زمانی که یک کودک متولد میشود مانند یک کاغذ سفید است؛ که با گذر زمان و ارتباط برقرار کردن با دیگران رفتارهایی در این کاغذ سفید ثبت میشود. طرحواره بی اعتمادی و بدرفتاری یکی از 18 طرحواره ناسازگار اولیه است که ممکن است در کودک ایجاد شود و باعث میشود در بزرگسالی این کودک با مشکل اعتماد در زندگی و کار خود مواجه شود. طرحواره بی اعتمادی به دلیل برقراری ارتباط و دلبستگی نا ایمن در زمان کودکی ایجاد میشود. علاوه بر بی اعتمادی بسیاری از مشکلات دیگری که افراد در بزرگسالی تجربه میکنند ریشه در کودکی آنها دارد.
طرحواره چیست؟
برای اینکه بتوانیم به درستی با طرحواره بی اعتمادی و بدرفتاری آشنا شویم ابتدا باید بدانیم که طرحواره چیست؟ الگوهایی از رفتارهای تکرار شونده در کودکان از سنین 18 ماهگی تا 5 یا 6 سالگی ایجاد میشود و منجر به رشد کودک از نظر جسمی و شناختی میشود. شناخت طرحواره‌های رفتاری می‌تواند در شناخت کودک شما کمک کننده باشد و به کودکان در ایجاد انگیزه برای یادگیری، بحث، پرسش و کشف کمک کند.
اگر نیازهای کودکی که به تازگی متولد شده است به درستی توسط والدین پاسخ داده شود در این کودک یک دلبستگی ایمن نسبت به والدین ایجاد میشود؛ ولی اگر نیازهای کودک در سنین ابتدایی پاسخ نامناسب یا ناقصی دریافت کند باعث میشود در دلبستگی کودک اختلال ایجاد شود. این دو رفتار متفاوت والدین باعث ایجاد طرحواره سازگار و طرحواره ناسازگار در کودک میشود؛ که همان طور که اشاره شد باعث ایجاد رفتارهای متفاوت در بزرگسالی کودک میشود.
آشنایی با طرحواره بی اعتمادی و بدرفتاری
طرحواره بی اعتمادی و بدرفتاری یکی از 18 طرحواره ناسازگار اولیه است؛ که باعث میشود انسان نسبت به افراد اطراف خود حس بی اعتمادی داشته باشد و همیشه احساس کند که دیگران قصد ضربه زدن به او را دارند. این دیدگاه باعث ایجاد اختلال در زندگی شخصی و اجتماعی افراد میشود و این حس عدم اعتماد باعث میشود فرد از دیگران انتظار دروغ گفتن، سوء استفاده کرده، تحقیر کردن و حتی آسیب رساندن داشته باشد.
طرحواره‌ها به عنوان DNA شخصیت افراد شناخته می‌شوند و نشان دهنده قوانینی هستند که در کودکی نستب به عملکرد جهان ایجاد شده‌اند. افرادی که دارای طرحواره بی اعتمادی بدرفتاری هستند قوانین زندگی را ظالمانه، پست و توهین آمیز آموخته‌اند. این تجربه نیز به دلیل رفتارها و روابط آزاردهنده اولیه با والدین، بزرگسالان ایجاد شده است؛ که این رفتارها شامل بی‌توجهی، سوء استفاده فیریکی و عاطفی و سوء استفاده جنسی میشود.
رفتارهای غیرانسانی با کودک در طول زمان منجر به ایجاد الگوهای رفتاری ناصحیح و طرحواره‌های ناسازگاری مانند طرحواره بی اعتمادی و بدرفتاری میشود. افراد بزرگسالی که به طرحواره بی اعتمادی مبتلا هستند ممکن است دچار بیماری‌های روانی مانند افسردگی و اضطراب شوند. برای درمان استرس و اضطراب و افسردگی راه‌های متفاوتی مانند روان درمانی وجود دارد.
6 نشانه افراد مبتلا به طرحواره بی اعتمادی
طرحواره بی اعتمادی یکی از طرحواره‌های ناسازگاری است که در کودکانی با خانواده‌های بدرفتار ایجاد میشود و در نحوه رفتار آنها در طول زندگی تاثیر گذار است. طرحواره‌ها الگوهایی رفتاری هستند که کودکان نسبت به آن در زندگی خود رفتار میکنند و نشانههای طرحواره بدرفتاری به شکل مشکلات مختلف در زندگی فرد مشاهده میشود. نشانههای این طرحواره با توجه به مسائلی که کودک تجربه کرده است متفاوت است؛ اما در ادامه با نشانههای کلی طرحواره بدرفتاری آشنا می‌شویم.
- بدرفتاری در کودکی باعث میشود همیشه افراد منتظر آسیب از سوی دیگران باشند و به این دلیل روابط خود را محدود میکنند.
- افراد مبتلا به این طرحواره در اعتماد کردن به دیگران حتی نزدیکترین افراد زندگی خود با مشکل روبهرو هستند و گمان میکنند دیگران سعی در کنترل آنها دارند.
- یکی دیگر از نشانههای این طرحواره پرخاشگری فیزیکی و کلامی است که این افراد نسبت به دیگران نشان میدهند.
- این افراد به احتمال زیاد روابطی که در آن آسیب می‌بینند را تحمل میکنند و با وجود بدرفتاری و سوء استفاده‌های موجود به فرد مقابل عشق می‌ورزند.
