راز رهایی از دلبستگی اضطرابی با 4 روش قطعی

در صورتی که در روابط عاطفی خود همواره با نگرانی از ترک شدن یا نیاز مداوم به تأیید دیگران مواجه هستید، این راهنمای جامع دلبستگی اضطرابی دقیقاً محتوایی است که به آن نیاز دارید. دلبستگی اضطرابی یکی از رایج‌ترین الگوهای دلبستگی ناایمن است که می‌تواند کیفیت روابط عاطفی و سلامت روان فرد را تحت تأثیر قرار دهد. در این مطلب به صورت علمی به بررسی تعریف دلبستگی اضطرابی، علل و نشانه‌های آن، و همچنین روش‌های مؤثر درمانی شامل روان‌درمانی، خودآگاهی و تمرینات عملی خواهیم پرداخت.

بر اساس تحقیقات روان‌شناسی، دلبستگی اضطرابی معمولاً ریشه در تجربه‌های کودکی دارد؛ به‌ویژه زمانی که کودک در معرض روابط ناپایدار یا بی‌توجهی عاطفی والدین قرار گرفته باشد. چنین تجربه‌هایی می‌تواند منجر به شکل‌گیری ترس‌های عمیق و تداوم روابط ناسالم در بزرگسالی شود. این محتوا به‌ویژه برای افرادی تهیه شده است که قصد دارند روابطی سالم‌تر ایجاد کنند، بر ترس‌های عاطفی خود غلبه نمایند و امنیت روانی و عاطفی خود را بازیابند.

آشنایی با دلبستگی اضطرابی

دلبستگی اضطرابی یک الگوی عاطفی است که به نحوه‌ی برقراری روابط عاطفی و اجتماعی افراد مربوط می‌شود. این نوع دلبستگی معمولاً در کودکان شکل می‌گیرد که در دوران رشد خود با مراقبان (مانند والدین) روابط ناپایداری دارند. کودکانی که با عشق و توجه کافی بار نیامده‌اند یا به طور مکرر با عدم پاسخ‌گویی از سوی والدین مواجه می‌شوند، ممکن است در بزرگسالی به دلبستگی اضطرابی دچار شوند. مراجعه به مشاوره کودک و نوجوان در این کودکان کمک کننده است.

ویژگی‌های این نوع دلبستگی شامل ترس از طرد شدن و نیاز به تأیید مداوم از دیگران است. دلبستگی در کودکان به‌عنوان یک احساس عمیق نسبت به دیگران، نقش مهمی در روابط انسانی ایفا می‌کند. افراد با دلبستگی اضطرابی معمولاً در روابط خود به دنبال نشانه‌های ثابت از عشق و پذیرش هستند و در صورت عدم دریافت این نشانه‌ها، دچار اضطراب و نگرانی می‌شوند.

آن‌ها ممکن است به‌طور مکرر درباره‌ی رابطه‌‌ی خود نگران باشند و احساس کنند که هیچ‌کس به اندازه‌ی کافی برایشان اهمیت قائل نیست. این افراد ممکن است در موقعیت‌هایی که به نظر می‌رسد شریک عاطفی‌شان به آن‌ها توجهی نمی‌کند، رفتارهایی کنترل‌کننده یا وابسته از خود بروز دهند. دلبستگی اضطرابی می‌تواند تأثیرات عمیقی بر روابط عاطفی و سلامت روانی افراد داشته باشد. شناسایی این الگو و کار کردن بر روی آن می‌تواند به بهبود روابط و افزایش کیفیت زندگی کمک کند.

چگونه دلبستگی اضطرابی را تشخیص دهیم؟

دلبستگی اضطرابی (Anxious Attachment) نوعی الگوی دلبستگی است که معمولاً در روابط عاطفی و اجتماعی خود را نشان می‌دهد. دلبستگی اضطرابی می‌تواند در رفتار و احساسات افراد به روش‌های مختلفی بروز پیدا کند. ویژگی‌هایی مانند ترس از طرد شدن، تلاش برای جلب دائم محبت و توجه، نشان دادن رفتارهای کنترل کننده و … را در افراد مبتلا به این نوع دلبستگی مشاهده می‌کنیم.

