اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟
اختلال شخصیت پارانوئید یکی از اختلالات شخصیتی است که در آن فرد با شک و تردید رفتار دیگران را مورد بررسی قرار می‌دهد. افرادی که به اختلال پارانوئید دچار هستند همیشه به دنبال نوعی تهدید یا تحقیر در رفتار اطرافیانشان می‌گردند و رفتار آنها را تهدیدآمیز و آسیب زننده می‌دانند. این افراد از رفتار و گفتار طبیعی اطرافیانشان برداشت اشتباه و غلط دارند و نسبت به این برداشت غلط ناراحت و خشمگین می‌شوند.
افرادی که به اختلال شخصیت پارانوئید دچار هستند نمی‌توانند به دیگران اعتماد کنند حتی اگر مورد اعتماد بودن آن بررسی و مورد تایید قرار گیرد. زمانی که با فردی که دارای اختلال پارانوئید است رو‌به‌رو می‌شوید، در ابتدا فقط دقیق و با ملاحظه بودن آن فرد شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ زیرا افرادی که دارای این اختلال شخصیتی هستند همه چیز را کنترل می‌کنند. کنترل این افراد روی زندگی شخصی و رفتار و گفتار فرد مقابلشان نیز زیاد است و نمی‌تواند به او اعتماد کند.
علائم و ویژگی افراد پارانوئید
- تصور می‌کنند اطرافیان قصد سوء استفاده و یا فریب او را دارند.
- نسبت به تعهد یا وفاداری دیگران مشکوک هستند.
- از مسائل شخصی زندگی خود به دیگران چیزی نمی‌گویند، می‌ترسند دیگران علیه خودشان از این اطلاعات استفاده کنند.
- به کسی اعتماد نمی‌کنند.
- اطرافیانشان را نمی‌بخشند.
- کینه‌توز هستند.
- انتقاد ناپذیر و بسیار حساس هستند.
- با خشم و عصبانت واکنش نشان می‌دهند.
- هر چیزی را خیلی سریع تلافی می‌کنند.
- تصور می‌کنند دیگران قصد حمله به شخصیت آنها را دارند.
- بدون اینکه دلایل واقعی وجود داشته باشد به همسر خود شک کرده و به او خیانت‌کار می‌گویند.
- نگاه‌های تصادفی دیگران را بد تعبیر می‌کنند.
- روابط آنها با دیگران سرد است و فاصله خود را با دیگران حفظ می‌کنند.
- احتمال دارد شخصیتی کنترل کننده و حسود داشته باشند.
- همیشه حق با آنهاست و خود را مسئول هیچ مشکلی نمی‌دانند.
- دارای اختلال استرس و اضطراب شدید هستند.
- برخوردشان با دیگران خصمانه است.
- دعوایی هستند.
- اهل دعوا و درگیری بودن از نشانه‌های پارانوئید
درمان اختلال شخصیت پارانوئید
عواقب اختلال شخصیت پارانوئید می‌تواند فاجعه بار باشد و نیاز دارد که به طور کامل درمان شود. این اختلال قابل درمان است و اصلیترین روش درمان آن را میتوان روان درمانی دانست. علاوه بر روان درمانی، خودباوری و کمک خانواده نیز بسیار مهم و تاثیر گذار است. روان درمانی باید توسط فرد متخصص و آموزش دیده صورت گیرد؛ در غیر این صورت می‌تواند مشکلات بیشتری را برای فرد ایجاد کند و شرایط اختلال پارانوئید را بدتر کند. اختلال پارانوئید منجر به ایجاد استرس و اضطراب شدید در فرد می‌شود و در صورت درمان استرس و اضطراب با نوروفیدبک، اختلال پارانوئید فرد راحت‌تر مورد درمان قرار می‌گیرد.
روان درمانی راه اصلی درمان پارانوئید
روان درمانی یکی از روش‌های برتر در درمان انواع اختلالات شخصیتی از جمله اختلال شخصیت پارانوئید است. افرادی که به اختلال پارانوئید دچار هستند در برقراری ارتباط با افراد دیگر مشکل دارند و نمی‌توانند ارتباطی سالم برقرار کنند به همین دلیل درمان آنها باید هرچه سریع‌تر انجام شود. معمولا افراد مبتلا به پارانوئید به صورت کامل درمان نمی‌شوند و در همه‌ی زندگی خود به کمک‌های روان درمانی و مراجعه به مشاوره فردی نیاز خواهند داشت.
