انواع افسردگی هر سال افراد زیادی را در سراسر جهان درگیر میکند و یکی از شایع‌ترین نوع اختلالات روانی است. افسردگی فقط در افراد با شرایط زندگی نامناسب ایجاد نمی‌شود؛ بلکه می‌تواند در فردی که در تمام مقطع‌های زندگی خود موفق است نیز ایجاد شود. افسردگی اساسی، افسردگی فصلی، اختلال دو قطبی و اختلال افسردگی پیش از قاعدگی از انواع افسردگی هستند که علائم مشترکی شامل نداشتن انرژی و احساس خستگی، احساس بی ارزش و کم ارزش بودن و اختلال خواب را دارند.
اختلال افسردگی چیست؟
افسردگی یک اختلال روانی است که بر روی خلق و خو و عملکرد افراد در موقعیت‌های مختلف تاثیر می‌گذارد و می‌تواند منجر به ایجاد مشکلات جسمی و روانی دیگر شود. این بیماری انگیزه افراد برای انجام کارهای روزمره و مورد علاقه را از بین می‌‌برد و افراد فکر می‌کنند که دیگر ارزش زندگی کردن ندارند. افسردگی سطوح و انواع مختلفی دارد و همه‌ی انواع افسردگی در احساس پوجی، تنهایی و خستگی بیش از حد مشترک هستند.
تجربه غم گذرا یا افسردگی خفیف یک واکنش طبیعی دربرابر چالش‌های زندگی است انواع افسردگی فقط یک غم گذرا نیست بلکه وقتی فردی اکثر روزها به مدت حداقل دو هفته احساس بی ارزشی یا کم ارزشی داشته باشد و علاقه‌ای به انجام هیچ کاری نداشته باشد می‌توان گفت که این فرد به اختلال افسردگی دچار است؛ البته تشخیص و درمان افسردگی به صورت قطعی باید توسط فرد متخصص و پزشک صورت گیرد.
مهم‌ترین علائم مشترک افسردگی
انواع افسردگی را با توجه به نشانه‌ها و علائم مختلفی که دارند از هم تشخیص می‌دهند؛ ولی افسردگی ویژگی‌هایی دارد که در انواع آن یکسان است و تفاوتی ندارد. افرادی که دورههای مختلف افسردگی را طی می‌کنند معمولا علائم یکسانی دارند و اگر حداقل پنج نوع از علائم انواع افسردگی در فردی وجود داشته باشد می‌توان گفت که این فرد به اختلال افسردگی دچار است.
- نداشتن انرژی و احساس خستگی
- احساس بی ارزش و کم ارزش بودن
- نداشتن تمرکز و ناتوانی در به یاد آوردن جزئیات
- اختلال خواب( ناتوانی در به خواب رفتن یا بیش از حد خوابیدن)
- کاهش یا افزایش وزن
- احساس بی قراری
- داشتن افکار خودکشی و مرگ
- احساس درد در قسمت‌های مختلف بدن
- مشکلات گوارشی مقاوم درمان
انواع افسردگی
انواع افسردگی با توجه به علائم و علل از یکدیگر مجزا می‌شوند. انواع افسردگی و علائم آن می‌تواند در هر فرد به صورت متفاوتی عمل کند و آسیب‌های متفاوتی را در زندگی افراد مختلف ایجاد کند. این اختلال می‌تواند به دلیل آسیب‌های روحی یا تغییرات هورمونی ایجاد شود و علائم مشابه و متفاوتی ایجاد کند. در ادامه با انواع افسردگی و علائم آن آشنا می‌شویم. برای درمان افسردگی روش‌های متفاوتی مانند درمان افسردگی بدون دارو وجود دارد.
اختلال افسردگی اساسی (MDD)
اختلال افسردگی اساسی، Major depressive disorder و افسردگی بالینی اسامی مختلف افسردگی اساسی هستند. افسردگی اساسی ویژگی‌هایی مانند انرژی پایین، نداشن علاقه برای انجام فعالیت‌های روزانه، تغییر در وزن، تغییر در برنامه خواب، احساس بی ارزشی یا کم ارزشی و افکار خودکشی را شامل می‌شود. علائم این نوع از افسردگی در بیشتر روزها قابل مشاهده است و حداقل به مدت دو هفته ادامه دارد.
اختلال افسردگی مداوم یا دیستایمیا
افسردگی مداوم یا دیستایمیا یکی از انواع افسردگی است که علائم آن در مدت زمان طولانی که معمولا بیشتر از دو سال است ادامه پیدا میکند. علائم این اختلال نسبت به اختلال افسردگی مزمن کمتر احساس می‌شود. برخی بر این باور هستند که افسردگی مداوم یک اختلال شخصیتی است در حالی که با توجه به راهنمای تشخیصی اختلال‌های ذهنی DSM-5 جز اختلالات افسردگی محسوب می‌شود.
