برترین راه تشخیص و درمان اختلال شخصیت وابسته

روند درمان اختلال شخصیت وابسته می‌تواند پیچیده و طولانی باشد. اختلال شخصیت وابسته نوعی اختلال رفتاری است که در آن فرد برای انجام کوچک‌ترین کارها به تایید دیگران نیاز دارد و نمی‌تواند تصمیمات زندگی خود را بدون حضور افراد دیگر بگیرد.  این اختلال در افراد با جنسیت مختلف و از کودکی تا سنین بزرگسالی می‌تواند ایجاد شود. بهترین راه درمان شخصیت وابسته مراجعه به روانشناس و روان درمانی است که می‌تواند با ریشه یابی این اختلال منجر به درمان آن شود.

اختلال شخصیت وابسته چیست؟

اختلال شخصیت بر نحوه فکر یا عملکرد افراد تاثیر می‌گذارد و باعث می‌شود که در طول زمان رفتار متفاوتی داشته باشند. اختلال شخصیت وابسته یا Dependent Personality Disorder یکی از انواع اختلالات شخصیتی است که از دوران کودکی تا 29 سالگی می‌تواند آغاز شود. افراد مبتلا به DPD نیاز شدیدی دارند که دیگران از آنها مراقبت کنند. اغلب، یک فرد مبتلا به DPD برای نیازهای عاطفی یا فیزیکی خود به افراد نزدیک خود متکی است.

افرادی که به اختلال شخصیت وابسته دچار هستند؛ باور دارند که نمی‌توانند بدون حضور دیگران از خود مراقبت کنند و به دوستان و اعضای خانواده خود متکی هستند. این افراد حتی در تصمیم‌ گیری‌های روزانه نیز مشکل دارند و نمی‌توانند لباس خود را نیز بدون نظر دیگران انتخاب کنند.

آمار نشان می‌دهد که تقریباً 10 درصد از بزرگسالان دارای این اختلال هستند و نیاز به درمان اختلال شخصیت وابسته دارند. کمتر از 1٪ از بزرگسالان معیارهای DPD را دارند و زنان بیشتر از مردان تمایل به اختلال شخصیت وابسته یا DPD دچار هستند. مشاوره فردی برای تشخیص و درمان شخصیت وابسته می‌تواند به فرد بیمار کمک کند.

ویژگی و علائم شخصیت وابسته

با شناخت علائم شخصیت وابسته می‌توان این افراد را در بهبود و رسیدن به استقلال کمک کرد. افرادی که به این اختلال دچار هستند، نمی‌توانند به تنهایی تصمیم بگیرند و حتی اگر به تنهایی تصمیمی بگیرند به تصمیم خود اطمینان ندارند. این اختلال ممکن است از کودکی در افراد ایجاد شود ولی بیشتر در اوایل بزرگسالی نمایان می‌شود؛ زمانی که افراد باید بیشتر به خود متکی باشند و به تنهایی تصمیم بگیرند.

• پرهیز از مسئولیت شخصی یکی از مهم‌ترین علائم شخصیت وابسته است. این افراد می‌خواهند مسئولیت‌های مهم زندگی خود را به دیگران بسپارند چون فکر می‌کنند که تصمیمات خودشان اشتباه است.
• مشکل تنها بودن و نیاز داشتن به شخصی در کنار خود
• این افراد معمولا نمی‌توانند اختلاف خود با دیگران را بیان کنند و مهارت نه گفتن ندارند؛ به دلیل اینکه نمی‌خواهند کمک و تایید دیگران را از دست دهند.
• ترس از رها شدن و احساس درماندگی هنگام پایان روابط
• این افراد ترجیح می‌دهند بدون فکر وارد رابطه‌های مختلفی شوند تا تنها نباشند و فردی باشد که از آن‌ها مراقبت کند.
• حساسیت بیش از حد به انتقاد
• بدبینی و عدم اعتماد به نفس
• بدون مشورت کردن با دیگران نمی‌توانند تصمیمات روزانه خود را بگیرند.

4 عاملی که منجر به ایجاد اختلال شخصیت وابسته می‌شوند؟

علت ایجاد اختلال شخصیت وابسته ترکیبی از عوامل مختلفی شامل ژنتیک و محیط است و می‌تواند به دلیل تجربیات شخصی زندگی افراد نیز ایجاد شود. افرادی که والدین مستبد داشتند ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به اختلال شخصیت وابسته قرار گیرند. اضطراب جدایی در کودکی نیز می‌تواند احتمال این اختلال را افزایش دهد.

