با بالا رفتن سن و بی‌توجهی به عواملی که باعث کاهش حافظه شود؛ احتمال اینکه در سنین بالاتر فرد دچار کمبود حافظه شود بالا است. البته با افزایش سن مقدار مشخصی فراموشی کاملا طبیعی است؛ اما درصورت عدم رعایت این فراموشی می‌تواند تبدیل به آلزایمر شود و باعث شود فرد حتی نام عزیزان خود را نیز فراموش کند. آزمایش‌ها و تست‌های حافظه متفاوتی وجود دارد که می‌تواند میزان حافظه افراد را ارزیابی کند. در ادامه با انواع تست حافظه در سالمندان و مواردی که به رشد حافظه کمک می‌کند آشنا خواهیم شد.
از دست دادن حافظه در سالمندان
اگر سالمند شما به صورت مداوم سئوالات یکسانی را تکرار می‌کند و در حالی که پاسخ آن را دریافت می‌کند دوباره سئوال را تکرار می‌کند می‌تواند یکی از نشانه‌های از دست دادن حافظه در سالمندان باشد. فراموشی همان طور که اشاره شد می‌تواند به دلیل افزایش سن و پیری رخ دهد و یک روند طبیعی است. با افزایش سن در سالمندان بادگیری مسائل جدید نیازمند زمان طولانی‌تری است و به یادآوری خاطرات گذشته با مشکل روبهرو می‌شود. کاهش حافظه در سالمندان می‌تواند در آینده تبدیل به آلزایمر شود؛ اما این امر قطعی نیست.
علائم از دست دادن حافظه
با شناسایی علائم کاهش حافظه در سالمندان می‌توان از وقوع آلزایمر در آن‌ها جلوگیری کرد. یکی از راه‌هایی که می‌توان با استفاده از آن با علائم از دست دادن حافظه در فرد آشنا شد گرفتن تست حافظه در سالمندان است. این تست‌ها با قرار دادن فرد در شرایط مختلف میزان حافظه او را ارزیابی می‌کنند. در ادامه می‌خواهیم با علائم از دست دادن حافظه در سالمندان آشنا شویم تا درورت مشاهده آن‌ها در سالمند خود اقدامات درمانی لازم را انجام دهیم.
- پرسیدن سئوالات تکراری
- مشکل در به یاد آوری اطلاعات
- گم کردن وسایل شخصی
- عدم توانایی در برنامه‌ریزی
- عدم توانایی در گرفتن تصمیمات زندگی
- عدم درک درست از خطرات
- مشکل در صحبت کردن، نوشتن و خواندن
- تغییر در شخصیت و بروز عادت‌های رفتاری جدید
علت‌های بروز مشکل حافظه
سالمندان به دلایل مختلفی دچار مشکل حافظه می‌شوند و درصورتی که تحت درمان قرار نگیرند؛ ممکن است با مشکلات بیشتری روبهرو شوند. پیری مغز یکی از علت‌های مهم مشکلات حافظه در سالمندی است. با افزایش سن تمام اعضای بدن شامل مغز پیر می‌شوند و کارایی ابتدایی خود را از دست می‌دهند. کاهش طبیعی حافظه باعث ایجاد مشکل و اختلال در فعالیت روزمره نمی‌شود و درصورتی که سالمند توانایی کنترل امور روزمره خود را نداشته باشد باید تحت درمان قرار بگیرد. در ادامه 5 علت اصلی بروز مشکل حافظه در سالمندان را بررسی می‌کنیم.
- داروها: برخی داروها باعث تغییر توانایی‌های شناختی و حافظه افراد می‌شوند. داروهایی مانند داروهای آرام بخش، داروهای فشار خون، داروهای ضداسید معده مانند سایمتیدین و رانیتیدین، داروهای ضدالتهاب، کورتیکواستروییدها داروهای ضدپارکینسون می‌توانند باعث بروز این اختلال شوند. تاثیر داروها بر روی افراد سالمند نسبت به دیگران بیشتر است.
- اختلال سطح هوشیاری ناگهانی: این اختلال که به‌وت موقت و برگشت پذیر است می‌تواند باعث کاهش حافظه در سالمندان شود. این اختلال مخصوص سالمندان نیست و می‌تواند برای افراد دیگر نیز رخ دهد. عفونت، ضعف خون رسانی، کمبود اکسیژن و کم آبی می‌تواند خطر ابتلا به این اختلال را افزایش دهد.
