درمان وسواس سالمندان به این قشر کمک می‌کند تا کیفیت زندگی خود را بالا ببرند و بتوانند رفتارهای وسواس گونه خود را کنترل کنند. وسواس فکری_عملی یکی از اختلالات روانی است که به صورت نادر در سالمندان اتفاق می‌افتد که میتواند ریشه در ژنتیک، عوامل زیستی، تغییرات هورمونی و … داشته باشد. درمان وسواس سالمندان با استفاده از داو درمانی، روان درمانی و انواع تکنیک‌های شناختی_رفتاری ممکن است. مقاومت سالمندان برای مراجعه به پزشک به دلیل افکار سنتی میتواند یکی از دغدغه درمانی باشد.
وسواس فکری در سالمندان
وسواس در سالمندی یکی از بیماری‌هایی است که سالمندان زیادی را درگیر می‌کند و به دلیل اینکه در سالمندی عضلات تحلیل رفته و فرد توانایی بدنی خود را از دست می‌دهد نشانه‌ها و تبعات وسواس بیشتر خود را نشان می‌دهند. سالمندی که دچار وسواس فکری یا عملی است میتواند رفتارهای خطرناک از خود نشان دهد؛ مثلا داروهای خود را بیش از حد استاندارد مصرف کند. عدم درمان وسواس میتواند برای آنها خطر مرگ نیز داشته باشد؛ به همین دلیل درمان آن ضروری و مورد نیاز است.
ابتلا به اختلال وسواس فکری_عملی یا OCD باعث ایجاد افکار یا عادت‌های آزار دهنده‌ای می‌شود که فرد انجام می‌دهد تا برای مدت کوتاهی اضطراب و استرس خود را کاهش دهد. عادت‌های اشتباه که به دلیل وسواس ایجاد می‌شود امکان دارد باعث ایجاد اختلال در زندگی و روابط افراد شود. شروع وسواس معمولا از 20 سالگی است و فقط 15 درصد افراد بعد از 35 سالگی به این اختلال مبتلا می‌شوند. اگر چه ابتلا به وسواس در سالمندی نادر است؛ اما این اختلال در هر سنی میتواند آزار دهنده باشد و به جسم و روان انسان آسیب وارد کند.
علائم وسواس فکری در سالمندان
برای درمان وسواس در سالمندان باید با علائم وسواس فکری در سالمندان آشنا شد؛ آشنایی با علائم روند تشخیص این اختلال را سرعت می‌بخشد. وسواس باعث می‌شود فرد افکار تکراری، ثابت و ناخواسته‌ای را تجربه کند که برای رهایی از این افکار رفتارهای اجباری را تکرار می‌کند. اختلال وسواس در سالمندی باعث ایجاد اختلال در زندگی و کار روزمره می‌شود. اگر فرد سالمندی را می‌شناسید که علائم زیر را تجربه می‌کند احتمالا به این اختلال دچار است. سلامت روان در سالمندی اهمیت فراوانی دارد به همین دلیل آشنایی با علائم این اختلال میتواند کمک کننده باشد. علائم وسواس فکری در سالمندان شامل:
- ترس از آلودگی یا کثیفی
- افکار ناخواسته در مورد رابطه جنسی، مذهب یا رفتارهای خشونت آمیز
- افکار ترسناک و نگرانی از آسیب رساندن به خود یا دیگران
- ترس از مرگ یا جراحت در اثر بیماری یا تصادف
- عدم اطمینان به دیگران
- شستن بیش از حد پوست تا زمانی که آسیب ببیند.
- بررسی قفلها، برق و گاز و اطمینان از سالم بودن آنها
- تکرار وسواس گونه رفتارهایی مانند خواندن، نوشتن و پیاده روی
- جایگزین کردن افکار بد به جای افکار خوب
- احساس نیاز به پرسیدن سئوالهای تکراری
- تکرار ذهنی کلمات و اعداد
وسواس فکری در سالمندان چگونه ایجاد می‌شود؟
شیوع وسواس در سالمندی فقط یک درصد است و الگوی آن با الگوی وسواس در جوانی متفاوت است. معمولا ایجاد وسواس در سالمندان یک مشکل نادر است و در بیشتر مواقع دلیل غیر روانی دارد. بیشتر سالمندان دچار وسواس شست‌و‌شو و ترس از گناه می‌شوند. معمولا افرادی که در سالمندی دچار وسواس فکری_عملی می‌شوند در سنین جوانی نیز به صورت خفیف وسواس را تجربه کرده‌اند یا اتفاقی وحشتناک باعث ایجاد وسواس می‌شود. درمان وسواس با نوروفیدبک یکی از روش‌هایی است که میتواند وسواس‌های خفیف تا شدید را بهبود بخشد.