1. ترس از ترک شدن: یکی از بارزترین علائم دلبستگی اضطرابی، ترس دائمی از طرد شدن یا ناامیدی توسط دیگران است. این افراد معمولاً نگران هستند که عزیزانشان آن‌ها را ترک کنند و این نگرانی می‌تواند منجر به رفتارهای کنترل‌کننده یا وابسته شود.
2. نیاز به تأیید مداوم: افراد با دلبستگی اضطرابی اغلب به جلب محبت و تأیید از طرف دیگران وابسته‌اند و ممکن است به‌طور مداوم خواستار نشانه‌هایی از عشق و توجه از شریک عاطفی خود باشند.
3. رفتارهای کنترل‌کننده: افرادی که دچار این نوع دلبستگی هستند ممکن است برای جلوگیری از ترک شدن؛ رفتارهای کنترل کننده‌ای را نشان دهند. آن‌ها ممکن است بخواهند زندگی شریک عاطفی خود را تحت نظارت داشته باشند یا به‌طور مکرر پیام دهند و تماس برقرار کنند تا از وضعیت رابطه مطمئن شوند.
4. افزایش تنش و اضطراب: دلبستگی اضطرابی می‌تواند منجر به احساس تنش و اضطراب در موقعیت‌های اجتماعی و عاطفی شود. این افراد ممکن است در مواقعی که احساس می‌کنند شریک عاطفی‌شان به آن‌ها توجه نمی‌کند دچار استرس و آشفتگی شوند.
5. احساس بی‌ارزشی: ممکن است در مواقعی احساس کنند که به اندازه کافی خوب نیستند و این احساس می‌تواند باعث بروز علائم استرس و اضطراب شود.
6. احساس تنهایی: با وجود روابط نزدیک، احساس تنهایی و جدایی یکی دیگر از نشانه‌های دلبستگی اضطرابی است. این افراد ممکن است احساس کنند که هیچ‌وقت به اندازه کافی مورد عشق و توجه قرار نمی‌گیرند.

شناسایی این علائم می‌تواند به فرد کمک کند تا بهتر درک کند که آیا دلبستگی اضطرابی در روابطش تأثیرگذار است یا خیر. با آگاهی از این مشکلات، افراد می‌توانند از ابزارهای درمانی و مشاوره برای بهبود روش‌های ارتباطی و افزایش سلامت عاطفی خود استفاده کنند.

درمان دلبستگی اضطرابی چگونه است؟

درمان دلبستگی اضطرابی فرایندی چندبعدی است که با توجه به نیازهای فردی می‌تواند شامل روش‌های گوناگون باشد. در ابتدا، روان‌درمانی نقش مهمی در این فرایند دارد. درمان‌های شناختی-رفتاری (CBT) به افراد کمک می‌کند تا الگوهای فکری منفی و ناایمن خود را شناسایی و تغییر دهند. تقویت مهارت‌های ارتباطی و عاطفی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. آموزش نحوه ابراز احساسات و نیازها به شیوه‌ای سالم و با استفاده از درمان با نوروفیدبک نیز بسیار رایج است.

استفاده از داروهای ضداضطراب یا داروهای مناسب برای درمان افسردگی تحت نظر متخصص نیز می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. مهم است که فرد در این مسیر از پشتیبانی عاطفی دوستان و خانواده بهره‌مند باشد، چراکه ارتباط اجتماعی مثبت می‌تواند به ایجاد احساس امنیت و تعلق کمک کند. در نهایت، تغییر الگوهای رفتاری و ایجاد روابط سالم و بالغ به تدریج می‌تواند به کاهش اضطراب و دلبستگی‌های ناایمن انجامیده و به فرد کمک کند زندگی عاطفی رضایت‌بخش‌تری تجربه کند.