- افسردگی: در حدود 15 درصد از افرادی که از کاهش حافظه رنج می‌برند علائم افسردگی مشاهده می‌شود.
- بیماری: بیماری‌هایی که در بافت مغز اختلال ایجاد کند می‌تواند باعث ایجاد اختلال در حافظه شود. بیماری‌های حاد و مزمن تنفسی، بیماری نارسایی کبد و بیماری‌های غدد درون ریز مثل کم کاری تیرویید و پرکاری تیرویید از جمله بیماری‌هایی است که ریسک ابتلا به آلزایمر و کاهش حافظه را افزایش می‌دهد.
- سو تغذیه: رژیم غذایی ناسالم و استفاده نکردن از ویتامین‌ها و ریزمغذی‌ها می‌تواند یکی دیگر از علل کاهش حافظه در سالمندان است.
تست حافظه در سالمندان
هنگام مراجعه به پزشک برای دریافت مشاوره و تشخیص بیماری کاهش حافظه در سالمندان، پزشک علل و علائم موجود در بیمار را با استفاده از انواع تست حافظه در سالمندان مورد بررسی قرار می‌دهد. آزمایش‌های تست حافظه در سالمندان قطعی نیستند و برای تایید اختلال حافظه در سالمندان نیاز به تایید و تشخیص پزشک است. پزشک با بررسی کامل بیمار به شناخت تقریبی از بیمار می‌رسد و با استفاده از آن مشکلات او را شناسایی می‌کند. در ادامه با انواع تست حافظه در سالمندان آشنا خواهیم شد.
تست حافظه MMSE
یک آزمون شناختی بسیار اساسی و رایج، آزمون وضعیت ذهنی کوچک (MMSE) است. این تست حافظه سالمندان زمان کوتاهی می‌برد و برای انجام آن نیازی به حضور پزشک نیست. درک از زمان و مکان، حافظه کوتاه مدت، توانایی‌های حل مسئله، مهارت‌های زبانی، مهارت‌های درک و مهارت‌های حرکتی در این تست مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. سئوالات این آزمون می‌تواند شامل نام بردن شهر و کشوری که فرد در آن زندگی می کند یا نام بردن سه شی غیر مرتبط است. نتایج ضعیف در این آزمون نشان دهنده قطعی کاهش حافظه نیست و تایید پزشک برای صحت پاسخ این تست حافظه سالمندان نیاز است.
تست حافظه SLUMS
آزمون وضعیت روانی دانشگاه سنت لوئیس یا SLUMS ممکن است به همراه تست MMSE گرفته شود. این آزمون متشکل از یک سری سوال است و از 0 تا 30 به آن امتیاز داده می‌شود. این ابزار شناسایی مسائل شناختی خفیف و زوال عقل در مراحل اولیه یا زوال عقل خفیف بسیار مناسب است. پزشکان با استفاده از این تست حافظه در سالمندان می‌توانند باعث تشخیص زودهنگام اختلال حافظه شوند.
تست مینی کوگ
تست مینی کوگ Mini-Cog از دو بخش تشکیل شده است. بخش اول شامل آزمون سه کلمه‌ای است. در این تست سه کلمه غیرمرتبط به فرد گفته می‌شود و از او می‌خواهند سه کلمه را تکرار کند. این آزمایش حافظه کوتاه مدت را بررسی می‌کند؛ که یکی از اولین نشانه‌های اختلال حافظه در سالمندان است. بخش دوم آزمون مینی کوگ به این گونه است که از فرد می‌خواهند ساعتی که زمان خاصی را نشان می‌دهد ترسیم کند. این تست درک افراد از ساعت، زمان و مکان را مورد آزمایش قرار می‌دهد.
جمع‌بندی
کاهش حافظه در سالمندان می‌تواند مشکلات جبران ناپذیری را در زندگی فرد سالمند ایجاد کند؛ به همین دلیل تشخیص به موقع آن به وسیله تست حافظه در سالمندان بسیار مهم است. در مرکز روانشناسی و لورتا نوروفیدبک بیات انواع خدمات مشاوره‌ای برای سالمندان در نظر گرفته شده است و کیفیت زندگی این قشر از مردم را بسیار حائز اهمیت می‌داند.