روان درمانی افراد مبتلا به پارانوئید می‌تواند پیچیده باشد؛ به دلیل اینکه همان طور که این افراد توانایی برقراری ارتباط با دیگران را ندارند و نمی‌توانند به آنها اعتماد کنند؛ نمی‌توانند به درمانگر خود نیز اعتماد داشته باشند. درمانگر باید ارتباط قوی و نزدیکی را با بیمار مبتلا به پارانوئید برقرار کند و بتواند اعتماد او را هر چند کم برای خود بدست آورد. معمولا افراد مبتلا به پارانوئید دارای بدبینی زیاد، توهم، شک و تردید هستند و نمی‌توانند به طور کامل بیماری خود را شکست دهند؛ ولی روان درمانی در کنترل اختلال پارانوئید کمک فراوانی می‌کند.
دارو درمانی
از آنجایی که دارو احساس سوءظن و بدگمانی را در بیمار افزایش می‌دهد و احتمال ترک درمان وجود دارد، دارو درمانی چندان توصیه نمی‌شود. ولی اگر با شرایط خاصی که عوارضی مانند اضطراب شدید و یا توهم زندگی عادی فرد با مشکل مواجه کند برخی داروها برای فرد تجویز می‌شود.
چه کسانی بیشتر به اختلال پارانوئید دچار می‌شوند؟
اختلال شخصیت پارانوئید برا اولین بار ممکن است در سنین کودکی و نوجوانی خود را نشان دهد و می‌تواند در کودکانی همراه با اضطراب اجتماعی و گوشه گیری نمایان شود. اختلال پارانوئید بین مردان شایع‌تر است و در برخی از گروه‌ها مانند مهاجران و سالمندان بیشتر وجود دارد. این اختلال در ابتدای بزرگسالی یعنی در حداقل سن 18 سالگی با بدگمانی و سوءظن‌های غیرقابل اثبات ایجاد می‌شود. شیوع این اختلال در افرادی که به مصرف الکل اعتیاد دارند بیشتر است.
علت بروز اختلال پارانوئید
علت اصلی این بیماری هنوز مشخص نشده با این حال محققین تصور می‌کنند ترکیب عوامل ژنتیکی و روانشناختی در بروز چنین عارضه‌ای دخیل است. با توجه به اینکه پارانوئید بین افرادی که در فامیل خود فردی مبتلا به اسکیزوفرنی داشته‌اند شیوع بیشتری دارد محققین تصور می‌کنند بین این دو اختلال شخصیتی رابطه ژنتیکی وجود دارد.
تجارب دردناک جسمی و عاطفی در دوران کودکی می‌تواند در ابتلا به پارانوئید نقش داشته باشد. عصبانیت بی‌دلیل یا حمایت بی‌حد و اندازه والدین می‌تواند منجر به احساس نا امنی عمیقی در کودک شود که در بزرگسالی به اختلال شخصیت پارانوئید تبدیل شود. یکی تربیت کودک به شکل صحیح و قرار ندادن او در موقعیت‌های سخت عاطفی و فیزیکی می‌تواند از ابتلای او به این اختلال جلوگیری کند.
اختلال شخصیت پارانوئید در صورتی که در یک فرد وجود داشته باشد می‌تواند باعث شود که افراد از او دور شوند و نتواند روابط سالمی را در زندگی خود ایجاد کند. درمان این اختلال همان طور که اشاره شد می‌تواند پیچیده باشد و انتخاب درمانگر باتجربه و متخصص اهمیت بالایی دارد. در مرکز روانشناسی بیات، روانشناسان باتجربه زیادی در درمان انواع اختلالات شخصیتی شامل پارانوئید تجربه دارند و می‌توانند بهترین نوع مشاوره را در اختیار بیمار قرار دهند.
جهت مطالعه بیشتر:
سئوالات متداول درمورد اختلال شخصیت پارانوئید
1-افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید چگونه هستند؟
افرادی که به اختلال پارانوئید دچار هستند همیشه به دنبال نوعی تهدید یا تحقیر در رفتار اطرافیانشان می‌گردند و رفتار آنها را تهدیدآمیز و آسیب زننده می‌دانند.
2-آیا شیوع اختلال شخصیت پارانوئید در مردان بیشتر از زنان است؟
بله. شیوع اختلال پارانوئید بین مردان بیشتر است و در برخی از گروه‌ها مانند مهاجران و سالمندان نیز بیشتر وجود دارد.
3-روش اصلی درمان افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟
این اختلال قابل درمان است و اصلیترین روش درمان آن را میتوان روان درمانی دانست. علاوه بر روان درمانی، خودباوری و کمک خانواده نیز بسیار مهم و تاثیر گذار است.
من معمولا نمی‌توانم به افراد اعتماد کنم و در موقعیت‌های مختلف زود عصبانی و خشن می‌شوم چیکار کنم؟
ممنون از اطلاعات خوب و علمی شما
برای دریافت نوبت مشاوره در کلینیک روانشناسی بیات به کجا مراجعه کنیم؟
سلام جهت دریافت مشاوره با شماره کلینیک دکتر بیات تماس بگیرید. ٠٩٣٨٠۵٧٨٠٢۵