روان‌درمانی

• درمان شناختی-رفتاری (CBT): این روش به فرد کمک می‌کند تا الگوهای فکری منفی و رفتارهای ناشی از دلبستگی اضطرابی را شناسایی و تغییر دهد.
• درمان روابط بین فردی (IPT): این نوع درمان تمرکز می‌کند بر بهبود روابط و ارتباطات اجتماعی فرد و کاهش اضطراب مرتبط با روابط.

اهمیت خودآگاهی در دلبستگی اضطرابی

تمرینات خودآگاهی می‌توانند نقش کلیدی در درمان دلبستگی اضطرابی ایفا کنند. این تمرینات به فرد کمک می‌کنند تا با احساسات و الگوهای رفتاری خود بیشتر آشنا شود و از طریق این شناخت، امکان تغییرات مثبتی را فراهم می‌سازند. مدیتیشن و تمرینات حضور ذهن (Mindfulness) به فرد این امکان را می‌دهند که بدون قضاوت بر روی احساسات و افکار خود تمرکز کند. این تمرین به کاهش استرس و افزایش احساس آرامش و امنیت کمک می‌کند.

نوشتن افکار و احساسات در یک دفترچه روزانه به فرد کمک می‌کند تا احساسات خود را شناسایی و طبقه‌بندی کنند. این کار می‌تواند شامل نوشتن احساسات و افکار روزانه، چالش‌ها و موفقیت‌ها باشد. با مرور این نوشته‌ها، فرد می‌تواند الگوهای تکراری در افکار و هیجانات خود را شناسایی کند و درک عمیق‌تری از حالت‌های احساسی و نیازهای خود بیابد.

تمرین تجزیه و تحلیل احساسات

این تمرین شامل شناسایی و تحلیل احساسات در لحظه‌هایی است که افراد دچار اضطراب یا نگرانی می‌شوند. به‌طور مثال، در هنگام تجربه یک احساس منفی، فرد می‌تواند از خود سوالاتی مانند: “چه چیزی مرا نگران می‌کند؟”، “این احساس از کجا آمده است؟” و “چه نیازهایی دارم که ممکن است برآورده نشده باشد؟” بپرسد. این روش به فرد کمک می‌کند تا به جای واکنش‌های خودکار، با احساسات خود به شکلی آگاهانه‌تر و و با درک بهتری رفتار کند.

با انجام مداوم این تمرینات، افراد می‌توانند به تدریج سطح اضطراب خود را کاهش دهند و ارتباط بهتری با احساسات و نیازهای خود برقرار سازند. آیا سوال یا ابهام دیگری در این زمینه دارید؟

تقویت مهارت‌های ارتباطی برای درمان دلبستگی اضطرابی

تقویت مهارت‌های ارتباطی نقش مهمی در درمان دلبستگی اضطرابی ایفا می‌کند، زیرا این مهارت‌ها به افراد کمک می‌کنند تا به‌طور مؤثرتری نیازها و احساسات خود را بیان کنند و روابط سالم‌تری برقرار سازند. یادگیری ابراز احساسات به‌صورت مستقیم و صادقانه می‌تواند به افراد کمک کند تا از الگوهای ارتباطی ناایمن خود فاصله بگیرند. یادگیری تعیین مرزهای شخصی و احترام به مرزهای دیگران جزء اصول روابط سالم است.

شرکت در فعالیت‌های اجتماعی و تمرین مهارت‌های ارتباطی در محیط‌های غیررسمی می‌تواند به افراد کمک کند تا این مهارت‌ها را تقویت کنند. این کار می‌تواند شامل شرکت در گروه‌های حمایت اجتماعی یا حتی کلاس‌های مهارت‌های اجتماعی باشد. با تقویت مهارت‌های ارتباطی، افراد می‌توانند روابط بهتری برقرار سازند، اعتمادبه‌نفس خود را افزایش دهند و دلبستگی‌های سالم‌تری شکل دهند.

