افسردگی فصلی یکی از انواع افسردگی‌های شایع است که بیشتر در زنان رخ می‌دهد. این افسردگی با گذشت فصل از بین می‌رود ولی نیازمند درمان است؛ زیرا میتواند منجر به ایجاد افسردگی طولانی مدت شود. اگر نشانه‌های افسردگی فصلی که در ادامه خواهیم گفت را در خود یا نزدیکان خود مشاهده می‌کنید بهتر است برای درمان به روانشناس مراجعه کنید.
آشنایی با اختلال افسردگی فصلی
اختلال عاطفی فصلی (Seasonal affective disorder) نوعی افسردگی است که در یک الگوی فصلی می‌آید و می‌رود. اختلال عاطفی فصلی یا SAD با نام اختلال افسردگی زمستانی هم شناخته می‌شود. اختلال عاطفی فصلی یکی از انواع مختلف افسردگی می‌باشد و معمولا در زمستان و گاهی در پاییز پدید می‌آید و با گذشت فصل نیز از بین می‌رود.
این اختلال در هر دو جنسیت مرد و زن مشاهده شده است؛ البته در بانوان بیشتر بروز پیدا می‌کند. این مشکل معمولا در مناطق با آب و هوای متعادل و در بین سنین 18 تا 30 سالگی رخ می‌دهد. غمگینی، خستگی، پرخوابی، پرخوری، افزایش وزن و احساس کلافگی از نشانه‌های اختلال افسردگی فصلی می‌باشد. درمان افسردگی فصلی مهم و ضروری است و به دلیل اینکه این اختلال با گذر فصل درمان می‌شود نباید آن را به حال خود رها کنید؛ زیرا مشکلات زیان باری را ایجاد می‌کند.
چرا دچار اختلال افسردگی فصلی می‌شویم؟
دانشمندان معتقدند که عامل اصلی بروز اختلال SAD کاهش نور خورشید در نیم فصل دوم می‌باشد. با کاهش نورطول روز نیز کاهش می یابد و با این کاهش طول روز، ساعت بیولوژیک بدن بهم می‌ریزد. علاوه بر بهم ریختن ساعت بیولوژیک بدن، تغییر در ترشح برخی هورمون‌ها هم میتواند تاثیر گذار باشد. دو مورد از هورمونهایی که میتواند بر روی افسردگی فصلی تاثیر بگذارد هورمون ملاتونین و سروتونین است.
هورمون ملاتونین یکی از هورمون‌های موثر در این زمینه می‌باشد. ملاتونین از هورمونهایی می‌باشد که ترشح آن وابسته به تاریکی می‌باشد و در تاریکی ترشح آن بیشتر می‌گردد. افزایش ملاتونین فعالیت جسمانی افراد را کند می‌کند و فرد دچار خواب‌آلودگی، خستگی و خلق و خوی افسرده می‌شود. از دیگر هورمونهایی که کمبود آن موجب این مشکل می‌گردد، سروتونین می‌باشد. نام دیگر هورمون سروتونین هورمون خوشحالی است زیرا در زمان شادی ترشح می‌شود.
نشانه‌های اختلال sad
- احساس اندوه، ناراحتی یا افسردگی.
- لذت نبردن از کارهایی که برای فرد لذت‌بخش بوده است.
- پرخوری غیرعادی و میل بیشتر برای خوردن کربوهیدرات‌ها.
- افزایش غیرعادی خواب.
- از دست دادن انرژی یا افزایش خستگی با وجود افزایش ساعات خواب.
- افزایش ناآرامی در رفتار .
- کند شدن غیرعادی حرکات.
- احساس بی‌ارزشی.
- احساس عذاب وجدان.
- احساس گناه.
- کاهش توانایی حل مسئله و تصمیم‌گیری.
- افکار مرگ و یا خودکشی .
- تلاش برای خودکشی.
