سندرم آشیانه خالی یک وضعیت روانی رایج در والدینی است که که با غم دوری فرزندان خود دست و پنجه نرم می‌کنند. بی‌شک پدر و مادر بودن میتواند یکی از مسئولیت‌های سنگین و بزرگ ما در زندگی باشید؛ به دلیل اینکه هر روز با چالش‌های جدیدی روبه‌رو می‌شویم و این چالش‌ها حتی با بزرگ‌تر شدن فرزندان و رفتن آن‌ها از خانه نیز میتواند ادامه داشته باشد. دوری از فرزندان و رفتن آن‌ها از خانه میتواند والدین را با چالش بزرگی روبه‌رو کند؛ که اگر به درستی با این چالش و غم رفتن کودکان برخورد نشود؛ حتی امکان بوجود آمدن اختلالات روانی در والدین وجود دارد.
سندرم آشیانه خالی چیست؟
سندرم آشیانه خالی همان‌طور که گفته شد یک وضعیت روانی شدید است که والدین در زمان رفتن فرزندانشان از خانه تجربه می‌کنند. حس غم، اندوه و تنهایی پس از جدایی فرزندان با اینکه یک تشخیص بالینی نیست؛ اما در اکثر والدین رخ میدهد. سندرم آشیانه خالی باعث بروز احساس بی‌هدفی و ایجاد بحران هویت در این افراد می‌شود؛ البته این احساس میتواند تا حدی طبیعی باشد و به دلیل تغییر سبک زندگی و مسئولیت‌ها در والدین ایجاد شود؛ اما اگر این غم و ناراحتی ادامه پیدا کند و در زندگی روزمره افراد اختلال بوجود آورد میتواند به چالش بزرگی در سلامت روان افراد تبدیل شود.
والدین در این شرایط با اینکه به فرزند خود برای مستقل شدن و داشتن یک زندگی موفق افتخار می‌کنند؛ اما نمی‌توانند دست از نگرانی برای فرزندان خود بکشند. این نگرانی باعث بوجود آمدن احساس غمگینی، استرس و اضطراب، حس از دست دادن، تحریک‌پذیری و ترس در والدین می‌شود. سندرم آشیانه خالی در پدران و مادران اتفاق میافتد؛ اما برخی تحقیقات نشان دادهاند این سندرم بیشتر مادران را درگیر میکند؛ این موضوع میتواند به دلیل ژنتیک، هورمونها و نزدیکی بیشتر مادران با فرزندانشان اتفاق بیافتد.
مهم‌ترین علائم سندرم آشیانه خالی
علائم و نشانه‌های سندرم آشیانه خالی شبیه به فردی است که با یک تغییر بزرگ در زندگی روبه‌رو شده یا حتی کسی را از دست داده است. این علائم می‌توانند در هر فرد با توجه به شرایطی که دارد متفاوت باشند و شدت آن‌ها نیز متغییر است. علائمی که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم در هر دو والد رخ میدهد و شناسایی آن می‌توان در درمان سندرم آشیانه خالی کمک کننده باشد.
از دست دادن هدف
از دست دادن هدف را می‌توان مهم‌ترین علامت سندرم آشیانه خالی دانست؛ که زودتر از بقیه علائم خود را نشان میدهد. والدینی که هدف زندگی آن‌ها فقط رشد و تربیت فرزندانشان بوده است؛ با خروج فرزندان از خانه به سرعت معنا و مفهوم زندگی خود را به دلیل نبود هدفی مشخص از دست می‌دهند. این احساسات در اوایل طبیعی است و به دلی اتفاق و تغییر بزرگی که در زندگی ایجاد شده بروز میدهد؛ اما با گذشت زمان والدین مبتلا به این مشکل بهتر ات هدف‌های جدیدی برای زندگی خود پیدا کنند.
افسردگی
یکی دیگر از علائمی که والدین پس از ترک خانه توسط فرزندانشان تجربه می‌کنند؛ مبتلا شدن به افسردگی است. حس عمیق غم و اندوه والدین را درگیر میکند و حتی میتواند باعث ایجاد مشاجره و تنش بین زوجین شود. تمام این مشکلات در ابتدا میتواند منطقی به نظر برسد؛ اما اگر با گذشت زمان نیز تحت درمان قرار نگیرد میتواند مشکلات بزرگتری را ایجاد کند.
ترس از عدم کنترل
والدین برای مدت طولانی کنترل کامل یا نسبی بر زندگی فرزند خود داشته‌اند؛ و با خروج فرزندان از خانه این کنترل بسیار کاهش یافته و حتی به صفر می‌رسد. این موضوع میتواند باعث ترس شدید والدین از شرایط زندگی فرزند خود شود. در چنین شرایطی والدین از فرزند خود توقع دارند که تمام اتفاقات زندگی را برای آن‌ها توضیح دهند و این موضوع برای کودکی که به‌تازگی به استقلال رسیده است؛ میتواند مشکل بزرگی باشد.
برخی اوقات این ترس باعث ایجاد اختلال در روابط والدین و فرزندان می‌شود. والدین در چنین شرایطی نیاز است به فرزند خود و توانایی او اعتماد داشته باشند؛ و به‌جای کنترل فرزند خود به دنبال کنار آمدن با ترس خود به‌صورت صحیح و استاندارد باشند. والدین می‌توانند برای درمان ترس و درمان استرس و اضطراب خود به مشاور مراجعه کنند.
