شناسایی عواطف کودکان و عوامل موثر بر آن
عواطف انسان‌ها مانند هر یک از جنبه‌‌های شخصيتش در نتیجه رشد ظاهر می‌‌شوند و از همان صورت کامل و ساخته و پرداخته در او وجود ندارند. بر اثر رشد بدنی و تکامل ذهنی و پاسخ‌‌های عاطفی کودک دگرگون میشود و پیچیدگی بیشتری پیدا میکند.
ویژگی عواطف کودکان
یک بزرگسال میتواند احساسات و عواطف خود را پنهان کند و پی بردن به حالات درونی آن‌ها مشکل است. در حالی که در بچه‌‌ها چنین نیست. گرفتگی، بی‌قراری، خیالبافی، خیس کردن پی در پی خود، ناخن جویدن، انگشت مکیدن، بی‌اشتهایی، حرکات بچگانه، پی در پی گریستن، لجبازی و عارضه حمله علائمی هستند که بر عواطف افشا نشده کودک دلالت میکنند.
برای آشنایی با عواطف کودکان و عوامل موثر بر آن نیاز است که ویژگی‌های این عواطف را شناسایی کنیم. اگر در برخی مواقع احساسات و عواطف کودک خود را درک نمی‌کنید می‌توانید با یک مشاوره خانواده در مورد عواطف خود و کودکتان صحبت کنید؛ در این صورت بهتر می‌توانید عواطف کودکان و عوامل موثر بر آن را درک کنید.
عواطف کودکان با بزرگسالان متفاوت است
کودک برخلاف بزرگسالان میتواند یک باره و بی پرده هیجانات عاطفی خود را بیرون بریزد. به همین علت، حالات عاطفی او زود سپری می‌‌شوند. اما با افزایش سن چون رفتارش زیر کنترل عادات و قواعد اجتماعی درمی‌‌آید، دیگر نمی‌‌تواند با آزادی و سرعت پیشین در مقابل محرک‌‌های عاطفی عکس العمل نشان دهد.
ظهور ناگهانی عواطف بچه با شدتی همراه است که در بزرگسالان به ندرت دیده میشود. پاسخ عاطفی کودک درجات شدت و ضعف نمی‌‌شناسد. یعنی واکنش او در مقابل یک امر ناچیز به همان شدت که در برابر یک امر جدی و مهم است. مشاهده این وضع در خردسالان برای بزرگترها که به طبیعت آن‌ها آشنا نیستند، اسباب شگفتی میشود.
پاسخ‌‌های عاطفی کودک
کودکان در مواجهه با یک محرک ترس آور و یا ناراحت کننده به تحو خاصی پاسخ می‌دهند. این امر نه تنها درباره محرک‌‌های ترس آور بلکه در مورد همه عواطف صدق میکند. هنگام ترس یک بچه از اتاق می‌‌گریزد، دیگری پشت مادر پنهان میشود و سومی شاید همان جا می‌‌ماند و گریه میکند. این تنوع پاسخ بخاطر شیوه تربیت و محیط بزرگ شدن کودک ایجاد شده است و این موضوع در حالی است که یک نوزاد عاری از هرگونه تجربه‌ای است و نمی‌ترسد.
عوامل موثر بر عواطف کودکان
رشد هر کودک با توجه به ژنتیک و محیطی که در آن قرار می‌گیرد منحصر به فرد و پیچیده است؛ این رشد شامل رشد فیزیکی و ذهنی میشود. ممکن است تفاوت‌های جزئی یا بزرگی در رشد اجتماعی و عاطفی فرزند شما وجود داشته باشد؛ که به دلیل عوامل متفاوتی است که بر عواطف کودکان تاثیر گذار است.
سلامت و هوش
سلامت و هوش کودکان رابطه مستقیم با چگونگی ابراز احساساتشان دارد. کودکانی که از سلامت کامل برخوردار هستند می‌توانند با استفاده از روش بهتری احساسات خود را بیان کنند؛ در حالی که کودکانی که سلامت کافی ندارند تحریک پذیری، هیجان و احساسات ناپایداری را تجربه میکنند.کودکان باهوش از نظر عاطفی نیز پایدار هستند و کسانی که هوش پایینی دارند از نظر ثبات عاطفی ضعیف هستند.
خانواده موثر بر عواطف کودکان
روابط در بین افراد خانواده و چگونگی ابراز احساسات آن‌ها به یکدیگر، کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگر والدین در روابط خود ثبات عاطفی داشته باشند و احساسات خود را به درستی بیان کنند؛ فرزندان نیز از آن‌ها یاد می‌گیرند. الگوبرداری از رفتار خوب بسیار مهم‌تر از صحبت در مورد رفتار خوب است و کودکان بیشتر از طریق الگوبرداری مسائل مختلف را می‌آموزند.
والدین در صورتی که رفتار خشنی با یکدیگر داشته باشند، کودکان آن‌ها نیز این رفتار را می‌آموزند. اگر والدین محبت بیش از اندازه به فرزندان خود نشان دهند احتمال دارد که کودکانی بی انظباط و لجباز تربیت کنند و اگر محبت کمی نسب به کودکان خود داشته باشند، کودکانی درونگرا و مطیع خواهند داشت. والدین می‌توانند با تلاش موارد مختلفی مانند ابراز احساسات، آموزش مفهوم زمان به کودکان و … را به کودکان خود آموزش دهند.
جامعه
جامعه نیز خانواده‌ی بزرگتری است که کودکان در آن قرار می‌گیرند و از آن تاثیر می‌پذیرند. اگر افراد در یک جامعه احساساتی باثبات داشته باشند و بتوانند احساسات خود را کنترل کنند کودکانی که در این جامعه قرار می‌گیرند نیز همینطور باقی می‌مانند و در شرایط متفاوت تغییر میکنند.
کودکان می‌توانند عواطف و احساسات مختلفی از خود نشان دهند؛ که میتواند زودگذر، شدید و متنوع باشد. والدین باید با شناسایی این عواطف چگونگی کنترل آن را بدانند و بتوانند کودکان خود را در شرایط مختلف همراهی کنند. دکتر حسین بیات در کلینیک روانشناسی و نوروفیدبک بیات جلسات مشاوره برای آشنایی بیشتر والدین با کودک خود برگذار میکند و به والدین آموزش می‌دهد چگونه عواطف و احساسات کودک خود را کنترل کنند.
سئوالات متداول درمورد عواطف کودکان و عوامل موثر بر آن
1-تفاوت عواطف کودکان با بزرگسالان در چیست؟
- کودک برخلاف بزرگسالان میتواند یک باره و بی پرده هیجانات عاطفی خود را بیرون بریزد.
- ظهور ناگهانی عواطف بچه با شدتی همراه است که در بزرگسالان به ندرت دیده میشود.
2-تفاوت پاسخ کودکان نسبت به یک محرک به چه دلیل ایجاد میشود؟
این تنوع پاسخ بخاطر شیوه تربیت و محیط بزرگ شدن کودک ایجاد شده است و این موضوع در حالی است که یک نوزاد عاری از هرگونه تجربه‌ای است.
3-عوامل موثر بر عواطف کودکان را نام ببرید؟
عوامل موثر بر عواطف کودکان شامل هوش، سلامت، خانواده و جامعه میشود؛ که هرکدام با توجه به سطح اهمیتی که دارند تاثیرات مختلفی بر روی عواطف کودکان می‌گذارند.