اختلال بدشکلی بدن چیست؟
اختلال بدشکلی بدن(BDD) که با نام دیسمورفی نیز شناخته میشود؛ یک وضعیت سلامت روانی است که با مشغله فکری نسبت به نقصها یا اختلالات در ظاهر فرد مشخص میشود. افراد مبتلا به این اختلال زمان زیادی را صرف تمرکز بر روی این نقصهایی که حس میکنند در ظاهرشان وجود دارد، میکنند و باعث ناراحتی و اختلال در عملکرد روزانه آنها میشود. مشکلات رایجی که افراد مبتلا به دیسمورفی ممکن است حس کنند در آنها وجود دارد شامل نقص در پوست، مو، بینی، چشمها و شکل کلی بدن است.
افرادی که به این اختلال مبتلا هستند رفتارهایی مانند آراستگی بیش از حد، عدم اطمینان درمورد ظاهر خود، مقایسه خود با دیگران و اجتناب از موقعیتهای اجتماعی را به دلیل افکار ناسالم درمورد ظاهر خود نشان میدهند. این رفتارها میتواند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی آنها تأثیر بگذارد و ممکن است منجر به احساس شرم، اضطراب و افسردگی شود. تحقیقات انجام شده نشان میدهد؛ که 20 درصد از افرادی که خود را در معرض عملهای زیبایی جراحی قرار میدهند به اختلال BDD مبتلا هستند.
علائم اختلال بدشکلی بدن
اختلال بدشکلی بدن، افراد از هر جنسیتی را تحت تأثیر قرار میدهد و علائم این اختلال بیشتر در بیشتر در سالهای نوجوانی یا اوایل بزرگسالی آغاز میشود؛ در واقع این سنی است که کودکان شروع به مقایسه خود با دیگران می کنند. اختلال بدشکلی بدن یک بیماری مزمن (طولانی مدت) است و بدون طی کردن روند درمان میتواند با افزایش سن تشدید شود. آنها حتی از تغییرات جسمی ناشی از افزایش سن، مانند چین و چروک و سفید شدن مو، بیش از حد و به شکل غیرمنطقی ناراحت میشوند.
- این افراد خود را زشت میپندارند.
- هر روز ساعتها به عیبهایی که از خود متصورند، فکر میکنند.
- از کار یا تحصیل غافل میشوند زیرا نمیخواهند دیگران آنها را ببینند.
- از گذراندن وقت با خانواده و دوستان خود میپرهیزند.
- درگیر شدن در رفتارهای تکراری مانند چک کردن آینه، کسب اطمینان، یا مقایسه خود با دیگران
- احساس ناراحتی، اضطراب یا افسردگی در مورد ظاهر خود
- باور به اینکه دیگران ظاهر آنها را قضاوت یا مسخره میکنند
- برای بهبود ظاهر، جراحی پلاستیک (احتمالاً چندین عمل جراحی) انجام میدهند.
- پریشانی شدید عاطفی و رفتارهای مضر را تجربه میکنند.
مقایسه اختلال دیسمورفی و دیگر اختلالات روانی
اختلال بدشکلی بدن شباهتهایی به اختلالات خوردن دارد. افراد مبتلا به اختلال بدشکلی بدن و کسانی که اختلال خوردن مانند پرخوری عصبی دارند هر دو نگران تصویر بدن خود هستند. تفاوت در این است که فرد مبتلا به اختلال خوردن بر وزن و فرم بدن خود تمرکز میکند اما فرد مبتلا به اختلال بدشکلی بدن نسبت به یک قسمت خاص از بدن مضطرب است. افراد مبتلا به اختلال بدشکلی در بدن ممکن است اختلالات دیگری نیز داشته باشند مانند اختلالات خوردن، اختلالات اضطرابی، افسردگی و وسواس و … .
5 دلیل مهم ابتلا به دیسمورفی
علت دقیق ابتلا به اختلال دیسمورفی به طور کامل مشخص نشده است؛ اما بروز این اختلال در افراد میتواند تحت تاثیر ترکیبی از عوامل مختلف مانند ژنتیک، بیولوژیک، محیط و روان باشد. در ادامه با 4 علت اصلی ابتلا افراد به اختلال BDD آشنا میشویم.