ایجاد مشکلات زناشویی
اگر شما از آن والدین‌هایی باشید که رابطه خود را فدای رشد و پرورش کودکتان کرده باشید؛ پس از رفتن فرزندان از خانه با مشکلات اساسی و مهم روبه‌رو خواهید شد. ایجاد سندرم آشیانه خالی نیز باعث افزایش بیشتر مشکلات زناشویی می‌شود و می‌توند زوجین را در خطر طلاق و جدایی قرار دهد. بی‌شک با رفتن فرزندان از خانه بهترین زمان برای این است که ارتباط خود را با همسرتان افزایش دهید و رابطه خود را به روز‌های اول آشنایی تبدیل کنید. اگر در این راه به مشکل برخوردید میتواند با دریافت مشاوره ازدواج مشکلات خود را بهتر درمان کنید.
راه‌های کنترل و مقابله با سندرم آشیانه خالی
در زمان ابتلا به سندرم آشیانه خالی باید این موضوع را به یاد داشته باشید؛ که شما تنها والدینی نیستید که به این مشکل دچار هستند و با تلاش می‌توانید احساسات ناخوشایند و ناراحت‌کننده را کاهش دهید. راه‌های متفاوتی برای بهبود و مقابله با سندرم آشیانه خالی وجود دارد؛ که نیازمند تلاش شما و همسرتان برای بهبودی است. هدف از راه‌های درمان کاهش احساس غم و ناراحتی و پیدا کردن اهداف جدید برای زندگی پیش‌رو است.
- ارتباط اجتماعی خود را افزایش دهید: از وقت‌های آزاد خود برای برقرار کردن ارتباط اجتماعی با دوستان قدیمی یا جدید استفاده کنید. این کار میتواند غم و ناراحتی دور شدن کودکان و احساس تنهایی را کاهش دهد.
- با فرزندان خود در ارتباط باشید: به‌طور منظم با فرزند خود تماس تلفنی یا تصویری برقرار کنید تا حس دلتنگی خود را کاهش دهید؛ اما به این موضوع توجه کنید که بهتر است این ارتباط بیش از حد نباشد زیرا میتواند برای فرزندتان مشکل‌ساز باشد. برقراری تماس با فرزندان برای آن‌ها نیز کمک کننده است و این حس را دریافت می‌کنند؛ که تنها نیستند و می‌توانند بر روی کمک شما حساب کنند.
- به رشد خود توجه کنید: به دنبل سرگرمی‌های جدید و مورد علاقه خود بروید و سعی کنید بر روی رشد خود تمرکز کنید. این کار باعث می‌شود یک هدف مهم دیگر پیدا کنید و از ابتلا شما به افسردگی جلوگیری میکند.
- بهبود روابط زناشویی: در این دوران توجه به رابطه زناشویی و برقرار کردن ارتباط با همسرتان میتواند کمک شایانی به درمان سندرم آشیانه خالی بکند و احساس غم و ناراحتی را از بین ببرد.
- داشتن حیوان خانگی: حیوان خانگی میتواند به شما کمک کند از تنهایی در بیایید و بتوانید اوقات فراغت خود را با یک دوست جدید شریک شوید. حیوان خانگی باعث درمان افسردگی، اضطراب و تنهایی شما می‌شود.
جمع‌بندی
سندرم آشیانه خالی در والدین با اینکه یک سندرم رایج است؛ اما با توجه و تلاش کافی برطرف می‌شود. بی‌شک همه‌ی والدین به دنبال رشد و پیشرفت فرزند خود هستند و این پیشرفت با مستقل شدن آن‌ها امکان پذیر است؛ به‌همین دلیل مقابله با حس ناراحتی و غم پس از رفتن فرزندان باعث رشد آن‌ها می‌شود. سندرم آشیانه خالی را می‌توانید با راه‌های مقابله‌ای که نام برده شد بهبو بخشید؛ اما اگر در این راه موفق نبودید و یا به کمک بیشتری نیاز داشتید می‌توانید به مشاور مراجعه کنید. در مرکز روانشناسی بیات انواع جلسات مشاوره برای درمان مشکلات ذهنی و روانی افراد برگذار می‌شود.
سئوالات متداول
1_ سندرم آشیانه خالی چیست؟
سندرم آشیانه خالی یک وضعیت روانی رایج در والدینی است که که با غم دوری فرزندان خود دست و پنجه نرم می‌کنند. حس غم، اندوه و تنهایی پس از جدایی فرزندان با اینکه یک تشخیص بالینی نیست؛ اما در اکثر والدین رخ میدهد.
2_ سندرم آشیانه خالی در پدران بیشتر رخ میدهد یا مادران؟
سندرم آشیانه خالی در پدران و مادران اتفاق میافتد؛ اما برخی تحقیقات نشان دادهاند این سندرم بیشتر مادران را درگیر میکند؛ این موضوع میتواند به دلیل ژنتیک، هورمونها و نزدیکی بیشتر مادران با فرزندانشان اتفاق بیافتد.
3_ علائم سندرم آشیانه خالی چیست؟
از دست دادن هدف، افسردگی، ترس از عدم کنترل و ایجاد مشکلات زناشویی از علائم آشیانه خالی محسوب می‌شود که در هر دو والد ایجاد می‌شود.