وسواس در سالمندی میتواند به دلیل ژنتیک و عوامل ارثی، عوامل زیستی، تغییرات هورمونی، بیماریهای جسمی و روانی ایجاد شود. نقش ژن‌ها در ایجاد بیماری‌ها و اختلالات روانی مشخص است و تاثیر آن غیرقابل انکار است. اگر فردی از خانواده شما در سالمندی دچار وسواس شده است احتمال اینکه شما نیز به اختلال دچار شوید وجود دارد. عوامل زیستی مانند مصرف مواد مخدر و ناهنجاری‌های شیمیایی میتواند باعث آسیب به مغز شود. یکی از علائم اختلال‌های شناختی یا زوال مغز در سالمندی میتواند بروز رفتارهای وسواس گونه باشد.
درمان وسواس سالمندان با تکنیک‌های طلایی
برای درمان وسواس سالمندان می‌توان از راه‌های متفاوت دارویی و درمان وسواس بدون دارو مانند تکنیک‌های شناختی_رفتاری، دارو درمانی ، روان درمانی و درمان وسواس با نوروفیدبک استفاده کرد. نکته مهم درمانی که باید به آن توجه کرد این است که سالمندان مبتلا به وسواس را نباید تنها گذاشت و کمک گرفتن از یک پرستار برای سالمندان میتواند بسیار کمک کننده باشد. معمولا سالمندان برای مراجعه به پزشک مقاومت نشان می‌دهند و به دلیل تفکرات سنتی‌شان به پزشک مراجعه نمی‌کنند که این میتواند یکی دیگر از مشکلات روند درمان وسواس سالمندان باشد.
روان درمانی
روان درمانی بی شک یکی از برترین روش‌های درمانی برای انواع اختلالات روانی است. درمان‌های رفتاری_شناختی متفاوتی برای درمان وسواس سالمندان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش اثرات موثر و پایداری دارد و باعث می‌شود فرد بتواند با اراده خود رفتارهای وسواس گونه را کنترل کرده و بهبود یابد. مواجهه سازی یکی از روش‌های رفتاری_شناختی است که در آن فرد سالمند را با عامل ترس یا اجبار خود روبه‌رو کرده و راه‌هایی را به او آموزش می‌دهند که در برابر عامل ترس مقاومت کند. این تمرین باعث می‌شود که رفتار و افکار وسواسی کنترل شود.
دارو درمانی
مصرف دارو در سالمندان یکی دیگر از راه‌های درمان وسواس است. مصرف دارو باعث افزایش ماده‌ای به نام سرتونین در مغز و هسته مغز می‌شود که باعث تغییرات رفتاری در فرد می‌شود. داروهای اعصاب و روان به کنترل افکار و رفتارهای وسواسی کمک کرده و علائم وسواس را کاهش می‌دهند. معمولا در ابتدای روند دارو درمانی از داروهای ضدافسردگی استفاده می‌شود. این داروها شامل موارد زی می‌شود.
- فلوکستین(پروزاک)
- فلووکسامین(لِووکس)
- سرترالین (زولفت)
- سیتالوپرام
- کلومییرامین(آنافرانیل)
دارو درمانی در کنار روان درمانی تاثیر خود را نشان می‌دهد و نتایج اولیه را می‌توان بعد از گذشت 2 تا 3 هفته مشاهده کرد. در دارو درمانی مصرف منظم داروها و توجه به عوارض آن بسیار مهم است؛ به همین دلیل کمک گرفتن از یک پرستار سالمند میتواند تاثیر گذار باشد.
جمع‌بندی
یکی از اختلالات روانی که میتواند افراد سالمند را درگیر کند وسواس فکری_عملی است. این اختلال درصورتی که درمان نشود میتواند برای افراد سالمند خطر مرگ داشته باشد به همین دلیل درمان آن ضروری و مورد نیاز است. درصورت مشاهده علائم وسواس فکری در سالمندان می‌توانید با مشاوران با تجربه ما در مرکز روانشناسی بیات در تماس باشید. دکتر حسین بیات در این کلینیک مشاوره‌ای استانداردترین و به‌روزترین تکنیک‌های درمانی را برای درمان این اختلال به کار می‌برند.
سئوالات متداول
1_ سن ابتلا به وسواس فکری_عملی چه زمانی است؟
شروع وسواس معمولا از 20 سالگی است و فقط 15 درصد افراد بعد از 35 سالگی به این اختلال مبتلا می‌شوند.
2_ علائم وسواس سالمندان چیست؟
- شستن بیش از حد پوست تا زمانی که آسیب ببیند.
- بررسی قفلها، برق و گاز و اطمینان از سالم بودن آنها
- تکرار وسواس گونه رفتارهایی مانند خواندن، نوشتن و پیاده روی
- جایگزین کردن افکار بد به جای افکار خوب
- احساس نیاز به پرسیدن سئوالهای تکراری
- تکرار ذهنی کلمات و اعداد
3_ دلیل ایجاد وسواس در سالمندان چیست؟
وسواس در سالمندی میتواند به دلیل ژنتیک و عوامل ارثی، عوامل زیستی، تغییرات هورمونی، بیماریهای جسمی و روانی ایجاد شود.