روان رنجوری چیست؟
روان رنجوری همان طور که گفته شد یکی از ویژگیهای شخصیتی است که احساسات منفی مانند افسردگی، اضطراب، بی‌ثباتی عاطفی، تحریک‌پذیری و شک‌به‌خود آن را مشخص می‌کند و نشان دهنده ثبات عاطفی فرد است. نوروتیسیزم یا همان روان رنجوری می‌تواند تحت تاثیر عوامل محیطی و ژنتیکی قرار گرفته و باعث ایجاد اختلال در جنبه‌های مختلف زندگی فرد مانند روابط، کار و رفاه کلی او شود. از دیگر ویژگیهای شخصیتی می‌توان به برون‌گرایی، گشودگی، وظیفه‌‌شناسی و موافق بودن اشاره کرد.
میزان نوروتیسیزم نیز مانند دیگر ویژگیهای شخصیتی گفته شده در هر فرد متفاوت است و این ویژگی در افراد می‌تواند بالا، پایین یا در حد متوسط باشد. فردی که روان رنجوری پایینی دارد معمولا راضی، با اعتماد به نفس و از لحاظ شخصیتی پایدار است. این ویژگیهای دقیقا برعکس کسی است که نوروتیسیزم بالایی دارد. فردی که روان رنجوری بالایی دارد معمولا به راحتی از نظر احساسی برانگیخته میشود و دائما در زندگی خود احساس نارضایتی را تجربه می‌کنند.
دلایل افزایش روان رنجوری
دلایل مختلفی وجود دارد که باعث افزایش این ویژگی در افراد میشود. دو مورد از مهم‌ترین عواملی که بر روی نوروتیسیزم تاثیر می‌گذارند محیط و ژنتیک است. ژنتیک تاثیر قابل توجهی بر روی تفاوت‌های فردی در ویژگیهای شخصیتی مانند نوروتیسیزم دارد. بجز ژنتیک تفاوت‌های فردی مانند محیط نیز بر روی افزایش نوروتیسیزم نقش دارد. در ادامه با دلایل دیگری که بر روی این ویژگی تاثیر می‌گذارد آشنا می‌شویم.
- آسیب و تروما در کودکی: قرار گرفتن در معرض آسیب‌های ناگوار در گذشته می‌تواند باعث افزایش این ویژگی در افراد شود.
- جنسیت: یک مطالعه انجام شده در 22 کشور نشان داده است؛ که زنان نسبت به مردان در این ویژگی معمولا امتیاز بالاتری دریافت می‌کنند.
- عملکرد مغز: افرادی که میزان روان رنجوری آن‌ها بیشتر است سطح اکسیژن کم‌تری در قشر جلویی مغز جانبی آن‌ها وجود دارد.
- بقا: روان رنجوری حتما ویژگی بدی نیست، و شواهد نشان می‌دهد که این ویژگی در تکامل انسان تاثیر بسزایی داشته و از انسان اولیه در برابر خطر و تهدید محافظت کرده است.
آیا شخصیت نوروتیسیزم قابل درمان است؟
روان رنجوری یک ویژگی شخصیتی است و نیازمند هیچگونه روش درمانی نیست؛ بلکه شما باید بیاموزید که با این ویژگی به درستی رفتار کنید. نوروتیسیزم بالا نشان دهنده این است که فرد حساس و آگاه نسبت به موضوع‌های اطراف خود است و احساسات دیگران را متوجه شده و به آن اهمیت می‌دهد. پس به هیچ وجه فکر نکنید که روان رنجوری بالا یک نوع بیماری است؛ اما می‌توانید با انجام برخی راه‌کار‌ها توانایی کنترل خود بر روی این ویژگی را افزایش دهید و از ایجاد آسیب در روابط خود جلوگیری کنید.
تغییر ویژگیهای شخصیتی
ویژگیهای شخصیتی مانند نوروتیسیزم می‌تواند با گذشت زمان و در اثر یک اتفاق تغییر کند و حتی ممکن است در موقعیت‌های مختلف نیز افزایش یا کاهش یابد. میزان کنترل بر روی واکنش در موقعیت‌های مختلف بسیار مهم است و می‌تواند اثرات منفی روان رنجوری بالا را کاهش دهد.
ذهن آگاهی و یوگا
هر چیزی که بتواند کنترل بر روی رفتار و اعمال را در موقعیت‌های حساس افزایش دهد؛ می‌تواند به کنار آمدن با نوروتیسیزم کمک کند. ذهن آگاهی مرحله‌ای از روانشناسی اکت است که با افزایش کنترل بر روی احساسات می‌تواند در مدیریت روان رنجوری بسیار تاثیر گذار باشد؛ این روش علاوه بر کنترل احساسات در درمان برخی بیماری‌های روانی نیز تاثیر گذار است. یوگا نیز مانند ذهن آگاهی باعث نزدیکی فرد به ذهن و روح خود میشود.