برای اینکه بتوان اختلال افسردگی مداوم را تشخیص داد فرد باید حداقل به مدت دو سال علائم افسردگی مداوم را داشته باشد و بیشتر از دو ما نیز بین دورههای آن فاصله نباشد. برای افراد زیر 18 سال اگر علائم تا یک سال ادامه داشته باشد به عنوان افسردگی مداوم شناخته می‌شود. تشخیص افسردگی مداوم می‌تواند پیچیده باشد به دلیل اینکه علائم آن برای سال‌های طولانی ادامه پیدا میکند و شخص ممکن است این ویژگی‌ها را بخشی از زندگی عادی خود تصور کند.
- داشتن احساس غم و اندوه
- ناتوانی در بروز احساس شادی
- از دست دادن علاقه و لذت
- داشتن مشکل در خواب
- مشکل در تمرکز
- ناتوانی در قرارگیری در اجتماع
- عصبانیت و تحریک‌پذیری
- داشتن احساس نا امیدی
اختلال دو قطبی(Bipolar disorder)
اختلال دوقطبی که در گذشته به عنوان «افسردگی شیدایی» شناخته می‌شد، زیرا فرد دورههایی از افسردگی و دورههای شیدایی را تجربه میکند که در این بین دورههایی از خلق و خوی طبیعی وجود دارد. گاهی اوقات فرد ارتباط خود را با واقعیت از دست می دهد و دورههای روان پریشی را تجربه می کند. تجربه روان پریشی شامل توهم (دیدن یا شنیدن چیزی که وجود ندارد) و هذیان می‌شود. این اختلال می‌تواند با استفاده از روش درمان افسردگی با نوروفیدبک بهبود یابد.
اختلال دو قطبی سه نوع مختلف دارد که شامل اختلال دو قطبی نوع 1 و 2 واختلال سیکلوتیمیک می‌شود. در نوع یک این اختلال حداقل یک دوره شیدایی را تجربه می‌کنند. در نوع دوم فرد دورههای افسردگی و دورههای هیپومانیا یا نیمه شیدایی را تجربه میکند. در اختلال سیکلوتیمیک فرد به مدت 2 سال دورههای مختلف افسردگی و شیدایی را تجربه میکند. علائم این اختلال در دو دسته قرار می‌گیرند که علائم دوره افسردگی مانند علائم افسردگی اساسی هستند.
علائم دورههای افسردگی:
- خستگی، بی‌حالی و بیخوابی
- احساس غم و اندوه
- بلاتکلیفی و بی‌نظمی
- کاهش اعتماد به نفس
- از دست دادن علاقه و لذت
- استرس و اضطراب
- تغییر در اشتها
- مشکل در تمرکز کردن
- عصبانیت و ناتوانی در کنترل احساسات
علائم دورههای شیدایی:
- انرژی بالا
- احساس سرخوشی همیشگی
- کاهش زمان خواب
- تحریک پذیری بالا
- افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس
- داشتن آرزوها و ایده‌های بزرگ
افسردگی فصلی یکی از انواع افسردگی
اختلال افسردگی فصلی یا Seasonal affective disorder(SAD) یکی از افسردگی‌های رایج است که با تغییر فصل در افراد رخ می‌دهد. این افسردگی معمولا با فرا رسیدن زمستان به دلیل کوتاه‌تر شدن روزها و کاهش نور خورشید ایجاد می‌شود و با فرا رسیدن فصل‌های بهار و تابستان نیز از بین می‌رود. این نوع افسردگی با مراجعه به روانشناس و دریافت دارودرمانی یا نوردرمانی می‌تواند به صورت کامل درمان شود. در مرکز روانشناسی بیات انواع روش‌های درمان این نوع افسردگی اجرا می‌شود.
اختلال افسردگی پیش از قائدگی
اختلال افسردگی پیش از قاعدگی یا PMDD شکل جدی‌تری از سندرم پیش از قاعدگی یا PMS است که یک تا دو هفته پیش از قاعدگی آغاز و در عرض چند روز پس از شروع قاعدگی از بین می‌رود. ای اختلال ممکن است علائم PMS را همراه با تحریک پذیری شدید، اضطراب و افسردگی ایجاد میکند. PMDD تا 10 درصد از زنانی که پریود می‌شوند را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
علائم PMDD یک یا دو هفته قبل از قاعدگی ظاهر می‌شود و در عرض چند روز پس از شروع قاعدگی از بین می‌رود شامل موارد زیر می‌شود.
