داروهای خواب‌آور (مانند زولپیدم)
- خواب‌آلودگی روزانه
- مشکلات حافظه
- رفتارهای غیرعادی در خواب (مثل خواب‌گردی)
- وابستگی و تحمل (در مصرف طولانی‌مدت)
جمع‌بندی
با دانستن نکاتی درمورد قرص ضد استرس می‌توانید با دید بازتری نسبت به مصرف این قرص‌ها اقدام کنید. اگرچه قرص ضد استرس می‌توانند در کاهش علائم اضطراب موثر باشند، اما مصرف آن‌ها باید با دقت و تحت نظارت پزشک انجام شود تا از عوارض جانبی احتمالی و خطر وابستگی جلوگیری شود. همچنین، ترکیب درمان‌های دارویی با تکنیک‌های غیر دارویی می‌تواند به بهبود کلی وضعیت روانی فرد کمک کند. برای درمان استرس و برگشتن به زندگی طبیعی می‌توانید از دکتر حسین بیات مشاوره دریافت کنید.
سئوالات متداول
1_ قرص ضد استرس چگونه عمل می‌کند؟
برخی از قرص‌های ضد استرس با افزایش سطح نورترنسمیترهای کلیدی مانند سروتونین و نوراپی نفرین در مغز به تنظیم حالت روحی کمک می‌کنند و برخی دیگر با افزایش فعالیت اسید گابا (GABA) در مغز می‌توانند اثر آرام‌بخش داشته باشند.
2_ اصلی‌ترین قرص‌های ضد استرس چیست؟
داروهای ضد افسردگی، ضد اضطراب، بنزودیازپین‌ها، داروهای خواب آور و داروهای آنتی‌هیستامین از اصلی‌ترین قرص‌های ضد استرس هستند.