درمان اختلال افسردگی عاطفی فصلی
برای درمان افسردگی فصلی روش‌های متنوعی وجود دارد. برخی از روش‌های درمان افسردگی میتواند با دیگر روش‌های درمان اختلالات تطابق داشته باشد به همین دلیل مراجعه به روانشناس برای درمان این اختلال ضروری است. به دلیل اینکه روش‌های درمان این اختلال بسیار متنوع است فقط پزشک میتواند با توجه به نوع و شدت افسردگی شما بهترین روش را ارائه دهد.
- مدیتیشن و یوگا
- آروماتراپی(رایحه درمانی)
- دگرگونی در سبک زندگی
- نور درمانی با استفاده از شبیه‌ساز سپیده‌دم، جعبه‌های نور، لامپ‌های طیف طبیعی
- سفر به سرزمین‌های گرمسیر و آفتابی
- روان‌درمانی اختلال SAD
- دارو درمانی اختلال SAD
- ورزش
نور درمانی
نور درمانی یکی از روش‌های درمان افسردگی فصلی پاییز است که با نام فتوتراپی نیز شناخته می‌شود. نور درمانی معمولا با گذشت چند روز تاثیر خود را نشان می‌دهد. در نور درمانی فرد در فاصله چند متری از یک جعبه نوری در اولین ساعات روز می‌نشیند و نور دریافت می‌کند. نور درمانی مانند خورشید عمل می‌کند و باعث می‌شود تغییراتی در ترشح مواد شیمیایی در بدن رخ دهد و علائم افسردگی را کاهش دهد.
آروماتراپی(رایحه درمانی)
یکی از روش‌های درمان افسردگی بدون دارو رایحه درمانی یا آروماتراپی است. در آرموتراپی از اسانس‌های مختلفی استفاده می‌کنند که بر روی نقطه‌ای از مغز که کنترل کننده خلق و خو، ساعت خواب، اشتها و … است تاثیر گذاشته و علائم اختلال افسردگی را کاهش می‌دهد. اسانس درخت صنوبر بر روی اختلالات افسردگی تاثیر داشته و منجر به بهبود علائم می‌شود. می‌توانید اسانس درخت صنوبر را در آب وان ریخته یا چند قطره از آن را بر روی محل خواب خود اسپری کنید..
افسردگی فصلی در کلینیک روانشناسی بیات توسط بهترین و باتجربه‌ترین روانشناسان تحت درمان قرار می‌گیرد. در بسیاری از موارد به دلیل اینکه این اختلال با گذشت زمان و تمام شدن فصل اتمام می‌یابد افراد به دنبال درمان آن نیستند؛ این موضوع میتواند تبعات زیان باری داشته باشد. روش‌های درمان این نوع افسردگی بسیار متنوع است و بهترین روش با توجه به شدت و شرایط بیمار انتخاب می‌شود.
سئوالات متداول
1_ اختلال افسردگی فصلی بیشتر در چه کسانی رخ می‌دهد؟
این اختلال در هر دو جنسیت مرد و زن مشاهده شده است؛ البته در بانوان بیشتر بروز پیدا می‌کند. این مشکل معمولا در مناطق با آب و هوای متعادل و در بین سنین 18 تا 30 سالگی رخ می‌دهد.
2_ تغییر در ترشح چه هورمونهایی بر روی افسردگی فصلی تاثیر میگذارد؟
دو مورد از هورمونهایی که میتواند بر روی افسردگی فصلی تاثیر بگذارد هورمون ملاتونین و سروتونین است.
3_ روش‌های متفاوت درمان افسردگی فصلی را نام ببرید؟
- مدیتیشن و یوگا
- آروماتراپی(رایحه درمانی)
- دگرگونی در سبک زندگی
- نور درمانی با استفاده از شبیه‌ساز سپیده‌دم، جعبه‌های نور، لامپ‌های طیف طبیعی
- سفر به سرزمین‌های گرمسیر و آفتابی
- روان‌درمانی اختلال SAD
- دارو درمانی اختلال SAD