درمان اختلال بدشکلی بدن یا BDD
درمان اختلال بدشکلی بدن معمولاً شامل ترکیبی از روان درمانی و دارو درمانی است که با توجه به شدت اختلال توسط فرد متخصص مشخص میشود. نوعی از درمان شناختی-رفتاری (CBT) که به طور خاص برای BDD طراحی شده است و داروهایی مانند مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) در درمان اختلال بدشکلی استفاده میشوند. درمان میتواند به افراد کمک کند تا الگوهای افکار منفی و رفتارهای مرتبط با ظاهر خود را به چالش بکشند و در از بین بردن آن تلاش کنند.
جهت مطالعه بیشتر:
درمان میگرن با نوروفیدبک
درمان بیش فعالی بدون دارو
تست شناختی کاپیتان لاگ
درمان شناختی رفتاری
این روش درمانی میتواند به افراد در مدیریت علائم دیسمورفی کمک کند و باعث تغییر الگوهای منفی و رفتارهای اشتباه درمورد ظاهر شود. بهترین نوع درمان شناختی رفتاری که در درمان اختلال BDD استفاده میشود پیشگیری از مواجهه و پاسخ (ERP) است که فرد را به صورت تدریجی با موقعیتهایی که باعث وسواس او درمورد ظاهرش میشود روبهرو میکند و منجر به کنترل اضطرب و استرس فرد میشود. این درمان به افراد کمک میکند تا استراتژیهای سالمتری ایجاد کنند و عزت نفس خود را بهبود بخشند.
دارو درمانی
مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)، نوعی داروی ضد افسردگی است که برای کمک به مدیریت علائم BDD، به ویژه اگر علائم اضطراب یا افسردگی همزمان وجود داشته باشد تجویز شود. فلوکستنی SSRI استفاده شده در درمان دیسمورفی است؛ که معمولا چندین ماه استفاده میشود تا اثرات خود را داشته باشد. این داروها میتوانند عوارضی نیز داشته باشند که در چند هفته از بین میروند.
گروههای حمایتی، خانواده درمانی و تغییر سبک زندگی نیز از دیگر راههای درمان اختلال بدشکلی بدن است. پیوستن به یک گروه حمایتی و حمایت از طرف خانواده برای افراد مبتلا به BDD میتواند حس اجتماع، درک و تشویق را ایجاد کند. همچنین میتواند به افراد کمک کند که کمتر احساس انزوا کنند و قدرت بیشتری برای جستجوی درمان داشته باشند.
جمعبندی
درصورتی که شما یا شخصی که میشناسید از نگرانیهای بی دلیل درمورد ظاهر خود رنج میبرد که باعث اختلال در زندگی روزمره او شده است؛ بهتر است به سرعت به یک متخصص روان مراجعه کنید و از کمکهای مناسب خود استفاده کنید. با حمایت و منابع مناسب، افراد مبتلا به اختلال بدشکلی بدن میتوانند یاد بگیرند که علائم خود را مدیریت کنند و کیفیت کلی زندگی خود را بهبود بخشند. دکتر حسین بیات یکی از روانشناسان برتر در درمان انواع بیماریهای روانی در شیراز هستند؛ که میتوانند به شما در برطرف کردن مشکلات روانی خود کمک کنند.
سئوالات متداول
1_ اختلال بدشکلی بدن چیست؟
اختلال بدشکلی بدن(BDD) یا دیسمورفی یک وضعیت سلامت روانی است که با مشغله فکری نسبت به نقصها یا اختلالات در ظاهر فرد مشخص میشود.
2_ آیا اختلال دیسمورفی قابل درمان است؟
بله این اختلال قابل درمان است و درمان آن معمولاً شامل ترکیبی از روان درمانی و دارو درمانی است که با توجه به شدت اختلال توسط فرد متخصص مشخص میشود.
3_ علت ایجاد اختلال BDD چیست؟
ژنتیک، عدم تعادل شیمیایی مغز، عوامل محیطی و عوامل روانی میتواند از دلایل بروز این اختلال باشد.