• روابط خشن و توهین آمیز: افرادی که سابقه روابط توهین آمیز دارند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این اختلال هستند.
• ترومای دوران کودکی: کودکانی که تجربه کودک آزاری (از جمله آزار کلامی) یا بی‌توجهی داشته‌اند ممکن است دچار DPD شوند. همچنین ممکن است افرادی را که در دوران کودکی یک بیماری تهدید کننده زندگی را تجربه کرده‌اند؛ بیشتر تحت تاثیر قرار دهد.
• سابقه خانوادگی: فردی که یکی از اعضای خانواده‌اش مبتلا به اختلال شخصیت وابسته  است، ممکن است به این اختلال دچار شده و نیازمند درمان اختلال شخصیت وابسته باشد.
• برخی رفتارهای فرهنگی و مذهبی یا خانوادگی: برخی از افراد ممکن است به دلیل اعمال فرهنگی یا مذهبی که بر تکیه بر اقتدار تأکید دارند، دچار این اختلال شوند.

روش طلایی درمان اختلال شخصیت وابسته

درمان اختلال شخصیت وابسته ضروری است به دلیل اینکه می‌تواند موجب ایجاد اختلال در زندگی فرد و اطرافیان شود و خطر ابتلا به دیگر بیماری‌های روانی مانند استرس و اضطراب و افسردگی شدید را نیز افزایش می‌دهد. روان درمانی اولین و مهم‌ترین راه درمان شخصیت وابسته است.

تمرکز جلسات روان درمانی بر روی افزایش استقلال فرد و به چالش کشیدن افکار منفی او است. روان درمانگر تلاش می‌کند تا فرد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته توانایی‌های خود در تصمیم گیری را افزایش دهد تا برای تصمیم گیری به دیگران احتیاجی نداشته باشد.

درمان شخصیت وابسته نیاز به زمان طولانی مدت دارند و بهبود آن روند کندی دارد. روان درمانگر باید به بررسی افکار و رفتار بیمار بپردازد و ریشه ایجاد این اختلال را مشخص کند در این صورت می‌تواند این اختلال شخصیتی را درمان کند. نقش درمانگر و بیمار باید مشخص باشد تا همان وابستگی منفعلانه بین آن دو ایجاد نشود. هدف درمان تقویت استقلال است و درمان باید باعث شود که فرد احساس توانایی بیشتری در مراقبت از خود کند.

تفاوت اختلال شخصیت وابسته و اختلال شخصیت مرزی

اختلالات شخصیتی می‌توانند به هم شبیه باشند و فرد درمانگر در هنگام تشخیص اختلالات شخصیتی باید دقت زیادی داشته باشد و علائم و ویژگی‌های بیمار را به خوبی بررسی کند. بیماری اختلال شخصیت مرزی به گونه‌ای است که فرد در دوره‌های کوتاه مدت حالات عاطفی‌ای مثل غم، ترس، عشق، محبت و… را به مقدار بیش از حد و یا در کمترین حد ممکن دارد. هر دو اختلال ریشه در کودکی فرد می‌توانند داشته باشد.

در اختلال شخصیت مرزی فرد به طرد شدن از طرف دیگران با خشم واکنش نشان می‌دهد در حالی که فردی که به اختلال شخصیت وابسته دچار است با ترس و حالتی از تسلیم به آن واکنش می‌دهد و سعی می‌کند با تمام شدن این رابطه با سرعت فرد دیگری را انتخاب کند.

کلام آخر

درمان اختلال شخصیت وابسته می‌تواند به افراد کمک کند که بدون نیاز به افراد دیگر زندگی کنند و تصمیمات روزمره و حتی تصمیمات بزرگ را در زندگی خود بگیرند. درمان شخصیت وابسته با مراجعه به روانشناس و بررسی ریشه به وجود آمدن این اختلال امکان پذیر است؛ اما روانشناس با توجه به علمی که دارد باید رابطه بین خود و بیمار را کنترل کند تا فرد به روانشناس خود وابستگی پیدا نکند.

در مرکز روانشناسی و نوروفیدبک بیات انواع جلسات مشاوره توسط برترین مشاوران شهر شیراز ارائه داده می‌شود. دکتر بیات سلامت روان یک جامعه را یکی از موارد اساسی برای رشد و پیشرفت می‌دانند و در کلینیک روانشناسی خود انواع راهکارها برای درمان مشکلات روانی را ارائه می‌دهند.

سئوالات متداول 

اختلال شخصیت وابسته چیست؟

اختلال شخصیت وابسته یکی از انواع اختلالات شخصیتی است که در آن افراد مبتلا نیاز شدیدی دارند که دیگران از آنها مراقبت کنند. اغلب، یک فرد مبتلا به DPD برای نیازهای عاطفی یا فیزیکی خود به افراد نزدیک خود متکی است.

بهترین راه درمان شخصیت وابسته چیست؟

روان درمانی اولین و مهم‌ترین راه درمان شخصیت وابسته است. تمرکز جلسات روان درمانی بر روی افزایش استقلال فرد و به چالش کشیدن افکار منفی او است.

چه عواملی منجر به ایجاد اختلال شخصیت وابسته می‌شود؟

روابط خشن و توهین آمیز، ترومای دوران کودکی، سابقه خانوادگی و برخی رفتارهای فرهنگی و مذهبی یا خانوادگی