افزایش مهارت حل مسئله
مهارت حل مسئله یکی از نیازها و مهارت‌های اساسی مورد نیاز برای انسان است؛ که می‌تواند از بروز اختلال در تصمیمات فرد جلوگیری کند. افزایش مهارت حل مسئله باعث میشود فرد در تصمیم‌گیری‌های خود احساسات را حذف کرده و بهترین راه‌حل ممکن را انتخاب می‌کند.
مدیریت استرس
استرس مزمن باعث میشود احساسات منفی در افراد بیشتر شود؛ در صورت درمان استرس و اضطراب امکان اینکه فرد توانایی کنترل احساسات منفی خود را داشته باشد بیشتر است. درمان‌های متفاوتی برای کاهش استرس وجود دارد؛ که شامل درمان با نوروفیدبک، درمان‌های دارویی، ذهن آگاهی، یوگا و مدیتیشن روان درمانی میشود.
به دنبال کمک حرفهای باشید
اگر این ویژگی در شما به حدی بالا است که نمی‌توانید با راه‌کارهای گفته شده آن را کنترل کنید؛ بهتر است به یک متخصص روان یا روانشناس مراجعه کنید تا با استفاده از روش‌های درمانی مانند درمان شناختی رفتاری و درمان پذیرش و تعهد به شما کمک کنند تا با احساسات منفی خود کنار بیایید. البته این موضوع را بدانید که داشتن شخصیت روان رنجوری یک بیماری روانی نیست؛ ولی در صورت عدم کنترل می‌تواند باعث ایجاد بیماری‌های روانی شود.
تاثیر روان رنجوری بر رفتار چگونه است؟
روان رنجوری همان طور که اشاره شد یکی از پنج ویژگی شخصیت انسان است و افزایش و کاهش آن بر روی رفتار انسان تاثیر گذار است. روان رنجوری در طول تاریخ به انسان کمک کرده است تا بتواند از خطرات در امان باشد؛ زیرا این ویژگی باعث میشود افراد توجه بیشتری به پیامدها و خطرات پیرامون خود داشته باشند. این ویژگی معمولا در افرادی که موفقیت‌های تحصیلی کسب کرده‌اند بیشتر وجود دارد و این نشان دهنده این است که نوروتیسیزم می‌تواند یک ویژگی مثبت محسوب شود؛ اگر که به درستی از این ویژگی شخصیتی استفاده شود.
اما اگر این ویژگی بیش از حد افزایش پیدا کند و مدیریت و کنترل آن از توان فرد خارج شود می‌تواند تاثیرات منفی بر رفتار افراد داشته باشد. این ویژگی می‌تواند باعث ایجاد انواع اختلالات روانی مانند اختلال وسواس، اختلال افسردگی و اختلال استرس و اضطراب شود. بهتر است به‌جای درمان افسردگی و دیگر اختلالات نام برده با انجام راهکارهایی که گفته شد میزان نوروتیسیزم را در شخصیت و رفتار خود کنترل کنید. افرادی که نوروتیسیزم بالایی دارند معمولا افراد کمال گرایی هستند و توقع دارند کارها در بهترین شرایط خود انجام شود و خود را در روابطشان مقصر هر چیزی می‌دانند.
جمع‌بندی
نوروتیسیزم یک ویژگی شخصیتی است که در انواع تست‌های شخصیتی برای تعیین میزان تمایل افراد به احساسات منفی مانند خشم، اضطراب و افسردگی وجود دارد. این ویژگی شخصیتی مزایا و معایبی دارد؛ که در صورت عدم کنترل می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در روابط و زندگی فرد شود. اگر میزان روان رنجوری در شما تا حد زیادی بالا است و نمی‌توانید با استفاده از تکنیک‌های نام برده آن را کنترل کنید می‌توانید با مراجعه به مرکز روانشناسی بیات تکنیک‌های استاندارد برای کنترل این ویژگی را بیاموزید.
سئوالات متداول
1_ نوروتیسیزم چیست؟
نوروتیسیزم یا روان رنجوری یکی از 5 ویژگی شخصیتی است که احساسات منفی مانند افسردگی، اضطراب، بی‌ثباتی عاطفی، تحریک‌پذیری و شک‌به‌خود آن را مشخص می‌کند و نشان دهنده ثبات عاطفی فرد است.
2_ دلایل افزایش روان رنجوری کدامند؟
دلایل مختلفی وجود دارد که باعث افزایش این ویژگی میشود؛ که این عوامل شامل عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی، آسیب و تروما در بچگی، جنسیت، عملکرد مغز و بقا میشود.
3_ آیا شخصیت نوروتیسیزم نیازمند درمان است؟
نوروتیسیزم یک ویژگی شخصیتی است و به عنوان بیماری روانی شناخته نمی‌شود؛ به همین دلیل نیازمند هیچگونه روند درمانی نیست. اما اگر این ویژگی در فرد افزایش زیادی پیدا کند می‌توان با انجام راهکارهایی آن را کنترل کرد.
4_ راهکارهایی برای کنترل نوروتیسیزم را نام ببرید؟
- تغییر ویژگیهای شخصیتی
- ذهن آگاهی و یوگا
- افزایش مهارت حل مسئله
- مدیریت استرس
- به دنبال کمک حرفهای باشید