- این افراد از برقراری روابط هیجانی و سریع با دیگران اجتناب میکنند؛ زیرا الگوهای رفتاری آنها به این گونه است که همه‌ی افراد به آنها آسیب می‌زنند و قصد سودجویی از آنها را دارند.
- در برخی اوقات ممکن است افراد مبتلا به این طرحواره ناسازگار خود تبدیل به یک فرد سودجو و استفاده‌گر شوند؛ تا به عقیده خود بتوانند از ایجاد آسیب بیشتر از سمت دیگران جلوگیری کنند.
آیا امکان درمان طرحواره بی اعتمادی و بدرفتاری وجود دارد؟
درمان طرحواره‌های ناسازگار مانند طرحواره بی اعتمادی و بدرفتاری می‌تواند پیچیده باشد؛ زیرا ریشه در کودکی دارد و فرد با این نوع الگوی رفتاری زندگی کرده است. به طور کلی درمان طرحواره‌های ناسازگار پیچیده است؛ اما درمان طرحواره بدرفتاری حتی می‌تواند پیچیده‌تر از دیگر طرحواره‌ها باشد؛ به دلیل اینکه افراد مبتلا به این طرحواره توانایی اعتماد کردن به دیگران را ندارد. پیچیده بودن روند درمان این طرحواره به این معنی نیست که غیرقابل درمان است؛ بلکه با تعهد، ثبات و درمان مناسب درمان و بهبود علائم امکان پذیر است.
بی‌شک یکی از نکات مهم که باعث درمان انواع بیماری‌های روانی میشود؛ ایجاد ارتباط صحیح بین درمانگر و بیمار است. این موضوع باعث پیچیده‌تر شدن درمان طرحواره بدرفتاری میشود؛ زیرا افراد مبتلا به این طرحواره به عدم اعتماد دچار هستند. درمانگر در این روند درمانی نقش مهمی را به عهده دارد و نیاز است که با الگوی استانداردی بدون شک و مراقبت باعث ایجاد اعتماد در فرد شود.
برقراری ارتباط بین فرد بیمار و کودکی خود نیز در این روند درمان حائز اهمیت است. باید به مغز خود آموزش دهید که شما کودک ضعیف و آسیب دیده گذشته نیستید و تبدیل به یک فرد بالغ شده‌اید که توانایی نه گفتن دارد و می‌تواند بهترین تصمیم‌ها را بگیرد. یکی از کارهایی که می‌تواند منجر به درمان این طرحواره شود اعتماد کردن به دیگران است؛ در این راه سعی کنید قدم‌های کوچکی برای اعتماد به دیگران مانند درمانگر خود بردارید؛ این کار باعث کاهش حس بی اعتمادی شما و بهتر پیش رفتن روند درمانی بین شما و درمانگرتان میشود.
جمع‌بندی
طرحواره بی اعتمادی و بدرفتاری در بزرگسالی منجر به ایجاد مشکل اعتماد در زندگی فردی و اجتماعی افراد مبتلا میشود. این الگوی بی اعتمادی با اینکه ریشه در کودکی افراد دارد؛ اما قابل درمان است و برای اینکه تا درصد بالایی درمان شود تلاش و همکاری بیمار تقش کلیدی دارد. علاوه بر تلاش همکاری بیمار درمانگر نیز نقش بسیار مهمی دارد و باید بتواند اعتماد بیمار را کسب کند. در مرکز روانشناسی و لورتا نوروفیدبک بیات روانشناسان زیادی با تجربه بالا برای کمک به شما هموطنان عزیز مشغول به کار هستند. در صورت تمایل برای رزرو وقت می‌توانید به صفحه تماس با ما مراجعه کنید.
سئوالات متداول
1_ طرحواره سازگار و ناسازگار چیست؟
اگر والدین با کودک خود ارتباط مناسبی برقرار کنند و نیازهای او را برطرف کنند؛ طرحواره سازگار در کودک شکل می‌گیرد ولی اگر والدین به درستی نیازهای کودک خود را برطرف نکنند، میان والدین و کودکشان دلبستگی ایمنی شکل نمی‌گیرد و طرحواره ناسازگاری در کودک شکل می‌گیرد.
2_ طرحواره چیست؟
الگوهایی از رفتارهای تکرار شونده در کودکان از سنین 18 ماهگی تا 5 یا 6 سالگی ایجاد میشود و منجر به رشد کودک از نظر جسمی و شناختی میشود.
3_ طرحواره بی اعتمادی و بدرفتاری در کودکان چگونه است؟
طرحواره بی اعتمادی یکی از 18 طرحواره ناسازگاری است و در کودکانی که دارای والدین سوء استفاده‌گر و آزار دهنده هستند ایجاد میشود. این طرحواره باعث ایجاد حس عدم اعتماد در افراد نسبت به دیگران میشود.
4_ 3 مورد از مهمترین نشانههای افراد دارای طرحواره بدرفتاری چیست؟
- بدرفتاری در کودکی باعث میشود همیشه افراد منتظر آسیب از سوی دیگران باشند و به این دلیل روابط خود را محدود میکنند.
- افراد مبتلا به این طرحواره در اعتماد کردن به دیگران حتی نزدیکترین افراد زندگی خود با مشکل روبهرو هستند و گمان میکنند دیگران سعی در کنترل آنها دارند.
- یکی دیگر از نشانههای این طرحواره پرخاشگری فیزیکی و کلامی است که این افراد نسبت به دیگران نشان میدهند.