5 علت اصلی دلبستگی اضطرابی چیست؟

دلبستگی اضطرابی، نوعی از دلبستگی است که معمولاً در دوران کودکی و در روابط ناپایدار یا ناامن شکل می‌گیرد. عوامل مختلفی می‌توانند به ایجاد این نوع دلبستگی کمک کنند:

1. تجربیات دوران کودکی: کودکانی که در دوران رشد خود با مراقبان غیرقابل پیش‌بینی یا ناامن مواجه می‌شوند، مانند والدینی که در دسترس نیستند، ممکن است دلبستگی اضطرابی را ایجاد کنند.
2. ترس از رها شدن: فرد ممکن است از دست دادن دیگران بترسد و این ترس می‌تواند منجر به رفتارهای وابسته و اضطراب در روابط شود.
3. نقص در مهارت‌های اجتماعی: کسانی که مهارت‌های ارتباطی ضعیفی دارند ممکن است در ایجاد و حفظ روابط سالم کار دشواری داشته باشند و به همین خاطر به دلبستگی اضطرابی دچار شوند.
4. تجربیات گذشته منفی: تجارب آسیب‌زا یا ناکامی در روابط قبلی می‌تواند به ایجاد دلبستگی‌های ناامن و اضطرابی در آینده منجر شود. این تجربیات می‌تواند باعث ایجاد پانیک در کودکان نیز شوند. درمان پانیک یا اختلال وحشت زدگی با استفاده از انواع روش‌های روان درمانی امکان پذیر است.
5. چالش‌های عاطفی: شرایط روانی مانند اضطراب یا افسردگی نیز می‌توانند تأثیرگذار باشند و باعث ایجاد دلبستگی‌های وابسته و اضطرابی شوند.

برای برقراری ارتباط با مشاوران با تجربه کلینیک بیات می‌توانید از اطلاعات تماس که در ادامه به آن‌ها اشاره کرده‌ایم استفاده کنید.

نتیجه‌گیری

تجربیات منفی در این دوران، مانند عدم دسترسی عاطفی والدین یا رفتارهای غیرقابل پیش‌بینی، می‌تواند به ایجاد یک الگوی اضطرابی در روابط آینده افراد منجر شود. این افراد معمولاً از ترس از رها شدن و عدم امنیت در روابط رنج می‌برند، که می‌تواند تأثیرات منفی بر سلامت روان و کیفیت زندگی آن‌ها داشته باشد.  درک دلبستگی اضطرابی و تأثیرات آن بر زندگی فردی و عاطفی می‌تواند به ما کمک کند که روابط بهتری با دیگران برقرار کنیم و احساسات خود را بهتر مدیریت کنیم.

از طریق تلاش برای اصلاح این الگو، می‌توانیم به بهبود کیفیت زندگی و روابط عاطفی خود بپردازیم. برای مدیریت و اصلاح دلبستگی اضطرابی نیاز به آگاهی و درمان تخصصی است. ایجاد رابطه‌های امن و پایدار، پرداختن به ترس‌های درونی، و مشاوره روان‌شناختی می‌توانند راهکارهای موثری برای بهبود این وضعیت به شمار آیند. در مرکز روانشناسی بیات که توسط دکتر حسین بیات روانشناس بالینی اداره می‌شود؛ بهترین روش‌های درمانی ارائه داده می‌شود.

منبع معتبر استفاده شده در این مقاله:

1. The association between insecure adult attachment and psychosomatic symptoms as mediated by emotion regulation
2. Exploring adult attachment and anxiety: the role of intolerance of uncertainty and social support
3. Adult attachment and social anxiety: The mediating role of emotion regulation strategies