شاید برای شما نیز پیش آمده باشد که بخواهید به دلیل فوبیا، افسردگی و ترس زیاد از یک اتفاق، یک شیء، مکان یا شخص از آن‌ها فرار کنید. جلوگیری از پاسخ احساسی و فرار از موقعیت ممکن است برای مدتی ترس را در وجود شما کمرنگ کند و احساس آرامش شما را افزایش بدهد، اما در طولانی مدت اثرات مخربی همچون استرس، اضطراب، گوشه گیری و دوری از اجتماع را به دنبال داشته باشد. مواجهه سازی یا مواجهه درمانی یکی از تکنیک‌های پیشنهادی برای از بین بردن احساس ترس در افراد است که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت.
مواجهه درمانی چیست؟
مواجهه سازی، مواجهه درمانی یا Exposure therapy در واقع نوعی رفتار درمانی است که برای کنترل ترس افراد و مقابله با آن‌ها ساخته شده است. در این نوع درمان شخص با استفاده از تکنیک‌های مواجهه سازی در مراحل مختلف با دلیل ترس و اضطراب خود رو در رو می‌شود تا جایی که به مرور زمان بتواند ترس، استرس و اضطراب خود را کنترل کند.
درمان قطعی 8 نوع بیماری روانی با استفاده از مواجهه سازی
تکنیک مواجهه سازی برای درمان اختلالات استرس و اضطرابی و درمان بسیاری از بیماری‌های روانی قابل استفاده است و با توجه به تحقیقات انجام شده اثر بخشی بسیار بالایی نیز دارد. مواجهه درمانی در نهایت با کاهش اضطراب، افزایش اعتماد به نفس و بهبود کیفیت زندگی افراد ترس و اضطراب آن‌ها را درمان می‌کند. موارد زیر از جمله مشکلاتی هستند که با استفاده از تکنیک درمان مواجهه قابل کنترل هستند.
- انواع فوبیا
- ترس از اجتماع و جامعه گریزی
- درمان استرس و اضطراب
- حملات عصبی
- درمان پانیک یا اختلال وحشت زدگی
- تروما و ضربه روحی
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD): درمان PTSD با نوروفیدبک نیز امکان پذیر است.
- مشکلات اضطرابی ناشی از وسواس (OCD)
6 روش کاربردی در مواجهه سازی
روانشناس با استفاده از انواع مختلفی از روش‌های مواجهه درمانی به بیماران کمک می‌کنند تا با آسیب‌های روحی خود مقابله کنند. روش درمانی با توجه به تشخیص درمانگر و توانایی‌های فرد تعیین می‌شود تا به عنوان یک نقشه مرحله به مرحله برای بهبود حال روحی بیمار استفاده شود. در ادامه با 6 روش کاربردی مواجهه سازی آشنا خواهیم شد.
- مواجه درمانی In vivo یا مواجه مستقیم: افراد در این دوره با عامل اصلی فوبیا و ترس خود رو به رو می‌شوند. روان درمانگر در این روش مراجعه کننده را در مراحل مختلف و به صورت تدریجی با عامل ترس رو در رو می‌کند.
- مواجه درمانی خیالی یا تصوری: در این روش تراپیست با استفاده از تکنیک‌های مختلف سعی می‌کند تصویری از منبع ترس را در ذهن افراد شکل بدهد. بازآفرینی تجربه ناخوشایند در ذهن افرادی که دچار تروما شده‌اند به عنوان یکی از موثرترین رویکردهای درمانی بدون دارو شناخته شده است.
- مواجه درمانی ادراکی: در مواجه سازی ادراکی بر خلاف مواجه درمانی با واقعیت مجازی فرد با عامل اصلی مشکل خود رو در رو می‌شود. در این روش روان درمانگر از فرد می‌خواهد تا در محیطی امن احساس مشابه ترس را تجربه کند تا در نهایت بتواند کنترل ترس و استرس خود را به دست بگیرد.
- مواجه درمانی طولانی: در این روش فرد به طور تدریجی با عامل ترس خود رو در رو شده تا در طی گذر زمان بیمار بتواند بر ترس‌ها و مشکلات خود غلبه کند.
- مواجه درمانی با روش حساسیت زدایی سیستماتیک: این روش در واقع شامل تمرینات مدیتیشن، آرام سازی ذهنی با ورزش، تنفس عمیق، تصویر سازی ذهنی به همراه مواجه شدن با عامل ترس یا ناراحتی است که در نهایت سبب افزایش قدرت کنترل احساسات و اضطراب بیمار خواهد شد.
- مواجه درمانی VR یا واقعیت مجازی: یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین روش‌های درمانی در چندین سال اخیر استفاده از تکنولوژی است که در زمانی که فرد نمی‌تواند به طور فیزیکی با ترس خود رو در رو شود، یک برنامه کامپیوتری برای مواجه با ترس فرد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
درمان با روش مواجهه سازی چگونه انجام می‌شود؟
همانطور که توضیح دادیم فرار کردن از عامل ترس و اضطراب به حدی مخرب است که می‌تواند به ترس درونی فرد قدرت بیشتری بدهد؛ به همین دلیل نیز درمانگر در فرآیند مواجهه سازی با فراهم کردن محیطی امن و بدون استرس در ابتدا از فرد می‌خواهد که عامل ترس را در موقعیت‌های مختلف در ذهن خود تصور کند و در زمانی که فرد توانست استرس خود را در این حالت کاهش دهد، درمانگر مرحله بعد را آغاز می‌کند.
پس از اینکه ذهنیت بیمار درمورد عامل ترس دید بهتری پیدا کرد، مراحل بعدی که شامل مواجه شدن با ترس در دنیای واقعی است آغاز می‌شود. مواجه سازی در نهایت به افراد کمک می‌کند تا با مشکلات خود مقابله کرده و از زندگی بهتری برخوردار شوند.
سخن آخر
هر فردی در طول زندگی ممکن است با مشکلاتی دست و پنجه نرم کند که با گذر زمان تاثیرات منفی همچون استرس و اضطراب را با خود به همراه داشته باشد. در این شرایط فرد ممکن است برای جلوگیری از پاسخ احساسی شدید از عامل اصلی مشکل خود فاصله بگیرد و همین موضوع نیز کیفیت زندگی او را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
درمان مواجهه یا مواجه درمانی یک روش ایمن و مفید رو در رو شدن با ترس‌ها و مشکلات است که در نهایت مهارت جرات مقابله با عامل ترس و استرس را در بیماران تقویت می‌کند. مرکز روانشناسی و لورتا نوروفیدبک بیات یک تشکیلات ماهر و با تجربه در زمینه درمان انواع بیماری‌های روانی است که می‌تواند شما مراجعه کنندگان عزیز را در پروسه مواجه درمانی همراهی کند.
سوالات متداول
1_ آیا می‌توان در کنار تکنیک مواجهه سازی از دارو نیز استفاده کرد؟
در بسیاری از موارد مواجه درمانی به طور مستقل می‌تواند روحیه فرد را به سمت سلامت کامل هدایت کند اما در بعضی موارد شدیدتر ممکن است در کنار استفاده از تکنیک مواجه سازی از دارو درمانی نیز استفاده شود.
2_ آیا ممکن است که افراد در جلسات مواجهه درمانی آسیب بیشتری ببینند؟
خیر، از آنجایی که این جلسات با حضور یک درمانگر ماهر انجام می‌شود، تمرین‌های مداوم مواجه سازی در نهایت به بهبود قطعی بیمار منجر می‌شود.