- عصبانیت یا تحریک پذیری
- اضطراب و حملات پانیک
- افسردگی و افکار خودکشی
- مشکل در تمرکز
- خستگی و کم انرژی بودن
- هوس غذایی یا پرخوری
- سردرد
- بیخوابی
- نوسانات خلقی
افسردگی پس از زایمان یک از انواع افسردگی
افسردگی پس از زایمان به دلیل تغییرات هورمونی که در زمان بارداری اتفاق می‌افتد، ایجاد می‌شود. پس از زایمان ممکن است فرد تغییرات خلقی، استرس و اضطراب، تحریک پذیری و سایر علائم افسردگی را تجربه کند که طبیعی است؛ اما اگر این علائم بیشتر از دو هفته ادامه پیدا کند فرد به افسردگی پس از زایمان مبتلا شده است.
افسردگی می‌تواند در حین بارداری یا پس از تولد نوزاد اتفاق بیافتد که در هر صورت می‌توان با استفاده از دارو درمانی، مشاوره فردی و هورمون تراپی آن را درمان کرد. از بین هر 9 زن باردار یک نفر از آن‌ها به افسردگی پس از زایمان دچار می‌شوند؛ پس اگر احساس بی ارزشی، خستگی و ناراحتی دارید بهترین کار مراجعه به روانشناس است. در ادامه علائم افسردگی پس از زایمان را بررسی می‌کنیم.
- داشتن احساس ناامیدی و خستگی بیش از حد بعد از زایمان
- مشکل در برقراری ارتباط با نوزاد
- داشتن استرس و اضطراب
- تغییر در عادت‌های غذایی
- کناره گیری از اجتماع
- از دست دادن علاقه به زندگی روزمره
- گریه مداوم
- داشتن افکار خودکشی
- داشتن افکار صدمه زدن به خود یا نوزاد
- احساس بی ارزشی یا ناکافی بودن
درمان قطعی انواع افسردگی
درمان انواع افسردگی با استفاده از روش‌های درمانی مختلف مانند دارو درمانی، انواع روان درمانی، درمان با نوروفیدبک و هورمون تراپی امکان پذیر است. علاوه بر روش‌های گفته شده داشتن یک سبک زندگی سالم می‌تواند بسیار کمک ننده باشد و فرد را از ابتلا به هر گونه اختلال روانی ایمن سازد. داشتن رژیم غذایی مناسب، داشتن فعالیت بدنی، دریافت نور خورشید و داشتن تفریحات سالم می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.
جمع‌بندی
اختلال افسردگی با مراجعه زود هنگام به مشاوره و دریافت کمک تخصصی می‌تواند به صورت کامل درمان شود. درمان نشدن افسردگی می‌تواند خطرات جانی مانند اقدام به خودکشی را پیش رو داشته باشد پس بهتر است درمان شود. با شناسایی انواع افسردگی و علائم آن می‌توانید در تشخیص اولیه این بیماری تاثیر زیادی داشته باشید.
در مرکز روانشناسی و لورتا نوروفیدبک بیات بهترین روش‌های درمان افسردگی را در اختیار بیماران مبتلا به افسردگی و یا دیگر اختلالات ذهنی و روانی قرار می‌دهند. تمرکز اصلی مرکز روانشناسی بیات و دکتر بیات بر روی روش درمانی نوروفیدبک است که تا کنون کمک بسیاری به افراد مبتلا به بیماری‌های مختلف مانند افسردگی کرده است.
سئوالات متداول
1_مدت زمان اختلال افسردگی اساسی شامل چند روز است؟
علائم این نوع از افسردگی در بیشتر روزها قابل مشاهده است و حداقل به مدت دو هفته ادامه دارد.
2_افسردگی دو قطبی چگونه است؟
فرد دورههایی از افسردگی و دورههای شیدایی را تجربه میکند که در این بین دورههایی از خلق و خوی طبیعی وجود دارد.
3_چگونه می توانیم از PMDD جلوگیری کنم؟
درمان افسردگی یا اضطراب موجود ممکن است احتمال تبدیل PMS را کاهش دهد. اما PMDD می‌تواند به نحوه عملکرد هورمون‌های شما مرتبط باشد و ممکن است نتوانید از آن جلوگیری کنید. در این صورت، درمان می تواند باعث تسکین شود.
4_علائم انواع افسردگی شامل چه مواردی می‌شود؟
- نداشتن انرژی و احساس خستگی
- احساس بی ارزش و کم ارزش بودن
- نداشتن تمرکز و ناتوانی در به یاد آوردن جزئیات
- اختلال خواب( ناتوانی در به خواب رفتن یا بیش از حد خوابیدن)
- کاهش یا افزایش وزن
- احساس بی قراری
- داشتن افکار خودکشی و مرگ